Molse Nete

Provincie Antwerpen

Toegankelijkheid

  • Laarzen of stevige schoenen aanbevolen

  • Honden zijn welkom aan de leiband

Eigenschappen

Zeer groot gebied: > 100 ha
  • wandelpad

Kaart van het gebied

1 routes

Molderbroek Rode Wandeling

wandelpad
4.38km
Gemiddeld 70 minuten wandeltijd

Startpunten

Molse Nete


Mol
België

Over dit gebied


Situering

De Molse Nete is de belangrijkste zijrivier van de Grote Nete. Haar bovenloop is gesitueerd op de grens van het grondgebied tussen Mol en Balen en ze mondt uit in de Grote Nete in Geel. Op Geels grondgebied stroomt de Molse Nete eerst door het prachtige deelgebied Selguis en vervolgens langs de noordkant van het Malesbroek, ook een natuurgebied van Natuurpunt.

Omwille van enerzijds de hoge ecologische en landschappelijke waarde van de Molse Netevallei en anderzijds de behoefte aan een aangepast natuurbeheer, besloot Natuurpunt in 1996 een aankoopproject te starten in het gebied. Op dit ogenblik is ruim 125 hectare waardevolle natuur aangekocht. Een groot deel daarvan is al officieel erkend als natuurreservaat.

Het landschap van de Molse Netevallei is een uitgesproken kleinschalig cultuurlandschap. In het gebied vinden we vele kleine percelen die gebruikt worden als hooiland of weiland. De laatste jaren blijven echter steeds meer percelen braak liggen. Daarnaast treffen we verspreid in het gebied ook loofbosjes, wilgenstruweel, rietland, elzenbroekbossen en tal van vijvers aan. Een deel van de kunstmatig gegraven vijvers ligt er inmiddels verlaten bij. De tendens naar braakligging is in eerste instantie gunstig voor het natuurbehoud, omdat er in feite een spontane natuurontwikkeling kan optreden. Wanneer dit fenomeen zich op grote schaal en op langere termijn doorzet, zal het open cultuurlandschap evolueren naar een uitgestrekt loof- en broekbos.

De uitdaging voor het natuurbeheer bestaat erin om de huidige biodiversiteit te behouden en tegelijk de belangrijkste potentiele natuurwaarden alle kansen te geven. Op lange termijn biedt integrale begrazing de beste garanties om dat doel te realiseren. Zolang Natuurpunt slechts verspreide percelen en begrazingsblokken in de vallei beheert, is integrale begrazing echter niet mogelijk en zal hier en daar mechanisch beheer nodig blijven. Onze eindvisie is een Molse Netevallei met uitgestrekte broekbossen afgewisseld met grote partijen riet, wilgenstruweel en hooilanden die het landschap kenmerken.

Ecologische parel

Afbeelding
Echte Koekoeksbloem - Wim Dirckx

De Molse Nete ontvouwt speels meanderend een waterlint van om en bij de 55 km en heeft een behoorlijke waterkwaliteit. Al dient daar meteen aan toegevoegd dat het slib in de beekbodem historisch ernstig vervuild is door zware metalen, afkomstig van stroomopwaarts gelegen bedrijven.

Het landgebruik en de natuurwaarden in het beekdal zijn zeer divers. Verspreid liggen biologisch waardevolle complexen: wilgenstruweel, elzenbroek, vochtige dotterbloemgraslanden en ruigten, overgangen naar drogere zandruggen, etc.

Op de hooilanden en in greppels treffen we dotterbloemen, pinksterbloemen, echte koekoeksbloemen, bosbies, holpijp, kikkerbeet, moeraswederik en waterdrieblad aan, kenmerkende soorten voor zeldzaam wordende biotopen.

Onder de vogels springen vooral prooivogels als sperwer, torenvalk, buizerd en bosuil in het oog, naast een ganse reeks kleinere zangvogels. Vermeldenswaard zijn ook ijsvogel, houtsnip en waterral. De blauwe reiger is een regelmatige gast overal langs de Molse Nete, langs de bovenloop wordt ook de grote zilverreiger waargenomen. De laatste jaren wordt bovendien kwak, roerdomp en ooievaar gespot.

In de groep van amfibieën en reptielen noteren we de gewone pad, de bruine en de groene kikker, een onbekend aantal salamandersoorten en de levendbarende hagedis.

De zoogdieren zijn vertegenwoordigd door onder meer de bever, vos en een aantal marterachtigen. Uiteraard vind je hier ook egels, eekhoorns (in de drogere bossen op de valleiflank), hazen en konijnen en tot slot een uitgebreide populatie reeën.

Afbeelding
Levendbarende Hagedis - Maarten Jacobs

Snoer van natuurparels

De vallei van de Molse Nete is een snoer van groene deelgebieden. Elk deelgebied is anders maar ze zijn stuk voor stuk erg waardevol. Hieronder vind je een beschrijving in vijf delen, van bron tot monding in de Grote Nete.

Bovenloop in Wezel

De Molse Nete ontspringt in Lommel-Kattenbos. Ter hoogte van Wezel stroomt de Molse Nete vanuit Limburg de provincie Antwerpen binnen. De Molse Nete, hier ook gekend als de Wezelhoevenloop, is op deze plaats slechts een bescheiden grachtje. In Wezel is de vallei nog erg open met heel wat weilanden. Op diverse percelen van Natuurpunt grazen dieren van privé personen die ons ondersteunen in het beheer.

Van Rijsbergdijk tot kanaal Dessel-Kwaadmechelen

Voorbij Rijsbergdijk wordt de vallei wat breder. Zowel langs de noord- als langs de zuidkant wordt ze begeleid door drogere duinruggen. Waar die duinruggen niet bebouwd zijn, vinden we bossen van hoofdzakelijk grove den. De vallei zelf is een mozaïek van weilanden, hooilanden, wilgenstruweel, elzenbroekbossen, rietland, populierenbossen en talloze vijvers. De Molse Nete slingert zich er meanderend tussendoor: deze meandering is typisch voor het grootste deel van de beekvallei en zorgt voor een grote diversiteit aan fauna en flora. In dit deelgebied heeft Natuurpunt al enkele grotere blokken natuurgebied in beheer: binnen twee begrazingsrasters (o.a. in de moerassige laagte achter het oude casino van Mol-Gompel) worden galloway runderen ingezet om het natuurbeheer te verzorgen.

Van kanaal tot Zuiderring: Langvennen, Molderloop, Molderbroek

Tussen Mol-Gompel, Balen en de Molse zuiderring (expresweg naar Lommel) vormt het deelgebied Langvennen een groene oase. Zoals in het vorige deelgebied, is de vallei van de Molse Nete hier een mozaïek van biotopen. Hier is de vallei op haar breedst. Aan de zuidkant gaat het open weidelandschap naadloos over in uitgestrekte naaldbossen op droge duingronden. Er is zelfs plaats voor een zijriviertje: de Molderloop. Die snijdt aanvankelijk als een diepe gracht van zuid naar noord dwars door de oost-west-georiënteerde vallei en dichter bij de Molse Nete buigt de Molderloop plots af en gaat hij parallel lopen aan de hoofdrivier, op dat laatste deel van zijn traject wordt hij de Oude Nete genoemd.

In dit deelgebied situeert zich het aaneengesloten blok van bijna 10 ha dat in 1996 de start betekende van het aankoopproject. Het gebied was voorbestemd als gebied voor dagrecreatie maar bleek te laag gelegen om die bestemming ook werkelijk te kunnen invullen. Zo kreeg het toch zijn enige juiste bestemming.

Het is hier dat samen met de dienst waterbeleid van de Provincie Antwerpen, het Agentschap voor Natuur en Bos en de gemeentebesturen in 2019 een natuurinrichtingsproject werd afgerond.

Begin mei 2019 werd het overstromingsgebied “Molderbroek” officieel geopend: hier vinden waterbeleid en natuurontwikkeling elkaar. Door een combinatie van een aangepaste inlaat, nieuwe dijken en een gecontroleerde uitstroom blijft het water een tijdje staan om daarna vertraagd af te vloeien naar de Molderloop. Toegankelijkheid was een belangrijke vereiste voor Natuurpunt en in samenwerking met het beheerteam werd geijverd voor een mooie bewegwijzerde wandellus in het gebied (5 km) langs verhoogde wandeldijken en vlonderpaden.

Van Zuiderring tot Borgerhoutsendijk: samenvloeiing en erfgoed

Tussen de Zuiderring en de Borgerhoutsendijk (baan van Mol naar Meerhout) plakt de Molse Netevallei tegen Mol-centrum aan. De overwegend groene Netevallei is hier smaller, geprangd tussen Mol-centrum en de ring.

De Molse Nete had in het verleden een grote invloed op de ontwikkeling van het Molse centrum. Zo bepaalde de Nete de vorm van het centrum dat eeuwenlang bestond uit één langgerekte dorpstraat.
We vinden hier de oude watermolen en het wolwashuisje, belangrijke elementen uit het erfgoed. De geschiedenis van de watermolen gaat terug tot in de 8e eeuw. Als graanmolen was hij de eerste grote aandrijfmachine van stroom in de gemeente. Het wolwashuisje of ‘solferkotje’ is van recentere datum. Het werd opgericht in de 19e eeuw en was een wolwasserij : om de wol optimaal te kunnen verwerken werd hij hier in de Nete te weken gelegd, gewassen en gespoeld.  

In dit deel van de vallei zijn ook de belangrijkste samenvloeiingen gesitueerd. Achter de Rozenberg vloeit de Scheppelijke Nete, de noordelijke zijtak van de Molse Nete, in de hoofdrivier. Ook ter hoogte van de Scheppelijke Nete wordt stroomopwaarts, in samenwerking met de dienst waterbeleid van de provincie Antwerpen, gewerkt aan een overstromingsgebied in het kader van natuurinrichting.

Een eind verderop, achter het zwembad Den Uyt, komt de Oude Nete langs de zuidkant in de Molse Nete uit. Waar niet gebouwd is, domineren in dit deelgebied populierenbossen of moerasbossen van wilg en zwarte els. De mooiste brok natuur in dit deelgebied ligt tussen het Molse sportcomplex Den Uyt en de ring. Het verharde heipaadje loopt er door haast ondoordringbare moerasbossen.

Van Ginderbroek via Selguis tot Malesbroek: monding in de Grote Nete

Dit eerder smalle stuk van de Molse Netevallei wordt begrensd door de weg van Mol naar Ezaart in het noorden en de Molse zuiderring in het zuiden. Hier, iets verder weg van Mol-centrum, krijgt de Molse Nete weer volop de ruimte om te meanderen en die kans grijpt de rivier met beide oevers! Voor prachtige haarspeldbochten met holle en bolle oevers moet je in Ezaart zijn.  Je kan er zelfs een doorgebroken meander bewonderen! Het landschap is hier opnieuw erg gevarieerd: hooilanden, weilanden, populierenbossen, elzenbroek, rietland en wilgenstruweel wisselen elkaar af.

Het laatste stuk van de Molse Netevallei ligt op Geels grondgebied. Deelgebied Selguis is een groene oase en bestaat hoofdzakelijk uit open water met turfputten en al dan niet verlaten weekendvijvers.

In de winter doet de vallei hier dienst als pleisterplaats voor grotere aantallen wintertalingen. Het is de slaapplaats van een grote populatie aalscholvers en ijsvogel, de zilverreiger en diverse ganzen worden er ook regelmatig gespot. Ter hoogte van de noordkant van het Malesbroek, ook een natuurgebied van Natuurpunt, mondt de Molse Nete uit in de Grote Nete.

Afbeelding
molse_nete.jpg

Afdeling

Molse Nete wordt beheerd door

Steun Natuurpunt

Doe een gift voor Molse Nete

Liever overschrijven?

BE56 2930 2120 7588
Vermeld 'Molse Nete' bij je overschrijving

  • Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
  • Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project

Word lid van Natuurpunt

  • Bescherm de natuur
  • Ontvang de Fiets- en Wandelgids
  • Krijg korting bij onze partners

Ja, ik word lid van Natuurpunt

Afbeelding
Wandelaars aan het water