Wijngaardbossen

• Toegankelijkheid
• Beschrijving van het gebied
• Dieren en planten
• Natuurbeheer
• Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Het hele jaar vrij toegankelijk op de wandelpaden. Laarzen of stevige wandelschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband.

 Top

Beschrijving van het natuurgebied

Bovenop een prachtig landschap en veel zeldzame soorten vind je in de Wijngaardbossen het zuivere water van de talrijke bronnen van de Demer. Het bronwater bevoorraadt enkele poelen die een paradijs zijn voor amfibieën. Onnodig te zeggen dat dit gebied de wandelaar heel wat te bieden heeft: weidse vergezichten en vele rustpunten waar je kan genieten van het landschap maken de ervaring echt compleet. Tot begin 19e eeuw waren er wijngaarden op de helling waar nu het bos ligt.

Langs de wandeling kom je een hoogstamboomgaard tegen. Hoogstamboomgaarden bepaalden vroeger het landschap in Haspengouw. Jammer genoeg verdween het merendeel tijdens de laatste decennia. Vooral de opkomst van het laagstamfruit droeg hiertoe bij. Hoogstamfruitbomen zijn typerend voor ons landschap en vormen een ideale biotoop voor dieren zoals das, steenuil en eikelmuis. Daarom legde de VLM i.s.m. Agentschap voor Natuur en Bos hier een boomgaard aan, die Natuurpunt beheert. Bovendien leveren de fruitbomen lekker en gezond fruit op. Daar kan ook de das, die in deze bossen leeft, zich te goed aan doen. De weilanden worden begraasd met runderen van plaatselijke landbouwers.

 Top

Dieren en planten

Kroonprins is de das, die verzot is op het fruit van de boomgaarden. Zijn kleine maatje, de eikelmuis is ook een typische fruiteter.

Beneden aan de helling loopt een beekje, de 's-Herenelderenbeek genaamd, dat één van de bronbeken van de Demer is. In de helling bevinden zich een aantal bronnen die deze beek voeden. In de lente bloeit hier de  slanke sleutelbloem.

 Top

Natuurbeheer

Plaatselijke vrijwilligers en leerlingen van vier scholen uit de streek staan in voor het beheer van het gebied. 

Kleine landschapselementen (KLE) zijn in ons grootschalig agrarisch landschap vaak nog de enige plekjes waar planten en dieren overleven. Daarom heeft Natuurpunt met de steun van de VLM en de stad Tongeren verschillende nieuwe KLE aangelegd. Heel wat dieren beschouwen het open landschap als onveilig gebied. Dankzij de elementen kunnen dassen, winterkoninkjes, vleermuizen en insecten veilig migreren van het Wijngaardbos naar het Hasselbos. Zo geraken afzonderlijke populaties niet geïsoleerd. De elementen bieden ook voedsel en broedgelegenheid. Tenslotte groeien er heel wat bloemen en kruiden buiten het bereik van pesticiden.

Het kappen van bomen, je verwacht het niet meteen in een natuurgebied. En toch, hier beheren we hakhout: om de drie jaar kappen we een strook van 30m breed. Zo creëert Natuurpunt nest-, schuil- en voedselgelegendheid voor vogels, zoogdieren en vlinders. In het bijzonder de goudvink, nachtegaal en das. Zo krijgen ook wilde stekelbes en bosrank nieuwe kansen. Hakhoutbeheer is een oud landbouwgebruik. Het kleine takhout werd tot ‘mutsers’ gebonden, waarmee de houtoven werd aangemaakt. Het andere hout ging in de
kachel of werd gebruikt als geriefhout. Enkele bomen laten we staan, het "middelhout". Zij zorgen voor nieuw zaad, bakenen percelen af of zijn gebiedseigen soorten. 

In dit gebied loopt momenteel een LIFE-project. Lees er meer over.

 Top

Verder wandelen

Greenspots zijn eersteklas natuurwandelingen waar je kan wandelen zonder de natuur te verstoren. Daarvoor zijn de wandelgebieden voorzien van allerlei constructies zoals knuppelpaden. Wijngaardbos maakt deel uit van greenspot Vrijhern. Volgende gebieden behoren ook tot een Greenspot:

Vallei van de Herk (Rullingen)

Hoogstamgordel Grootloon (Grootloon)

Munsterbos

De Knoppel (Mettekoven)

Zammelen

Alle greenspots zijn gebundeld in een verzamelbox (15 euro).

 Top