De Blankaart
- Vaar mee met de fluisterboot
- Toegankelijkheid
- Leuk voor de kinderen
- Beschrijving van het gebied
- Geschiedenis van het gebied
- Hoogtepunten op de wandelroute & de fluisterboot
- Dieren en planten
- Overnachten in de buurt
- Verder wandelen
- Fietsroute Tussen Zeehond en otter
Vaar mee met de fluisterboot
Je kan een wandeling combineren met een boottocht en de Blankaart van op het water verkennen, als het water hoog genoeg staat. De fluisterboot vaart uit tussen 15 april en 15 september. Deze boottocht is een unieke, bijna poëtische ervaring. De boot is zo stil dat je de dieren op de oevers gemakkelijk kan observeren. Telkens als de boot aanmeert, worden de batterijen van de elektrische motor opgeladen.
Kom je deze zomer Fluistervaren en broekwandelen?
Toegankelijkheid: wanneer kan je De Blankaart bezoeken?
Het gebied is toegankelijk via de bewegwijzerde paden van zonsop- tot zonsondergang. Het kasteelpark en de voorste zone van het natuurgebied zijn goed toegankelijk, ook met kinderwagens. Het bezoekerscentrum en de paden in het kasteelpark zijn goed toegankelijk voor rolstoelen. Honden welkom, aan de leiband.
Leuk voor kinderen
Tussen de parking en het bezoekerscentrum ligt er een speelzone met wilgenhutten. Het speelbos maakt deel uit van het Blankaartpark en ligt in de schaduw van een kasteel. Het is maar enkele hectaren groot maar als enige plek waar je de bospaden mag verlaten, is het een ideale ravotzone. Er staan enkele monumentale bomen en heel wat dood hout ligt er voor het grijpen om er kampen mee te bouwen. Aan de bospomp kan je je handen wassen, of modder maken. Enkele bomen zijn echte klimbomen. En wie goed zoekt, kan ergens doorheen de stam van een boom kruipen. Misschien bots je wel op één van de veeneiken, mysterieuze zwarte stammen die 3000 tot 5000 jaar geleden geleefd hebben en hier als totempalen terug rechtop zijn gezet.
In het bezoekerscentrum zijn gezinszoekkaarten ter beschikking. Deze omschrijven een korte zoektocht voor kinderen vanaf 5 jaar. De kaart is te verkrijgen aan het onthaal voor 2 euro.
Met Jaek en Nink naar De Blankaart (22 km, start op de Grote Markt Diksmuide aan fietsknooppunt 1) is een kindvriendelijke fietstocht die je naar de Blankaart, enkele hoeveboerderijen en het drinkwaterproductiecentrum brengt. Er zijn verschillende stopplaatsen waar kinderen zich even kunnen uitleven of genieten van een lekkernij. De routekaart is gratis verkrijgbaar in het bezoekerscentrum. Je kan de route ook downloaden voor je smartphone via West-Vlinderen.
Je kan ook op eigen houtje verder op verkenning.
Volgende gebieden worden beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos.
‘Vrijbos op stelten’ (start parking Keunedreef, zijstraat Eug. De Grootelaan, Houthulst op 6,7 km van het bezoekerscentrum, nabij fietsknooppunt 1).
‘Hoogtij(d) in Eversam’ (start parking Eversamstraat, Stavele op 18 km van het bezoekerscentrum, nabij fietsknooppunt 61).
Beschrijving van het gebied
Een kasteel bouwen aan de rand van de overstroombare IJzervallei was de jongensdroom van baron Gustave de Coninck de Merckem in de negentiende eeuw. Dankzij de erfgenamen van de baron heeft Natuurpunt hier zijn vaste stek. De familie was sociaal ingesteld en had een hart voor de natuur. In 1959 bouwden ze het kasteel om tot een vormingscentrum en gaven ze de Blankaartvijver en het omliggende moeras in beheer aan Natuurpunt.
De Blankaart ligt in het hart van de overstroombare IJzervallei. Water is hier het sleutelwoord. Bij hevige regen kunnen de IJzer en andere ‘vaarten’ het vele water niet onmiddellijk afvoeren en lopen de omliggende hooi- en weilanden als natuurlijk ‘wachtbekken’ vol. Op die manier blijven de dorpen van wateroverlast gespaard.
Het waterpeil en de waterkwaliteit blijven ook vandaag nog van levensbelang voor het natuurgebied. De natte hooilanden en graasweiden zijn het hele jaar door een uitgelezen plek voor duizenden weide-, riet- en watervogels.
In het gebied en de rest van de IJzervallei kan je de vogels op verschillende manieren ontdekken: via de talrijke vogelkijkhutten en -wanden of langs uitgestippelde fietstochten en wandelpaden.
De naam Blankaart verwijst naar ‘blank staan, onder water staan’. De Blankaartvijver is een restant van vroegere turfwinning en is dus door de mens uitgegraven. De Blankaart werd het eerst als waterplas afgebeeld op een kaart rond 1560.
Het hart van het natuurgebied is alleen over het water toegankelijk. Het beheer van de rietlanden wordt daardoor extra bemoeilijkt. Het gebeurt vaak met de werkboot, een traditionele houten platbodem, een ‘schuytte’ van inlandse eik, voor De Blankaart gemaakt door één van de laatste authentieke ambachtelijke botenbouwers in Noord-Frankrijk. Dergelijke platbodems werden destijds in de streek ingezet voor het transport van turf. Wil je de Blankaart ook verkennen van op het water, laat je dan op sleeptouw nemen door onze bootsman en stap aan boord van de fluisterboot. Een unieke manier om de pracht van het gebied en zijn zeldzame bewoners te ontdekken!
Geschiedenis van het gebied
Het huidig kasteel dateert van 1925. Voorheen was er een mooier en groter kasteel dat tijdens Wereldoorlog I werd vernietigd. Ook in het park stond amper iets recht. Het aansluitend natuurgebied heeft een opvallend grote vijver. Het is een oude uitvening en wordt sinds 1979 samen met het aanliggend overstroombare riet- en grasland beheerd door Natuurpunt.
Hoogtepunten op de wandelroute
Het imposante kasteel De Blankaart vormt de toegangspoort van het natuurgebied en is ingericht als bezoekerscentrum. Daar leer je alles over de natuur, het landschap en de bewoners van de IJzer- en Handzamevallei. De verschillende plankenpaden zorgen er dan weer voor dat je de vogelkijktoren en de vogelkijkhut kan bereiken zonder natte voeten. Zo kan je ten volle genieten van de aalscholvers of een van de zeldzame grutto’s.
De Blankaart herbergt niet enkel een vogelkijkhut maar ook een heuse vogelkijktoren. Zo kan je ook vanuit de hoogte de brede waaier aan vogelsoorten van het gebied ongestoord observeren.
Het romantische boogbrugje aan het eind van het kasteelpark biedt een prachtig zicht over de
grote Blankaartvijver en het Blankaartmoeras. Het standbeeld van de otter laat je wegdromen
naar de tijd van weleer toen otters onder de brug verstoppertje speelden. Helaas is de otter nog
niet terug, maar hij blijft het symbool voor het ambitieus herstelplan van de IJzervallei.
Maak een boottocht met de fluisterboot. Tussen 15 april en 15 september kan je met deze boot alle hoeken van het Blankaartmoeras verkennen. De boot is zo stil dat de dieren op de oevers er helemaal geen last van ondervinden.
Dieren en planten
Juni 2017: 15 nesten van lepelaars op De Blankaart. Het is een prachtig zicht om ze te zien fourageren (eten).
In putje winter herbergen de IJzerbroeken en de Handzamevallei, net als de Uitkerkse Polder, steevast tienduizenden ‘vriezeganzen’. Een volkse verzamelnaam voor alle ganzensoorten die deze streek in de winter opzoeken. In de IJzervallei gaat het vooral om de kolgans.
Bij elke winterse overstroming duiken ook de prachtige kleine zwanen weer op in de IJzer- en Handzamevallei. Niemand blijft onberoerd als hij een vlucht zwanen ziet én hoort voorbijvliegen. De trage, ruisende vleugelslag en het geknor, getoeter of keffend geroep is indrukwekkend. Kleine zwanen zijn telkens weer een statige, ‘edele’ verschijning om intens van te genieten.
Rietvogels, zoals de kleine karekiet en de rietzanger hebben riet nodig. In het jonge riet vinden ze voedsel. Oud riet is voldoende hoog om in te schuilen en een nest te maken. Dus zorgen we voor een lappendeken van oud en jong riet.
De natuurinrichtingswerken hebben heel wat extra ondiepe waterpartijen opgeleverd. Ideaal voor voedsel zoekende lepelaars die sinds 2013 in het gebied broeden. De Blankaart is de tweede locatie voor Vlaanderen waar deze steltloper zich als nieuwe broedvogel heeft gevestigd.
Op de kasteelvijver en de vijver langs het plankenpad naar de kijktoren groeit de wilde waterlelie. Ook in de kanaaltjes en grachtjes tussen de Blankaartvijver en IJzer keert de soort terug.
De zeldzame sierlijke zwanenbloem groeit op de grens van water en land. Onopvallend aanwezig, maar in bloei een prachtige plant met een scherm vol roze bloemen. De stampers lijken op sierlijke zwaantjes. Kijk maar eens goed als je er één ziet.
Bij avondschemering klonk vroeger op de Blankaart wel eens een aanhoudend klagelijk geloei dat uit de rietkragen opsteeg. “Hoort! Dat is het spook van De Blankaart”, zeiden de ouderen met opgeheven wijsvinger tot de kleintjes, waarmee ze hen zonder problemen ervan konden overtuigen altijd voor zonsondergang thuis te zijn. In werkelijkheid was het eigenaardige misthoorngeluid afkomstig van de roerdomp waarvan vroeger op de Blankaart jaarlijks enkele koppeltjes broedden. Als er gevaar dreigt, richt hij zich kaarsrecht op tussen de rietstengels, met de snavel in de lucht, zodat hij haast onzichtbaar wordt voor mogelijke belagers. De roerdomp is in de jaren 1970 verdwenen als broedvogel en komt sindsdien enkel nog overwinteren. Met de natuurinrichtingswerken hopen we de kans verhoogd te hebben dat hij opnieuw zal komen broeden.
Overnachten
B&B Esenkasteelhoeve, met fietsverhuur, oplaadpunt voor elektrische fiets en ecologische tuin.
Cardijnlaan 1B, Diksmuide, www.esenkasteelhoeve.be
5% korting voor Natuurpunt-leden.
Verder wandelen in de buurt
Fietsroute: tussen otter en zeehond
De tocht verbindt De Blankaart met andere gebieden. Vanuit de kijkhut aan het drinkwaterspaarbekken (nabij knooppunt 21) zie je in de winter duizenden watervogels. Een bezoek aan de Komgronden van Lampernisse (nabij knooppunt 23 en 46) is een duik in het verleden.
Aan de IJzermonding (nabij knooppunt 82) ontmoeten zout en zoet water elkaar. Dat zorgt voor bijzondere biotopen van slikken, schorren, duinen, strand en polders. Misschien spot je wel een zeehond! De andere symboolsoort, de otter, is jammer genoeg nog niet terug in het gebied.
Het gebied Viconia kleiputten (nabij knooppunt 36) getuigt van de kleiwinning in de streek.
49 km, rood
Start: Bezoekerscentrum.
Volg de fietsknooppuntnummers: 80-45-21-56-63-5-28-58-11-34-64-51-54-47-78-23-46-70-93-61-35-38-39-5-85-88-82-74-75-6-69-1(station Diksmuide)-59-92-61-68-19-80
32 km, blauw
Start: Havengeul ter hoogte van Westdiep, einde Louisweg, zijstraat van de kustweg Albert I-laan), bij fietsknooppunt 82, Nieuwpoort.
Volg de fietsknooppuntnummers: 82-67-8-70-10-46-95-37-30-36-39-38-35-89-57-7-67-82
Fietsverhuur
- Fietsen Catrysse, Kaaskerkestraat 56, Diksmuide, www.fietsencatrysse.be (1,7 km van station Diksmuide, nabij fietsknooppunt 74)
- Buitenbeentje, Heernisse 1, Diksmuide, 0496-69 75 11, info@buitenbeentjebvba.be
- Domein Ysermonde, Zeemeerminnendreef 1, Nieuwpoort.
Openbaar vervoer
- NMBS-station Diksmuide bij knooppunt 1
- Kusttram vanuit NMBS-station Oostende
- NMBS-station Adinkerke-De Panne, halte Ysermonde.
Horeca
Bezoekerscentrum
In het bezoekerscentrum kan je aan de onthaalbalie een drankje verkrijgen en picknicken.FrietbankIn de Frietbank kan je, al genietend van een Blankaartburger (vegetarische hamburger), de natuur in de Blankaart een hart onder de riem steken. Meer info
Woumenweg 305, 8600 Diksmuide't Madeliefje - Ambachtelijk hoeve-ijsVijfhuizenstraat 1, 8600 Woumen
Open: 13u tot 18u30. Zo tot 20u. Di gesloten.Zuivelboerderij 't Hof van de Rhille
Pollaertstraat 29, 8600 Diksmuide
Elke dag open van 10-18u
Agenda
- Gebieden aankopen en beheren is de beste manier om de natuur te beschermen
- Voor elke gift van 40 euro of meer krijg je een fiscaal attest
Help De Blankaart groeien
Gift via overschrijving
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je de Blankaart verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak bij het Provinciaal Bezoekerscentrum De Blankaart.
- 051-54 52 44
- deblankaart@natuurpunt.be
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.