Boekbesprekingen uit Natuur.oriolus

Walter Belis leest en bespreekt boeken over vogels en alles wat ermee te maken heeft.

Gejl L., 2024. Steltlopers van Europa

Gejl L., 20242. Steltlopers van Europa, KNNV Uitgeverij Zeist, 378 blz. ISBN 978 90 5011 571 1 , € 39,95.

Deze publicatie is de tweede, ongewijzigde druk van Steltlopers van Europa. Toen het boek in 2016 voor het eerst verscheen was het ongetwijfeld het meest complete handboek dat alle 82 Europese soorten steltlopers. Het boek werd in verscheidene talen vertaald en blijft nog steeds een unicum in zijn genre. Deze uitgave, voorzien van schitterende foto’s, silhouetten & vogelgeluiden, bepreekt 44 algemeen voorkomende broed- en trekvogels en 38 zeldzamere Noord-Amerikaanse en Aziatische dwaalgasten. De 600 detailfoto's werden gemaakt door 's werelds beste vogelfotografen. Ze vormen een perfect complement op de soortbeschrijvingen, die zijn aangevuld met beeldoverzichten, waarbij de soorten met elkaar vergeleken worden, silhouetten en vogelgeluiden inbegrepen. De foto's tonen vogels zowel in de vlucht als aan de grond en in verschillende kleden. Concreet vertaalt zich dat in beeldoverzichten van plevieren, strandlopers, ruiters, snippen en franjepoten, gerangschikt naar genus, grootte en kleed, met de specifieke veldkenmerken en verschillen. De platen met 189 silhouetten van staande en vliegende vogels zorgen voor een snelle determinatie. Daarnaast zorgt de auteur voor een uitvoerige achtergrondinformatie over de vogeltrek, broedbiologie, topografie, veren, ruicyclus en ruischema. De vogelgeluiden, die aan de hand van 44 QR-codes met een smartphone gescand kunnen worden,  verwijzen naar opnames van de roep en andere geluiden. Lars Gejl staat bekend als  een van de beste natuurfotografen ter wereld, gespecialiseerd in vogelfotografie. Hij is auteur en fotograaf van diverse natuur- en vogelboeken. Het voorwoord is van niemand anders dan Prof. Dr. Theunis Piersma, ecoloog en ornitholoog.

Walter Belis

Afbeelding
Steltlopers van Europa
Natuur.oriolus

Svensson L. 2023. ANWB Vogelgids van Europa

Svensson L., et al., 2023. ANWB Vogelgids van Europa, Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 480 blz., ISBN  978 90 4393 025 3, € 42,50.

Deze gloednieuwe editie van dit essentiële naslagwerk omvat alle vogels die nestelen, migreren, overwinteren of af en toe te zien zijn in Europa, Noord-Afrika en een groot deel van het Midden-Oosten. Deze gids werd voor het eerst gepubliceerd in 1999 en is nu beschikbaar in 23 talen. Er zijn intussen meer dan een miljoen exemplaren van verkocht. Een eerste heruitgave vond plaats in 2019. Er werd toen reeds rekening gehouden met de taxonomische wijzigingen en de progressie bij de identificatie van soorten. De huidige herziene en uitgebreide derde editie telt 480 pagina's, de eerste  400 bladzijden en de tweede 448. Zo werd telkens ruimte gecreëerd om meer aandacht te besteden aan bepaalde vogelsoorten en -families. In deze nieuwe gids worden bijna 900 soorten gedetailleerd beschreven met aandacht voor afmetingen, verspreiding, frequentie, migraties, geluid en verenkleedkenmerken afhankelijk van leeftijd, geslacht, tijd van het jaar. In deze derde editie behield het team bewust de volgorde die nu tussen orden en families is vastgesteld. Dit betekent niet dat de redactie geen rekening houdt met de recente ontdekkingen over de relaties tussen soorten en families, maar het redactieteam wilde het raadplegen van het werk vergemakkelijken, een naslagwerk dat vooral een identificatiegids is die in de eerst plaats informatie geeft over verspreiding, status…. Illustraties van een ongeëvenaarde precisie en verspreidingskaarten vullen de verrijkte teksten aan  waardoor alle soorten kunnen worden geïdentificeerd met behulp van de 'differentiële' methode. Bovendien staat er bij elke vogelgroep een inleiding waarin de belangrijkste zaken worden behandeld die verband houden met hun identificatie of observatie: hoe onderscheid je roofvogels tijdens de vlucht? Welke eendhybriden kunnen worden verward met deze of gene soort? Deze vragen, en nog veel meer, worden beantwoord. Deze derde uitgebreide editie heeft het mogelijk gemaakt om de beschrijving van verschillende soorten uit te diepen, met name roofvogels, hoenderachtigen, sternen, uilen en gierzwaluwen, en om nieuwe soorten op te nemen, onder meer bij de vliegenvangers, mezen, gorzen en vinken. De kaarten en teksten zijn aangepast, met name het gedeelte over occasionele soorten. Deze nieuwe editie bevat 200 platen, 4.000 illustraties en 700 bijgewerkte verspreidingskaarten, 32 nieuwe pagina's en 50 opnieuw ingekleurde of toegevoegde platen. De taxonomie is herzien waar nodig en de teksten werden uitgebreid. Deze gids blijft ongetwijfeld een ornithologisch juweeltje en deze derde druk is een goede verbetering ten opzichte van de vorige druk.

Walter Belis

Afbeelding
Svensson Vogelgids van Europa
Natuur.oriolus

Gobin S. & Dijksterhuis M., 2023. Veldgids Vogeltrek in beeld

Gobin S. & Dijksterhuis M., 2023. Veldgids Vogeltrek in beeld - trekvogels herkennen aan hun vliegbeeld, KNNV Uitgeverij, Zeist, 288 blz., ISBN 978 90 5011 923 8, € 32,95.

Elk jaar is de vogeltrek in voor- en najaar een boeiend verschijnsel. In het najaar trekken miljoenen vogels over Nederland naar hun overwinteringsgebieden in het zuiden. In het voorjaar keren ze terug. Maar over welke vogels gaat het en hoe herken je ze? Deze veldgids is een handig hulpmiddel om 120 soorten trekvogels te herkennen aan hun vliegbeeld. Illustratieve foto’s en beschrijvingen van kenmerken helpen hierbij en de verspreidingskaarten brengen de trekroutes overduidelijk in kaart. Bij een stilzittende vogel zijn verenkleed en gedrag bepalend bij de determinatie. Bij een overvliegende vogel is dat niet anders maar hier is het vliegbeeld eveneens doorslaggevend voor de herkenning. De determinatiekenmerken zijn ook duidelijk zichtbaar aanwezig op de meer dan 500 illustratieve foto’s en de gedetailleerde beschrijvingen. De verspreidingskaarten met de broed- en wintergebieden en de vogeltrekkalender maken de soms extreem lange trekroutes zichtbaar. Deze gids is een uitstekende aanvulling op de Veldgids Vogeltrek (2019) van Dick De Vos en Sam Gobin, waarin de nadruk ligt op herkenning van trekvogels via de roep. Samen behandelen de twee complementaire veldgidsen alle trekvogels die boven Nederland passeren.

Walter Belis

Afbeelding
Veldgids Vogeltrek in beeld
Natuur.oriolus

Langeveld B., 2024. Fascinerende fossielen

Langeveld B., 2024. Fascinerende fossielen, van dinosaurus tot reuzenalk: 50 verdwenen werelden, KNNV Uitgeverij, Zeist, 264 blz, ISBN 978 90 5011 944 3, € 32,95.

Fossielen zijn meer dan louter overblijfselen uit een ver verleden. Ze zijn tastbare bewijzen van de planten en dieren die tienduizenden, honderdduizenden of zelfs miljoenen jaren geleden de aarde bevolkten. Fossielen bieden een spannende en soms verrassende of leerzame blik op verdwenen werelden en verklaren vaak de lichaamsbouw van de hedendaagse soorten. In Fascinerende fossielen vertelt Bram Langeveld ons meer over vijftig Nederlandse fossielen die geleefd hebben in tijden dat Nederlands afwisselend bedekt was met tropische moerassen en zeeën, kurkdroge woestenijen, grazige steppen, ijskoude poolwoestijnen, arctische zeeën vol ijsschotsen en ijskoude poolwoestijnen. Het huidige Nederland was het leefgebied van dinosauriërs, gorillapaarden, mosselkreeften, reuzenpaardenstaarten, buideldieren, tapirs, mammoeten, bruine sneeuwuilen en reuzenalken. De reuzenalk was een grote, niet-vliegende alk van de Noord-Atlantische Oceaan. Een tegenhanger van de pinguïns op het zuidelijk halfrond, maar niet nauwverwant. De soort stierf rond 1844 uit als direct gevolg van bejaging door de mens. Tot heel recent beschouwden onderzoekers uit Nederland en de aangrenzende zuidelijke Noordzee skeletresten van reuzenalk als zeldzaam. Maar dankzij vondsten op Nederlandse opgespoten stranden zijn inmiddels meer dan 125 (sub)fossiele botten bekend. Een deel van deze vondsten wordt nu bewaard in museumcollecties. Botten van de reuzenalk zijn intussen bekend van meer dan 15 Nederlandse stranden: van Zandvoort in de provincie Noord-Holland tot Cadzand vlakbij de Belgisch-Nederlandse grens. De grote hoeveelheid resten veranderde het imago van de reuzenalk in de zuidelijke Noordzee van een zeldzame dwaalgast naar een waarschijnlijk algemene of geregelde wintergast gedurende de afgelopen millennia. Belgische vondsten ontbraken tot voor kort, maar daar is dus nu verandering in gekomen. Minder spectaculair is de bruine sneeuwuil, niet te verwarren met de hagelwitte sneeuwuil die wereldberoemd werd dankzij de succesvolle Harry Potterfilms. Zoals de naam laat vermoeden was deze uil ook niet wit. Dat hoefde ook niet want met zijn bruingrijze verenkleed viel hij niet op in het kenmerkende landschap van dwergberken, dwergwilgen grassen dat allerlei tinten van bruin en groen liet zien maar volkomen sneeuwvrij was. Van deze soort zijn er enkele fossielen bekend die op de Noordzeeboden aangetroffen werden. Bram Langeveld interesseerde zich als kind voor plastic dino's. Vervolgens verzamelde hij zelf gevonden fossiele haaientandjes op het strand van Cadzand. Zijn passie groeide alsmaar en na biologiestudies zorgde zijn fascinatie voor paleontologie er voor dat hij  conservator van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam werd.

Walter Belis

Afbeelding
Fascinerende Fossielen
Natuur.oriolus

Nibbenhagen K., 2024. Nature Guide Vögel

Nibbenhagen K., 2024. Nature Guide Vögel, Franckh-Kosmos Verlag, Stuttgart, 158 blz., ISBN 978-3-440-17723-5, € 16.

De determinatie van veel voorkomende vogelsoorten was nog nooit eerder zo eenvoudig voorgesteld.  Bekend van het YouTube-kanaal 'Ornithologie voor Beginners', laat autodidact en amateur-ornitholoog Kalle Nibbenhagen,  met de publicatie van zijn vogelgids, een frisse wind waaien in het besloten wereldje van de  natuurgidsen. Op een ontspannen, moderne en gemakkelijk te begrijpen manier presenteert hij de lokale vogelwereld zeer gedetailleerd maar toch nog overzichtelijk en garandeert hij met zijn praktische tips snel succes bij het identificeren van vogels. In totaal komen 105 soorten aan bod. Of je nu een beginner of een ervaren vogelliefhebber bent: de Nature Guide Vögel zorgt ervoor dat je onze natuur wilt ontdekken en beschermen. Vogels kijken wordt een spannende natuurbelevenis voor jong en oud. Een Nederlandse vertaling van deze gids zou voor veel lezers een welgekomen geschenk zijn.

Walter Belis

Afbeelding
Nature Guide Vögel
Natuur.oriolus

Burnell D., 2023. Seabirds Count

 

Burnell D., Perkins A.J., Newton S.F., Bolton M., David Tierney T., Dunn T.E., 2023. Seabirds Count, A census of breeding seabirds in Britain and Ireland (2015–2021), Lynx Edicions, Barcelona, 528 blz., ISBN 978-84-16728-60-2, €  45.

 

Seabirds Count, een publicatie die ongetwijfeld een mijlpaal belooft te worden in het onderzoek naar het behoud van zeevogels, bevat de resultaten van de vierde census of breeding seabirds in Groot-Brittannië en Ierland. Tussen 2015 en 2021 werden meer dan 10.000 locaties en 25 soorten geregistreerd, wat een uitgebreide update opleverde over de toestand van deze populaties. Deze vitale gegevens zullen ons helpen om inzicht te krijgen in de relaties tussen zeevogels en de druk waarmee ze worden geconfronteerd. Soortspecifieke hoofdstukken presenteren populatietrends op verschillende geografische schalen, aangevuld met gedetailleerde verspreidingskaarten. De interpretaties van de auteurs zijn gebaseerd op recent onderzoek en benadrukken potentiële factoren die demografische en distributieve veranderingen aansturen. Daarnaast is een hoofdstuk gewijd aan zeldzame zeevogelsoorten die gedurende de teljaren in Groot-Brittannië en Ierland zijn aangetroffen.

Walter Belis

Afbeelding
Seabirds Count
Natuur.oriolus

Prokosch P., Die Ostatlantische Vogelzugroute

Prokosch P., Die Ostatlantische Vogelzugroute, Spannende Einblicke in die Zugstrategien und den Schutz von Küstenvögeln, AULA Verlag, Wiebelsheim, 232 blz., ISBN 978-3-89104-863-4, € 24,95.

Een van de meest spectaculaire en langste trekroutes voor kustvogels is de Eastern Atlantic Flyway, die zich uitstrekt van de Arctische gebieden van Canada, Groenland, IJsland en de Russische Federatie tot in het zuidelijkste puntje van Afrika en die door Kanoeten, Rosse Grutto’s , Rotganzen, enz., over een afstand van ongeveer 16.000 kilometer, twee keer per jaar, wordt afgelegd. Maar wat weten we eigenlijk over de marathonvluchten van deze vogels? Hoe slagen ze erin zulke ongelooflijke fysieke prestaties neer te zetten? Een groep gerenommeerde onderzoekers heeft deze vragen al tientallen jaren intensief bestudeerd en een aantal verrassende dingen ontdekt over de trekstrategieën van kustvogels. Eén ding wordt steeds duidelijker: de Waddenzee, aan de Noordzeekust van Nederland, Duitsland en Denemarken, is een essentieel 'tankstation' voor voedsel en energie en daarmee het strategische knooppunt voor miljoenen kustvogels. Op basis van deze kennis was het dankzij ongekende internationale inspanningen mogelijk om langs deze fascinerende migratieroute een keten van geselecteerde stopplaatsen en noodzakelijke beschermingszones te creëren. Dit boek biedt niet alleen een opwindend inzicht in de trekstrategieën van kustvogels, maar brengt ook een diepgaand synthetisch beeld van de verschillende stadia van hun lange reis naar de overwinterings- en broedgebieden van het Noordpoolgebied. Uiteindelijk wordt ook benadrukt wat internationale vriendschappen en intensieve uitwisselingen tussen steltloper- en ganzenonderzoekers kunnen opleveren op het gebied van natuur- en soortenbehoud.

Walter Belis

Afbeelding
Die Ostatlantische Vogelzugroute
Natuur.oriolus

Garthe S. & Kubetzki U., 2023. Tracking – Der gläserne Vogel

Garthe S. & Kubetzki U., 2023. Tracking – Der gläserne Vogel, Erkenntnisse, Berichte und Reportage naus der Praxis, AULA Verlag, Wiebelsheim, 120 blz., ISBN 978-3-89104-860-3, € 19,95.

Hoe kunnen we de geheimen van het dierenleven onthullen als ze op plaatsen leven die ontoegankelijk zijn voor mensen? Deze vraag kon alleen worden onderzocht met behulp van zogenaamde 'dataloggers', ontwikkeld in de jaren zestig en voor het eerst gebruikt op zeehonden en pinguïns om hun duikgedrag te ontcijferen. Een 'datalogger' is een doorgaans kleine en relatief goedkope stand-alone datalogger die real-time gegevens, zoals spanning, temperatuur en stroom, bewaakt en registreert. Een datalogger heeft de voorkeur boven een data-acquisitiesysteem (DAQ) wanneer de toepassing geen snelle opname vereist, maar wel lange opnametijden. Dataloggers zijn goedkoper dan DAQ-systemen. Ze zijn nu een integraal onderdeel van veel onderzoeksgebieden en de mogelijke toepassingen breiden zich voortdurend uit. Der gläserne Vogel, letterlijk 'de glazen vogel' of vrij geïnterpreteerd 'de transparante vogel' of 'vogel zonder geheimen', is al lang werkelijkheid. Met dit boek wil het team van auteurs de lezers uitnodigen op een reis naar de fascinerende wereld van deze vogels die geen geheimen meer kennen. Aan de hand van geselecteerde onderzoeksprojecten en eigen bevindingen uit vogelonderzoek volgen ze het avontuurlijke pad van het eerste blokfluitprototype tot de kleine hightech apparaatjes van de huidige generatie. Het resulterende inzicht in de spannende wereld van de natuurwetenschappen moet ook helpen om actuele onderwerpen als natuurbehoud, klimaatverandering en biodiversiteit beter te begrijpen en te classificeren.

Walter Belis

Afbeelding
Tracking - Der gläserne Vogel
Natuur.oriolus

Cin-Ty Lee & Birch A., 2023. Field Guide to North American Flycatchers: Empidonax and Pewees

Cin-Ty Lee & Birch A., 2023. Field Guide to North American Flycatchers: Empidonax and Pewees, Princeton University Press, Princeton, 157 blz.., ISBN 978 0 691 24062 6, £ 16.99 of € 20.

Het identificeren van soorten die behoren tot de geslachten Empidonax en Contopus is vaak een bijzonder moeilijke klus, zelfs voor de meest ervaren ornithologen. Conventionele veldgidsen  volstaan voor het identificeren van de meeste vogelsoorten, maar de auteurs zijn beperkt tot het aantal pagina's dat ze niet mogen overschrijden en daarom is het voor hen onmogelijk om uitvoerig stil te staan ​​bij de identificatiedetails van sommige moeilijke groepen. Cin-Ty Lee en Andrew Birch gingen de uitdaging aan om deze groep op een systematische en overzichtelijke manier te identificeren. De Field Guide to North American Flycatchers tilt de identificatie van deze vogels naar een geheel nieuw niveau en daagt lezers uit om subtiele verschillen in verenkleedstructuur, gedetailleerde kleurcontrasten en vocalisaties te observeren voordat ze nog dieper ingaan op de meest subtiele details van elke specifieke soort. Omdat de veren van Noord-Amerikaanse "vliegenvangers" zo op elkaar lijken, gebruikt deze unieke gids illustraties die kleine verschillen tussen soorten benadrukken, details die vaak niet te onderscheiden zijn op foto's. Deze gids biedt een holistische benadering die identificatie mogelijk maakt, zelfs voor beginners. De auteurs benadrukken dat we ons niet moeten concentreren op één enkel detail dat in het veld waarneembaar is, maar op alle kenmerken. Van daaruit kwamen ze tot een gids die bijzonder belangrijke identificerende kenmerken vertoont, zoals de hoek van het voorhoofd, de vorm van de oogring, de lengte van de staart. Elk van de kenmerken heeft een eigen pagina, met diverse illustraties om de verschillende specifieke aspecten te laten zien. Naast deze gegradueerde kenmerken zijn er verschillende pagina's gewijd aan gedrag, habitatvoorkeur, migratiebereik, leeftijd en verplaatsingen, en het belang dat deze kenmerken hebben bij de evaluatie van een identificatie. Het boek bevat ook gedetailleerde spectrogrammen en seizoensverspreidingskaarten voor elke soort. De tweede helft van het boek gaat verder dan de systematische analyse van veldkenmerken en heeft de allures van een meer traditionele veldgids. Elk soortbeschrijving omvat een algemene identificatie, informatie over vocalisatie, een verspreidingsgebied en habitatbeschrijving. Wat deze gids echter onderscheidt, is de diepgang van deze soortbeschrijvingen. In plaats van een eenvoudige beschrijving van de meest voorkomende vocalisaties, wordt een volledig scala aan relevante beschrijvingen en vergelijkingen gepresenteerd, samen met spectrogrammen van elke vocalisatie. De verspreidingskaarten zijn uitgebreid en gedetailleerd, vergezeld van migratieschema's per regio en aantekeningen over rondzwervingen. De kwaliteit van de illustraties van Andrew Birch is indrukwekkend. Elke soort wordt geïllustreerd in verschillende poses, waarbij de meest vergelijkbare soorten vaak in directe vergelijking worden geïllustreerd. Geen overbodige luxe want de houding van deze zangvogels uit de familie van de Tirannen kan het uiterlijk een compleet andere aanblik geven. Dankzij het compacte formaat is deze gids, perfect geschikt voor gebruik op het terrein, essentieel voor elke ornitholoog die naar Noord-Amerika reist.

Walter Belis

Afbeelding
North American Flycatchers
Natuur.oriolus

Bergmann H.-H., Das große Buch der Vogelfedern

Bergmann H.-H., Das große Buch der Vogelfedern, Die Singvögel Mitteleuropas, AULA Verlag, Wiebelsheim, 296 blz., ISBN 978-3-89104-851-1, € 78.00.

Of ze nu prachtige kleuren hebben, een interessante vormgeving vertonen of zeer discreet zijn, vogelveren zijn een van de meest fascinerende uitvindingen van de natuur. Maar hoe kunnen we een pluim aan een vogel toeschrijven? Dit naslagwerk kan daarbij een kostbaar hulpmiddel zijn. Gedurende ongeveer 6 decennia legde Hans-Heiner Bergmann een verzameling pluimen aan bestaande uit meer dan 4.000 stuks van ruim 430 palearctische soorten. In dit boek worden de veren van meer dan 130 vooral Midden-Europese zangvogelsoorten systematisch en gedetailleerd getoond. In deze derde geheel herziene en aangevulde editie, zijn de kleurplaten zo opgevat dat ze de belangrijke componenten van het verenkleed tonen, op schaal samengebracht en aangevuld met informatie over de afmetingen. De begeleidende tekst bevat een volledige beschrijving en een afbeeldingen van de vogel in kwestie, met een speciale aandacht voor de opengevouwen vleugel. In die zin verschilt dit boek van de vele andere gidsen die momenteel verkrijgbaar zijn. Maar in dit genre van naslagwerken kan men moeilijk van concurrentie spreken. Gezien de moeilijkheidsgraad van de materie vullen ze elkaar dan ook meestal aan.

Walter Belis

Afbeelding
Das grosse Buch der Vogelfedern
Natuur.oriolus

Hilbers D., Woutersen K; & Swinkels C., 2023. Crossbill Guide Lanzarote & Fuerteventura

Hilbers D., Woutersen K; & Swinkels C., 2023. Crossbill Guide Lanzarote & Fuerteventura, Canary Islands – Spain, Stichting Crossbill Guides/KNNV Uitgeverij, Arnhem/Zeist,  176 blz, ISBN: 978 94 91648 26 7, € 27,95.

De nabijheid van het Afrikaanse continent en het bijzondere reliëf van deze twee eilanden zijn een verklaring voor de bijzondere flora en fauna die we op Fuerteventura en Lanzarote kunnen ontdekken. Fuerteventura en Lanzarote zijn wel eilanden met een bergachtig uiterlijk maar de vochtige passaatwinden die over de eilanden trekken zetten zich maar zelden om in regen. Om deze reden zijn de eilanden erg dor, met een flora en fauna die grotendeels doen denken aan een woestijn- of halfwoestijnlandschap. De passaatwinden zorgen er voor dat de temperatuur nooit extreem hoog oploopt. Bij de ongewervelde dieren zijn insecten de meest vertegenwoordigde faunagroep op de twee eilanden. Bij de gewervelde dieren zijn de vogels het best vertegenwoordigd. Het aantal nestelende soorten - waaronder veel endemische - en trekkende soorten loont de moeite om de vakantieplannen in een concrete reis om te zetten. De kusten, de weinige zoutvlakten en dammen dienen als tussenstop voor migranten, waardoor een zeer gevarieerd aanbod ontstaat waarvan de samenstelling per seizoen varieert. Deze gids stelt 13 gedetailleerde routes met observatietips en 22 hotspots voor. Het is de herziene en uitgebreide herdruk van Crossbill Guide Canary Islands 1. Aan de herwerking is veel tijd en aandacht besteed. De teksten, routes en hotspots zijn gecheckt en zo nodig geüpdatet. De GPS-coördinaten van de routes, knooppunten en hotspots zijn toegevoegd om de navigatie te vergemakkelijken. Zoals we gewend zijn van de Crossbill Guides bevat de gids, naast uitgestippelde routes, ook achtergrondinformatie over landschap, flora en fauna.

Walter Belis

Afbeelding
Crossbill Guide Lanzarote & Fuerteventura
Natuur.oriolus

Mearns B. & Mearns R., 2022. Biographies for Birdwatchers

Mearns B. & Mearns R., 2022. Biographies for Birdwatchers: the lives of those commemorated in Western Palearctic bird names, uitgegeven in eigen beheer, Kirkton, Dumfries, 2 vol. in een slipcase, 660 blz., ISBN 978-0-9556739-3-1, te bestellen via [email protected] of de website www.mearnsbooks.com aan £ 69,99 of  ± € 81+ portkosten of via www.Abebooks.com aan £ 80 of € 92 + portkosten.

Biographies for Birdwatchers verscheen voor het eerst in 1988. Het bevatte korte biografieën van zo'n 90 mensen die hun naam aan vogelsoorten ontleenden. De auteurs waren geïnteresseerd in Engelse en wetenschappelijke namen. Het was al een zeer boeiende publicatie en fascinerend om lezen. Voor het eerst was het mogelijk om in één boek de levens en wapenfeiten te ontdekken van de vele mensen die de vogels van het Westelijke Palearctische gebied hadden ontdekt of beschreven. Sommige van deze namen zijn bij de meeste ornithologen redelijk bekend, maar wie waren ze en wat deden ze nog meer in hun leven? De auteurs startten vervolgens met het schrijven van een tweede deel over Noord-Amerikaanse eponiemen (Audubon to Xantus, 2002) en een derde, niet minder interessant, over hetzelfde thema (The Bird Collectors, 1998). Voor diegenen die ook geïnteresseerd zijn in de wetenschappers die ons voorgingen en dankzij wie soorten werden ontdekt en benoemd, zijn deze drie boeken publicaties waarmee we onze kennis konden uitbreiden en meer konden leren over de omstandigheden waarin nieuwe soorten werden ontdekt. Onlangs, maar uiteindelijk toch ruim dertig jaar na de eerste uitgave, kreeg het werk van Barbara en Richard Mearns een flinke update. Alle biografieën zijn herzien en uitgebreid. Er zijn ook nieuwe biografieën toegevoegd. Dit was nodig omdat er de afgelopen decennia nieuwe soorten (zeldzame dwaalgasten, geïntroduceerde of  uit gevangenschap ontsnapte vogels,…) aan de lijst van West-Palearctische vogels zijn toegevoegd. Dankzij taxonomische herzieningen zijn er veel nieuwe eponiemen aan de lijst toegevoegd. De geografische grenzen van onze vogelgidsen zijn ook uitgebreid en de bestreken regio omvat nu Europa, Noord-Afrika, Israël, Jordanië, Syrië, Turkije, Armenië, Georgië en Azerbeidzjan. Dit resulteerde in de toevoeging van enkele opmerkelijke maar minder bekende ornithologen zoals Theodor Pleske. Pleske's naam was ons bekend uit een publicatie uit 1884 van onze landgenoot Edmond de Sélys-Longchamps en in december 2010 werd in een tuin in de Provence een Pleske's mees ontdekt. ​​Maar daar bleef het bij. In deze herwerkte en aanzienlijk uitgebreide versie bevat het eerste deel de biografieën van 163 mensen die hun naam aan een soort hebben geleend, terwijl het tweede deel ons verrukt met kortere biografieën van 179 mensen wier namen zijn opgenomen in de namen van ondersoorten van vogels uit het West-Palearctische gebied. Het naslagwerk is opgesmukt met 30 kleurenfoto's en 220 in zwart-wit. Het is een tendens geworden om standbeelden uit onze leefomgeving te verwijderen. Bepaalde mediapersoonlijkheden zijn ineens persona non grata geworden. Als het om de laatste categorie gaat, is daar vaak een gefundeerde reden voor, maar we mogen niet vergeten dat in de 19e en het begin van de 20ste eeuw andere gebruiken en principes gemeengoed waren. Onze visie op onze koloniën werd toen niet in twijfel getrokken. Vanuit een hedendaags perspectief hebben sommige ornithologen zich ook schuldig gemaakt aan ethisch wangedrag en moeten ze nu boeten voor hun daden. De eponiemen van sommige figuren worden vervangen door meer beschrijvende of relevante namen. Toch is het waar dat zeer weinigen van degenen wier namen worden herdacht in vogelnamen slaveneigenaren waren of andere wreedheden begingen. De overgrote meerderheid waren onberispelijke ornithologen en pioniers die de wetenschappelijke basis legden voor ons favoriete tijdverdrijf. Het is ook waar dat de meeste van deze wetenschappers vogels doodden om hun eigen collecties of die van natuurhistorische musea aan te vullen. De tijden zijn veranderd en tegenwoordig beschikken we over geavanceerde optische middelen om vogels te observeren. In plaats van opgezette vogels te sturen, gaan wij ze observeren en bestuderen in hun natuurlijke habitat. Afgaande op de moeilijkheden die deze avonturiers hebben doorstaan ​​en de risico's die zij hebben genomen, is hun levenswandel interessanter dan de onze. Het is daarom zonde om hun naam te zien vervangen door puur beschrijvende, maar veel banalere namen. Gelukkig blijft de naam van de pioniers vaak behouden in de wetenschappelijke naam.

Walter Belis

Afbeelding
Biographies for Birdwatchers
Natuur.oriolus

Mearns B. & Mearns R., 2007. John Kirk Townsend, collector of Audubon’s Western Birds and Mammals

Mearns B. & Mearns R., 2007. John Kirk Townsend, collector of Audubon’s Western Birds and Mammals, uitgegeven in eigen beheer, Kirkton, Dumfries, 400 blz., ISBN 978 0 9556 7390 0, £ 35 of ± € 41 (portkosten ingegrepen), te bestellen via www.mearnsbooks.com.

Voor Noord-Amerikaanse ornithologen is de naam Townsend bekend, hoewel details over zijn leven meestal ontbreken. De meesten weten dat John Kirk Townsend (1809-1851) een natuuronderzoeker was die actief was in het westen van Noord-Amerika in de vroege jaren 1800. Degenen die ook geïnteresseerd zijn in zoogdieren zullen waarschijnlijk toevoegen dat hij niet alleen vogels bestudeerde. Sommigen herinneren zich misschien zijn tragische dood. Hij werd vergiftigd met arseen tijdens de omgang met zijn eigen preparaten. Maar onze kennis stopt doorgaans in dit stadium. Townsend is een naam die we vaak hebben gehoord of zijn tegengekomen in onze lectuur, maar wie is de man achter de publicaties? Townsend was van jongs af aan een natuuronderzoeker en had het geluk om in 1833 met Thomas Nuttall en Nathaniel Wyeth mee te gaan op een expeditie door de Rocky Mountains, een grote bergketen in het westen van Noord-Amerika, die zich uitstrekt over het grondgebied van de Verenigde Staten en Canada. Destijds was het voor de meeste blanke kolonisten nog steeds een uiterst onbekend gebied, en Townsend greep deze kans met beide handen aan. Zijn collecties vogels en zoogdieren omvatten vele soorten die onbekend waren bij wetenschappers, en Audubon en Bachman maakten gretig gebruik van zijn collecties toen ze de dieren van Noord-Amerika catalogiseerden. Townsend verzamelde echter niet alleen vogels en kleine zoogdieren. Een van Townsends vrienden uit Philadelphia was een arts, Samuel George Morton genaamd. Zoals veel rijke mannen uit die tijd beschouwde Morton zichzelf ook als een wetenschapper, met een bijzondere interesse in de diversiteit van de mensheid. Zijn belangrijkste werk, Crania Americana, was een omvangrijke catalogus die alle menselijke rassen probeerde te definiëren aan de hand van hun schedelkenmerken. Morton had een morbide drang om zoveel mogelijk schedels van over de hele wereld te meten, vooral die van de inheemse volkeren van Noord-Amerika. Dus toen Townsend naar het westen ging, vroeg Morton hem om alle menselijke schedels die hij kon bemachtigen terug te brengen. Townsend stemde hier mee in. Na de publicatie van het boek gewijd aan Amerikaanse ornithologen (Audubon to Xantus, 2002) schreven Barbara en Richard Mearns deze eerste diepgaande biografie van J.K. Townsend, die ook twee bezoeken bracht aan de eilanden van Hawaï. Hij keerde naar huis terug met een grote hoeveelheid exemplaren van vogels en zoogdieren. Zeven vogelsoorten dragen tegenwoordig zijn naam. De kern van dit boek is een opwindende, nieuwe presentatie van Townsends verslag van zijn reis door de Rocky Mountains, tot aan de Columbia River en een bezoek aan de Sandwicheilanden in 1839. Hoewel er verschillende edities van dit verslag zijn verschenen, bevat deze versie ook nieuw materiaal uit het originele dagboek van Townsend. Deze versie is ook de eerste die volledig is geïllustreerd en de eerste die door Audubon's geschilderde afbeeldingen bevat van de exemplaren die Townsend heeft verzameld. Barbara en Richard Mearns onderzoeken ook de opleiding die Townsend ontving in het Religieus genootschap der Vrienden, beter bekend ​​als Quakers. Ze volgen hem op zijn reis naar het westen, geven een moderne zoölogische commentaar op zijn ontdekkingen, volgen zijn moeilijke carrière en bespreken zijn relatie met Audubon en de belangrijke bijdrage die Townsend aan zijn werken heeft geleverd. Dit werk is essentieel leesvoer voor diegenen die geïnteresseerd zijn in vroege natuurreizen in Noord-Amerika, de natuur van de Rocky Mountains en de Pacific Northwest, de geschiedenis van de ornithologie en de bijdragen van Audubon, Bachman, Nuttall en Townsend aan de Academie voor Natuurwetenschappen in Philadelphia en het National Institute in Washington. Het boek bevat ongeveer 350 illustraties, waarvan 300 in kleur, 10 kaarten, 18 bijlagen en een uitgebreide bibliografie.

Walter Belis

Afbeelding
John Kirk Townsend
Natuur.oriolus

Gosney D., 2023. Finding Birds in Montenegro and Herzegovina

Gosney D., 2023. Finding Birds in Montenegro and Herzegovina, Easybirder, Sheffield, 40 blz., ISBN: 978 1 907316 63 0, £ 9.50 of ± € 11.

Er is veel meer te zien in Montenegro dan een spectaculair landschap en er valt veel meer te bezoeken in Herzegovina dan het pittoreske stadje Mostar. Dit boekje neemt je mee naar fantastische wetlands zoals het Skadarmeer, de zoutpannen van Hutovo Blato en Ulcinj en spectaculaire berggebieden zoals Durmitor, Lovcen en Blidinje, zodat je de belangrijkste vogelsoorten van dit charmante hoekje van Oost-Europa kunt ontdekken. Tot voor kort werden deze prachtige gebieden door veel vogelaars over het hoofd gezien, maar het recente bezoek van de auteur bewees dat beide bestemmingen de reis waard zijn. Vergeleken met andere publicaties die hetzelfde gebied bestrijken, biedt deze zeer nuttige kaarten, zodat u gemakkelijk de weg naar de beste plaatsen kunt vinden. Het boekje bevat GPS-coördinaten om je naar uw bestemming te leiden, parkeerplaatsen of de beste uitzichtpunten te vinden. De publicatie bevat ook een kaart op de binnenkant van de omslag die als index dient, zodat je elke locatie in het boekje gemakkelijk kunt vinden. Tenslotte is het boekje licht, goedkoop en makkelijk mee te nemen en vind je op de website een update waarin de waarnemingen van andere vogelaars worden vermeld.

Afbeelding
Finding Birds in Montenegro and Herzegovina
Natuur.oriolus

Gosney D., 2023. Finding Birds in Southern Croatia

Gosney D., 2023. Finding Birds in Southern Croatia, Easybirder, Sheffield, 37 blz., ISBN 978  1907316 62 3, £ 9.50 of ± € 11.

Kroatië is een geweldige plek om vogels te spotten en is ook een gedroomde toeristische bestemming. Dit boekje vertelt je precies waar u de beste plekken kunt vinden om vogels te observeren en vooral de zeldzaamste soorten in Kroatië. Deze publicatie bestrijkt de kuststrook van Kroatië, van het uiterste noorden tot het eiland Pag en landinwaarts tot de Plitvicemeren. Het is een ideaal instrument voor iedereen die wil genieten van de toeristische geneugten van Kroatië en zoveel mogelijk vogels wil waarnemen. Zoals altijd in de gidsen van Dave Gosney zijn de locaties gemarkeerd voor alle waargenomen soorten. Elke soort wordt ook gedetailleerd beschreven aan de hand van GPS-coördinaten en handgetekende kaarten van de auteur, die precies aangeven waar je heen moet en hoe je daar kunt komen.

Walter Belis

Afbeelding
Finding birds in Southern Croatia
Natuur.oriolus

Mathevon N., 2023. The Voices of Nature

Mathevon N., 2023. The Voices of Nature, How and why Animals communicate, Princeton University Press, Princeton & Oxford, 375 p., ISBN 978 0 6912 3675 9, £ 28 of ± € 33.

Alle diersoorten communiceren met elkaar, maar wat is de betekenis van het geblaf van een baviaan, het geklik van een dolfijn, het gehuil van een uil of de zang van een vogel? In The Voices of Nature onderzoekt Nicolas Mathevon de mysteries van dierengeluiden. Door lezers te midden van door dieren geproduceerde geluidsituaties te plaatsen, variërend van de verzengende hitte van de Amazone-jungle tot de ijzige oppervlakten van het Noordpoolgebied, onthult de auteur de ongelooflijke verscheidenheid aan geluiden van dieren. Hij beschrijft hoe dieren geluid gebruiken om hun emoties te uiten, een partner te kiezen, anderen te misleiden, hun territorium af te bakenen, om hulp te roepen en nog veel meer. Wat lijkt op willekeurig getjilp , gefrazel en gekrijs, zijn eigenlijk signalen die, net als onze menselijke woorden, dieren in staat stellen gesprekken met soortgenoten te voeren. Mathevon legt uit hoe de wetenschap van de bioakoestiek werkt en helpt om te ontcijferen hoe dieren geluiden maken en waarnemen, welke informatie in deze geluidssignalen gecodeerd aanwezig is en waarvoor deze informatie in het dagelijks leven wordt gebruikt. Op basis van deze bevindingen en observaties in de natuur beschrijft Mathevon onder meer hoe dieren communiceren met hun kroost, hoe ze ondanks omgevingsgeluiden informatie uitwisselen, hoe geluid zich onder water voortplant, hoe vogels en zoogdieren leren hoe ze moeten vocaliseren en zelfs hoe dieren hun emoties uiten door middel van geluid. Ten slotte vraagt Mathevon zich af of deze vocalisaties, hoe complex en expressief ze ook zijn, een kwestie van taal zijn. Nicolas Mathevon is emeritus hoogleraar neurowetenschappen en diergedrag aan de Universiteit van Saint-Etienne (Frankrijk), senior lid van het Institut universitaire de France, lid van de Academia Europaea en voorzitter van de International Bioacoustics Society. The Voices of Nature verscheen eerst in het Frans onder de titel Les animaux parlent, sachons les écouter (HumenSciences/Humensis, Parijs, 2021).

Walter Belis

Afbeelding
Voices of Nature cover
Natuur.oriolus

Lawton J., 2023. Inn Search of Birds, pubs, people and places

Lawton J., 2023. Inn Search of Birds, pubs, people and places, Whittles Publishing, Dunbeath, Caithness, Scotland, 230 blz.,  £18.99 of ± € 22,50.

Het begrip ornithologie houdt, in sensu strictu, in dat vogels geobserveerd en bestudeerd worden. In de praktijk merken we dat de interesse van deze wetenschap veel verdergaat en ook de rol van vogels in de cultuur, folklore, taal en tradities inhoudt. Dit kan heel veel aspecten hebben en bijzonder interessant zijn. In Inn Search of Birds heeft John Lawton zijn aandacht gevestigd op "pubvogels", dat wil zeggen vogels die voorkomen op kroegborden en in kroegnamen. Het is een aloude traditie dat vogels op etiketten van whiskyflessen prijken en ook elders merken we dat de klassieke kastelen op Franse wijnflessen de plaats ruimen voor soms grappige vogelafbeeldingen. Lawton neemt "pubvogels" onder de loep, hij onderzoekt hun natuurlijke geschiedenis, de volksgeschiedenis die er aan vasthangt en de geschiedenis  van de pubs die naar een vogel genoemd zijn. Die naamgeving is niet altijd arbitrair. Pubs zijn plaatsen waar vaak informatie over vogels wordt uitgewisseld. Aan de oostelijke rand van de Yorkshire Dales aan de toegang tot Wensleydale, zijn vier pubs allemaal vernoemd naar Zwarte Zwanen binnen een straal van vijf mijl. Intrigerend, maar waarom precies daar? Dit wekte de interesse van John Lawton in "pubvogels" en aan de lijst die toen werd opgestart werd elf jaar gewerkt. De lijst is gebaseerd op een steekproef van 711 pubs vernoemd naar vogels of zaken die vogel gerelateerd zijn. Er zijn 117 identificeerbare vogelsoorten, 17 niet-specifieke vogels (bijvoorbeeld "eend"), en vier mythische soorten, plus 35 pubs waarvan de naam vogel gerelateerd is maar in een ruime betekenis. Ook vogeljongen, veren, vogelkooien zijn soms aan pubnamen gelinkt. Dit boek heeft niet de pretentie uiterst wetenschappelijk te zijn, dat zou ook onmogelijk zijn, maar met een guitige kwinkslag behandelt de auteur een brok gevleugelde volkscultuur.

Walter Belis

 

Afbeelding
In Search of Birds
Natuur.oriolus

Taylor M., 2022. How Birds live together

Taylor M., 2022. How Birds live together: Colonies and Communities in the avian World, Princeton & Oxford, Princeton University Press, 224 blz., ISBN 978-0-691-23190-7, £ 24.99 of ± € 28,50.

Veel vogelsoorten hebben een zeer sociaal leven. In dit boek heeft Marianne Taylor veel voorbeelden verzameld van soorten die continu of op zijn minst een deel van het jaar in kolonies of gemeenschappen leven. Het geheel wordt geïllustreerd met een overvloed aan foto's. Elk hoofdstuk onderzoekt de verschillende manieren waarop vogels samenleven. De bestudeerde gevallen zijn grofweg maar handig gegroepeerd op habitat of gedrag. Er zijn zeevogels die op de kliffen nestelen, andere soorten nestelen dan weer in de bomen of op het strand. De voordelen van het leven in een kolonie zijn talrijk. Leven in een gemeenschap biedt veiligheid tegen roofdieren of vergemakkelijkt de toegang tot voedsel en broedplaatsen. Het leven in een kolonie brengt echter ook concurrentie om voedselbronnen en een verhoogd risico op parasieten met zich mee. Deze kosten, verbonden aan het leven in een kolonie, worden slechts kort vermeld. Niet alleen groeperen individuen van dezelfde soort zich vaak omwille van de sociabiliteit, het komt ook regelmatig voor dat kwetsbare soorten bewust de aanwezigheid van roofvogels, zoals Oehoe of Sneeuwuil, opzoeken. Deze imposante roofvogels schrikken vossen en andere roofdieren af. Dit gebeurt echter alleen in jaren dat er veel prooien zijn, anders is er geen sprake van samenwonen. Naast haar ervaringen in het veld heeft Marianne Taylor veel bronnen moeten raadplegen. Het ontbreken van een bibliografie is een beetje jammer, maar dat doet niets af aan de kwaliteit van het naslagwerk.

Walter Belis

Afbeelding
How Birds Live Together cover
Natuur.oriolus

Sale R. & Watson S., 2022. The Peregrine Falcon

Sale R. & Watson S., 2022. The Peregrine Falcon, Snowfinch Publishing, Coberley, 528 blz., £ 63.67 of  ± € 55,50.

Slechtvalken zijn iconische roofvogels die pijlsnel vanuit de lucht toeslaan en daardoor in de loop der tijden soms verheven werden tot de status van mythe of legende. In dit boek onderzoeken Richard Sale en Steve Watson alle aspecten van het slechtvalkenleven, van verenkleed, via voeding, vlucht, populatiedynamiek tot voortplanting en overleving. Slechtvalken broeden op alle continenten behalve Antarctica en voor de realisatie van deze publicatie zijn er gegevens verzameld uit dat enorme gebied. U treft er eveneens meer informatie aan over elk van de 19 ondersoorten. Met meer dan 500 pagina's, rijkelijk en prachtig geïllustreerd met 150 kleurenfoto's en 235 figuren en tabellen, is het een eerbetoon aan deze roofvogel en een bron van referenties over een prachtige vogel. Doordat deze publicatie zo compleet is, krijgt ze een encyclopedisch karakter. Laat ons toe te benadrukken dat deze informatie in een voor het grote publiek zeer prettige en toegankelijke vorm wordt verstrekt. De slechtvalk is erg populair in de wetenschappelijke literatuur. En zonder een waardeoordeel te willen uitspreken over recente publicaties over deze soort, durven we wel vermelden dat het werk van Sale en Watson tot de allerbeste en meest volledige  naslagwerken behoort. Het overvloedige gebruik van tabellen en grafieken zal lezers die geïnteresseerd zijn in cijfermateriaal zeker bekoren. Deze gegevens zijn een demonstratie van wat er in de tekst wordt gezegd. Overal worden de bronnen vermeld. Wie een voorliefde heeft voor beeldmateriaal, komt met de honderden kleurenfoto's aan zijn trekken. De bibliografie telt 33 dichtbedrukte pagina's. Het aanbod aan wetenschappelijke publicaties dat aan deze roofvogel is gewijd, is zo rijk dat de auteurs zich bijna uitsluitend hebben beperkt tot Engelstalige publicaties. Ondanks de grote waarde van dit boek staat het vast dat het laatste woord over de slechtvalk nog niet is gezegd. Dit naslagwerk overtreffen of maar evenaren zal een hele opgave worden.

Walter Belis

Afbeelding
The Peregrine Falcon cover
Natuur.oriolus

Freriks K., 2023. De ooievaar

Freriks K., 2023. De ooievaar, Atlas Contact, Amsterdam/Antwerpen, 237 blz., ISBN 978 90 450 4186 5, € 24,99.

De ooievaar behoort ongetwijfeld tot de vogelsoorten met een rijke mythologische voorgeschiedenis. Worden baby's uit kolen geboren of worden ze door ooievaars gebracht. Het eerste lijkt weinig waarschijnlijk en de tweede veronderstelling berust op een misverstand. De mythe rond de ooievaar die kindjes brengt, gaat ver terug. De Oude Grieken hadden een erg wraaklustige godin Hera genaamd. Volgens de mythe werd zij steeds meer jaloers op Gerana, de bloedmooie koningin van de Pygmeeën. Gerana werd door Hera betoverd en omgetoverd in een ooievaar. Gerana was de wanhoop nabij, want ze wou haar kind niet verliezen aan Hera. Dus op een onbewaakt moment vloog ze naar haar zoon die in doeken was gewikkeld en bracht hem in veiligheid. Ze werd echter telkens weggejaagd door haar voormalig rivale. Ooievaars brengen geen kinderen maar seks was vies. Baby’s krijgen al helemaal. Bijgevolg was het veel netter als een ooievaar het kleine grut gewoon keurig aan huis afleverde. Omdat kraanvogels en ooievaars wel vaker door elkaar werden gehaald, zou deze mythe best de verklaring kunnen zijn voor het geloof dat ooievaars met baby’s rondvliegen. Dit misverstand,  doet echter niets af aan de schoonheid en het unieke karakter van deze vogel, eigen aan onze weidelandschappen. Ondanks zijn populariteit heeft de ooievaar moeilijke tijden doorgemaakt, ook in onze contreien en in verschillende andere West-Europese landen waren kweekprogramma's nodig om de populaties te herstellen. Na een laatste broedgeval, in 1982 in Overijssel, broedde er in de lente van 1983 geen enkele ooievaar meer in Nederland, nu zijn er een duizendtal paren. Voor het schrijven van deze mooie biografie volgde Kester Freriks de ooievaar onder andere in Nederland, Spanje, Hongarije en de Franse Elzas. Verder verdiepte hij zich in de uitgebreide literatuur over deze prachtige vogel. Het boek, waarin eigen ervaring meesterlijk verweven wordt met gegevens uit de literatuur, beschrijft de ganse levensloop en jaarcyclus van de ooievaars seizoen per seizoen. Freriks draagt De ooievaar op aan Catherine Reker want "zonder haar toewijding aan de natuur had dit boek niet geschreven kunnen worden", vermeldt de auteur in zijn dankwoord. Reker, die in maart 2023 overleed aan een verschrikkelijke ziekte, was een voorvechtster voor de natuur. Ze is zeker en vast geen onbekende bij de Vlaamse imkers. 

Walter Belis 

Afbeelding
De Ooievaar cover
Natuur.oriolus

Van Broekhoven A., De bionische vogel

Van Broekhoven A., De bionische vogel, Vogels als inspiratiebron voor duurzame oplossingen, KNNV Uitgeverij i.s.m. Vogelbescherming Nederland, Zeist, .192 blz, ISBN 978 90 5011 891 0, € 22,95.

Onder "bionisch" verstaan we iets dat een levend orgaan of lichaamsdeel imiteert. We kennen het o.m. onder de vorm van implantaten. Maar we kunnen veel verder gaan en in het verleden heeft men vogels, hun vleugels en vliegvermogen bestudeerd om uiteindelijk bij de bouw van vliegtuigen en helikopters uit te komen. Daarmee is de kous nog niet af: een zwerm spreeuwen of een vogelsnavel kan een volgende inspiratiebron zijn, onder meer voor het vervaardigen van gereedschap of het samenwerken in groep. Dit leuke boek bestaat uit 19 vogelverhalen rondom het thema natuur, techniek en duurzaamheid. Het richt zich tot lezers van 12 tot 120 en toont aan dat het vogelrijk een onuitputtelijke inspiratiebron is om onze uitdagingen aan te pakken en te realiseren en de wereld gezonder en mooier te maken. Je verneemt in dit boek wat een ei te maken heeft met een pleister en een vogelnest met vloerverwarming en waarom een flamingo nooit op zijn bek valt. De studie van vogels leert ons zuiniger omgaan met energie, te leven zonder afval en ons te beschermen tegen hitte, vocht en ziekteverwekkers. De vogelwereld is een onuitputtelijke bron van inspiratie want vogels hebben strategieën ontwikkeld die hen toelaten te overleven in barre omstandigheden. Vogels zijn ecologisch en laten een propere aarde achter voor hun nageslacht. En dat willen we toch ook, niet? Annemarit van Broekhoven  is industrieel ontwerper en biomimicry specialist. De Bionische vogel is haar eerste boek. De illustraties zijn van de hand van Margot Westermann. Zij is vormgever en illustrator. Ze werkte jarenlang als product- en dessinontwerper en maakt nu ook non-fictiekinderboeken

Walter Belis

Afbeelding
De Bionische Vogel
Natuur.oriolus

Gorman G., 2023. The Green Woodpecker

Gorman G., 2023. The Green Woodpecker. The Natural and Cultural History of Picus viridis, Pelagic Publishing, London, 224 blz., 978 1 7842 7436 8, £ 24.99 of ± € 29.

In deze publicatie komen alle aspecten van het leven van de Groene Specht uitgebreid aan bod. Informatie over de oorsprong, taxonomie, anatomie, verenkleed, rui, roep, verspreiding, status en instandhouding, leefgebieden, verplaatsingen, voortplanting, voeding en de relatie tot soortgenoten worden uitvoerig gepresenteerd en geïllustreerd met verbluffende kleurenafbeeldingen. Het boek is vlot geschreven en wordt ondersteund door een uitgebreide lijst van bibliografische referenties. Deze monografie, weliswaar van bescheiden omvang wat het aantal pagina's betreft, is een fascinerende en meeslepende biografie van één van de meest charismatische vogels in Europa, geschreven door 's werelds spechtenexpert. Inderdaad, Gerard Gorman heeft talloze artikelen en verschillende boeken over spechten gepubliceerd. Al 30 jaar reist hij de wereld rond om spechten te bestuderen. Gorman woont in Boedapest en is een van de oprichters en huidige voorzitter van de Hongaarse Woodpecker Working Group.

Walter Belis

Afbeelding
The Green Woodpecker
Natuur.oriolus

Louette M., 2023. De vogelsoorten uit de typeverzameling

Louette M., 2023. De vogelsoorten uit de typeverzameling, Africa Museum, Tervuren, 180 blz., ISBN 978 9 4645 9621 2, € 25.

In deze nieuwe publicatie stelt ornitholoog Michel Louette de vogelsoorten voor waarvan de typespecimens in het AfricaMuseum worden bewaard. Typespecimens zijn exemplaren die gebruikt worden voor een soortbeschrijving. Ze zijn van grote wetenschappelijke waarde omdat ze als referentie dienen voor iedereen die een soort wil bestuderen. Bij de beschrijving van een nieuwe soort kiest een wetenschapper één of meer exemplaren die representatief zijn voor de soort en wijst deze aan als typespecimen. In dit boek wordt duidelijk aangetoond dat de taxonomie of de classificatie en beschrijving van soorten voortdurend kan worden aangepast naarmate men tot nieuwe inzichten komt. Zoals elke wetenschappelijke tak is taxonomie geen statisch gegeven en wordt er constant aan gesleuteld om tot een correcter beeld te komen. Heel regelmatig worden nieuwe soorten ontdekt en moet de taxonomie worden aangepast. Het is best mogelijk dat apart beschreven soorten uiteindelijk één soort blijken te zijn. Ondersoorten kunnen dan weer tot volwaardige soorten evolueren. In 2010 publiceerde Michel Louette met enkele collega's Type Specimens of Birds in the Royal Museum for Central Africa, Tervuren. Deze publicatie bevat een inventaris van de 988 typespecimens van vogels die in Tervuren worden bewaard. Sommige soorten die in 2010 apart werden geclassificeerd, zijn sindsdien één soort geworden en voor andere soorten gebeurde het tegenovergestelde. Om die reden vergeleek Louette de Wereldvogellijst van het Internationaal Ornithologisch Congres met de gegevens van de inventaris van 2010. Hij stelde vast dat het AfricaMuseum de typespecimens van 25 vogelsoorten bewaart. Bovendien presenteert het boek ook zes vogels waarvan de types zich in Tervuren bevinden, maar die nog niet als soort zijn erkend door de Internationale Ornithologische Unie. Ten slotte omvat het boek drie vogels die eerder als soort werden beschouwd, maar die in feite deel blijken uit te maken van reeds bekende soorten. Terwijl in de publicatie van 2010 de nadruk lag op de opgezette exemplaren van de vogelsoorten, ligt in De vogelsoorten uit de typeverzameling de focus meer op de vogels zelf. De collectie van het AfricaMuseum telt in totaal ongeveer 150 000 specimens en bewaart de typespecimens van 25 vogelsoorten. Wat Sub-Saharaans Afrika betreft bezit het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika één van de belangrijkste vogelverzamelingen. Het onderzoek in het KMMA spitst zich toe op de verwantschap tussen soorten van organismen, met andere woorden de taxonomie. Voor de vogelcollectie heeft Michel Louette, voormalig hoofd van het departement Biologie een heel belangrijke rol gespeeld. Hij was van 1974 tot 2012 conservator van de vogelcollectie en is de auteur van meer dan 200 wetenschappelijke artikels. Zelf beschreef hij ook vijf nieuwe vogelsoorten.  Michel Louette is ook lange tijd een drijvende en inspirerende kracht geweest voor de redactie van het huidige Natuur.oriolus. Nu maakt hij deel uit van de redactie-adviesraad van dit ornithologisch tijdschrift. De vogelsoorten uit de typeverzameling is geïllustreerd met prachtige foto's en originele tekeningen. De meeste vogels zijn erg zeldzaam en moeilijk te observeren. Dankzij de hulp van enkele van 's werelds beste natuurfotografen heeft de auteur gebruik kunnen maken van recente foto's van  vogels in hun natuurlijke omgeving. Voor de andere typesoorten werden originele tekeningen gebruikt.

Walter Belis

Afbeelding
De vogelsoorten uit de typeverzameling
Natuur.oriolus
Icon
Icoon - Wist je dat

Vragen?

Neem contact op met je Verenigingscoach.