Kastanjebos

In het voorjaar bedekt een uitbundig bloementapijt het Kastanjebos. Bosanemonen kleuren het bos, bijgestaan door eenbes, slanke sleutelbloem en gevlekte aronskelk. Enkele weken later verspreidt de daslook een sterke uiengeur. Wandelen doe je er natuurlijk het hele jaar, want elk seizoen heeft iets te bieden. Het Kastanjebos maakt deel uit van De Groene Vallei, een oase van rust tussen de steden Leuven, Brussel en Mechelen.

Toegankelijkheid
Beschrijving van het gebied
Dieren en planten
Natuurbeheer
Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Voor wandelaars het hele jaar vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevige wandelschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband. Voor ruiters is er een speciaal stukje ruiterpad voorzien, zie kaart.

Top

Beschrijving van het gebied

Het Kastanjebos werd in 1778 door graaf De Ferraris als het “Castaniën Bosch’ en’ Speckbosch’ in kaart gebracht. Vochtige graslanden, dikwijls afgeboord met houtkanten, omzomen nu de bossen. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden komen er vandaag bijna geen kastanjebomen in het bos voor.

Het natuurgebied ligt op een paar kilometer ten noorden van de steilrand. Die vormt een duidelijk zichtbare overgangszone tussen het reliëfrijke Brabantse leemplateau en de vrij vlakke zandleemstreek van Laag België. De steilrand tekent zich van oost naar west af in het Herentse landschapsbeeld en blijft voor de wandelaar regelmatig zichtbaar.

De Lipsebeek ontspringt in het Kastanjebos en meandert in de noordelijke bosrand richting Tildonk. Vroeger kenmerkte mineraalrijk kwelwater het bos. Hierdoor groeide er een typische kalkminnende vegetatie. Hier kwam in 1968 verandering in door de vestiging van een drinkwaterwinning in het bos. De grondwaterspiegel daalde meer dan een meter en de kwel viel weg. Nu valt af te wachten hoe die specifieke flora in de toekomst gaat reageren op het systematisch wegpompen van het kwelwater. Al bij al blijft het een vochtig tot nat bos met de eigenschappen van een essen-eikenbos.

Top

Dieren en planten

In de zomer worden de hooilanden gedomineerd door het wit, geel en blauw van margriet, boterbloem en zompvergeet-me-nietje. De bijzondere waarde wordt benadrukt door het verschijnen van pinksterbloem, knolsteenbreek, echte koekoeksbloem en grote en kleine ratelaar. De bladeren en vruchtdozen van de herfsttijloos kondigen een paarsgekleurde herfst aan. De bloemen van deze plant verschijnen pas in het najaar, als de groene delen van de plant afgestorven zijn. Niet alleen deze zeldzame soorten, maar ook het feit dat er meer dan 20 soorten gelijktijdig tot bloei komen, toont aan dat de natuur ons beheer weet te waarderen.

Paddenstoelen

In grote delen van dit bos geldt een nulbeheer. Afgestorven bomen worden niet opgeruimd en dit bevordert het voorkomen van zeldzame opruimers zoals zalmzwam, schubbige oesterzwam, oranjerode hertenzwam en grootporiehoutzwam. Ook symbionten voelen zich hier thuis met zeldzaamheden van zuurdere bodems zoals kleverige knolamaniet en witte berkenboleet.

Top

Natuurbeheer

Na de Tweede Wereldoorlog werden, wegens hun goedkope aanplant en een houtopbrengst op korte termijn, canadapopulieren aangeplant in de natte bossen, natte weiden en ruigten. Een gepast omvormingsbeheer, bestaande uit het vellen van de niet streekeigen populieren en het verschralen van de bodem, moet voor graslanden met een zeer rijke fauna- en flora zorgen. Je kan hier nu al enkele mooie voorbeelden van zien in het natuurgebied. Het zogenaamde ‘groot hooiland’ kent seizoensgewijs een pracht aan bosorchissen, ratelaars en herfsttijlozen. Een ander perceel, met een overgang van nat naar droog, evolueert van een perceel met veel grassen en ruigtekruiden naar een bloemenrijk grasland.

Om de kruiden alle kansen te geven, moeten de graslanden ‘kort de winter in gaan’. Daar zorgen na het hooien van de grotere weidepercelen de schapen voor. In het voorjaar verwelkomen de lammeren van de mergellandschapen je op de wandeling. Verder op de route kom je de typische kleine, bruine of zwarte ouessantschapen tegen.

Bij de Benedictushoeve werd een veedrinkpoel met succes geruimd en opnieuw aangelegd. Samen met twee vlakbij gelegen poelen geeft die poel nieuwe kansen aan amfibieën.

Europese topnatuur

Het Kastanjebos behoort tot het Natura 2000-netwerk van internationaal belangrijke natuurgebieden. Met dit initiatief wil de Europese Unie een samenhangend netwerk van natuurgebieden creëren waar de meest bedreigde fauna en flora kan heropleven.

In dit gebied loopt momenteel een LIFE-project. Lees er meer over.