Hoog tijd voor EU-landbouwbeleid dat boer én natuur vooruit helpt

De Europese Commissie lanceert een publieke consultatie over de toekomst van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dat is hoognodig: de huidige Europese focus op industrie-landbouw heeft een zware impact op de natuur, het welzijn van landbouwers en de gezondheid van burgers. Gaan de tientallen miljarden euro’s aan landbouwsubsidies naar boerenlandbouw met aandacht voor milieu en natuur op het platteland? Of blijft de agro-industrie de grote ontvanger?

Vandaag gaat ongeveer 35% van het EU-budget naar het GLB, een erg belangrijke uitgavenpost dus. In ruil daarvoor vraagt Europa aan de landbouwsector om kwaliteitsvoedsel te produceren zonder leefmilieu, biodiversiteit of volksgezondheid te ondermijnen. Er verschijnen echter hoe langer hoe meer rapporten die aantonen dat het Europees landbouwbeleid daar niet in slaagt.

Zo blijven subsidies bestaan voor praktijken die bijdragen tot klimaatopwarming, bodemverlies en vervuiling van onze beken. Landbouwers die binnen deze milieugrenzen boeren, blijven in nichemarkten hangen en krijgen niet de steun die ze verdienen. Met de biodiversiteit is het nog erger gesteld: akkervogels zijn de voorbije 30 jaar met de helft afgenomen. Hiermee zijn ze de meest bedreigde vogelsoorten van Europa. Het huidige GLB voerde in 2015 dan wel een vergroenings-operatie in, in de praktijk bleek dit een dode mus.

Ook aan de basisvoorwaarde van ons voedselsysteem, het behoud van boeren, lijkt het Europees landbouwbeleid voorbij te gaan. In Vlaanderen stoppen er jaarlijks zo’n duizend. De kleine verdwijnen, de grote worden groter en worden pionnen in een agro-industriële race to the bottom. Voedsel krijgt niet meer de prijs die het verdient, boeren en het leefmilieu betalen de rekening.

Europa heeft in het verleden haar burgers nog wel om advies gevraagd over geplande hervormingen. Maar vandaag is anders, vinden Natuurpunt en haar Europese partner Birdlife. Er is een opvallende bewustwording dat dit landbouwbeleid zijn doelen niet haalt. Wat sleutelen aan oude recepten werkt dan niet meer. Wie een omslag wil, moet de pot landbouwsubsidies anders verdelen.

“Is het nog verantwoord om boeren te subsidiëren louter voor het aantal hectaren die ze bewerken of het aantal zoogkoeien dat ze houden? Zo blijft 80% van het geld naar 20% van de boeren gaan. Moeten subsidies niet beter verdeeld worden op basis van het totaalpakket aan diensten die boeren leveren voor burgers en voor de leefomgeving? Zo kan iedereen aan boord blijven, bewaren we de schoonheid van het platteland en maken we het buitengebied weerbaar tegen de klimaatverandering”, zegt Freek Verdonckt, beleidsmedewerker landbouw van Natuurpunt.

“De consultatie die vandaag start biedt een uitgelezen kans aan Europese landbouwcommissaris Phil Hogan om een streep te trekken onder jarenlang achterhaald beleid”, besluit hij.