Houtduif - Elwin van der Kolk

Houtduif

Common Wood Pigeon
Columba palumbus
Duiven (Columbidae)

De houtduif is in Vlaanderen de meest algemene en grootste duif. Ze is vooral bekend door haar witte halsvlek en haar ritmisch gekoer.

Grootte
40-42 cm, spanwijdte 68-77 cm
Gewicht
275 - 700 gram
Levensverwachting

gemiddeld 2,3 jaar

Favoriete maaltijd

granen en zaden

Burgerlijke staat

Paartjes blijven meestal maar voor één seizoen bij elkaar.

Status
Algemeen
Woonplaats

De houtduif broedt in beboste gebieden (vooral nabij akkers), parken, tuinen en (steeds vaker ook in) steden.

Verleiding

Opvallende baltsvlucht. Zo'n vlucht is opgebouwd uit een steile stijgvlucht (waarbij ze op het hoogste punt luid met hun vleugels klappen), gevolgd door een dalende zweeffase.

Hoe herken je de houtduif?

  • grote duif met opvallend witte vlek in de nek
  • witte band op vleugels enkel in vlucht zichtbaar
  • grijspaarse kop, grijze bovendelen en bruinroze borst
  • staart met zwarte eindband

De houtduif is de grootste duif van ons land. De adulte houtduif heeft een witte vlek in de nek, een brede roze borst en een zeer kenmerkende witte streep op de vleugels, die goed zichtbaar is tijdens de vlucht. Door die witte vleugelstreep is de houtduif op grotere afstand gemakkelijk te onderscheiden van de stadsduif en holenduif. Jonge houtduiven missen de witte halsvlek.

Houtduif - Elwin van der Kolk
Houtduif - Elwin van der Kolk
Houtduif - Elwin van der Kolk

Het geluid van de houtduif

Laag, zwaar gekoer. Een ezelsbrugje om de zang van de houtduif te onderscheiden van de zang van de Turkse tortel. De vijflettergrepige koe-KOE-koe … koe-koe van de houtduif komt overeen met ‘Ik BEN een … hout…duif terwijl de drielettergrepige koe-KOE-koe van de Turkse tortel overeenkomt met Ik BEN Turk.

Om de aandacht van een vrouwtje te trekken loopt het mannetje al buigend achter een vrouwtjes. Het geluid van de houtduif tijdens zo’n buigceremonie is een tweede zangtype en klinkt nog iets heser.

Bij het opvliegen klappen de vleugels boven en onder het lichaam tegen elkaar, wat vrij veel lawaai maakt.

Beluister hier
Beluister hier

Deze soort lijkt op

Hoe leeft de houtduif

Wat eet de houtduif?

De houtduif eet in de lente vooral knoppen en kiemplanten. In de nazomer wordt overgeschakeld op oogstresten (korrelmaïs en granen), klaverzaadjes, eikels en beukennootjes, terwijl in de winter ook bessen van klimop en plantenwortels op het menu staan.

Houtduif - Wouter Cardoen
Wouter Cardoen
Duif
Luc Meert

Hoe plant de houtduif zich voort?

Houtduiven maken hun nest op de meest onmogelijke plekken. Op het dunste takje van een boom zijn ze soms dagen bezig om een nest, niet meer dan een dun takkennetje, te bouwen. Valt het nest naar beneden, dan beginnen ze weer opnieuw. Houtduiven kunnen tot zes legsels per jaar grootbrengen en nestelende vogels kunnen in bijna alle maanden van het jaar worden waargenomen.

Beelden

Houtduif - François Van Bauwel
François Van Bauwel
+5
Houtduif - Wouter Cardoen
Wouter Cardoen
+4
Houtduif - Luc Meert
Luc Meert
+3
Houtduif - Luc Meert
Luc Meert
+2
Houtduif - Wouter Cardoen
Wouter Cardoen
+1
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Tussen 1997- 2007 verviervoudigde de oppervlakte korrelmaïs in Vlaanderen en bedroeg in 2007 ca. 30.000 hectare. De toename van de houtduif in Vlaanderen viel samen met de toename van de maïsteelt. De verduiving van het (landbouw)landschap in Vlaanderen werd in hoge mate dus veroorzaakt door een hoger aanbod aan maïsteelt die zorgt voor grote hoeveelheden oogstresten, ideaal als wintervoeder voor o.a. houtduif en zwarte kraai. 
  • Elk najaar trekken ongeveer 2 miljoen houtduiven vanuit Scandinavië naar zuidelijke overwinteringsgebieden. De najaarstrek piekt tussen 10 oktober en 15 november.
  • Voor zover bekend heeft geen enkele 16de of 17de eeuwse Vlaamse of Hollandse schilder houtduiven afgebeeld. De soort ontbreekt in elk geval in het werk van de Antwerpse barokschilders Frans Snyders (1579-1657) en Alexander Adriaenssen (1587-1661). Beide schilders verwerkten doorgaans heel wat inheemse vogels in hun doeken. Houtduiven worden daarentegen wel afgebeeld door Zuid-Europese schilders uit dezelfde periode, zoals de Italiaan Michelangelo Meris Caravaggio (1571-1610) en de Spanjaard Juan Sánchez Cotán (1561-1627). Dit geeft mogelijk aan dat de houtduif in die periode zeldzaam was in de Lage Landen en men kan zich zelfs afvragen of de soort toen wel tot onze avifauna behoorde.

Waar vind je de houtduif?

De houtduif broedt in beboste gebieden (vooral nabij akkers), parken, tuinen en (steeds vaker ook in) steden. Voedsel zoeken gebeurt vooral op weiden en akkers.

 

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

Dankzij de gedekte tafel die haar in het landbouwgebied wordt aangeboden, gaat het de soort de voorbije decennia voor de wind.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de houtduif

Wat kan jij doen?

Houtduiven zijn echte zaadeters en zoeken hun voedsel op de grond. Als je in de winterperiode granen, erwten of maïs op de grond strooit, is de kans groot dat daar houtduiven op afkomen. Let wel: als je in een landbouwgebied woont of dicht bij een bos, kan de voederplek worden bezocht door tientallen houtduiven tegelijk. Eigenlijk behoeft de soort weinig of geen hulp want door de gedekte tafel die haar in het landbouwgebied wordt aangeboden, gaat het de soort de voorbije decennia voor de wind.

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt roept op om elke waarneming van een grote lijster in te voeren op www.waarnemingen.be zodat we een vinger aan de pols kunnen houden.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android