Waarom de natuur niet op slot mag

Met het weekend voor de deur trekt Natuurpunt aan de alarmbel: we moeten zorg dragen voor elkaar én de natuur, zodat we de natuurgebieden niet hoeven te sluiten. Allemaal samen naar hetzelfde natuurgebied tijdens het weekend, is een slecht idee in coronatijd én in het broedseizoen. Als de kieviten loslopende honden moeten verjagen in plaats van te baltsen, zijn we verkeerd bezig. Bezoekjes beter spreiden tijdens de week, overvolle parkings mijden, en de rust en netheid behouden, is de boodschap. 

In de VS, Engeland en Nederland worden natuurparken gesloten wegens te veel bezoekers. Bij ons blijft het voorlopig beperkt tot voornamelijk bezoekerscentra en kijkhutten. Hopelijk kunnen we het daarbij houden. De natuur op slot doen, lijkt een gek idee. Vooral omdat we er net naar streven om zoveel mogelijk mensen de natuur dichtbij huis te laten beleven. Iets wat we goed kunnen gebruiken in deze stresserende coronatijden.

Niet bestormen, maar koesteren

Het schaarse groene medicijn is plots erg in trek. Zolang de crisis duurt of zolang de voorraad strekt? Een neveneffect van de zachte lockdown is dat onze groene longen naar adem snakken, net op het moment dat alles weer begint te zoemen, fladderen en bloeien. Het is nu zaak om onze natuur niet te bestormen, alsof ze alleen van ons is. Alsof de planeet alle druk maar moet aankunnen. Ja, de natuur is weerbaar. Maar er zijn grenzen.    

We moeten weer leren koesteren. Koesteren wat van waarde is. Alles van waarde is weerloos, dichtte Lucebert. Dat geldt ook voor onze gezondheid én voor onze planeet. Koesteren betekent beseffen dat er een langere termijn is, dat onze kinderen er ook recht op hebben. De economie is maakbaar, de natuur en onze gezondheid niet.  

Als crisissen elkaar raken

We worden als samenleving danig op de proef gesteld. De klimaatverstoring wacht op een antwoord. De biodiversiteitscrisis moet bezworen worden. De Vlaamse bouwwoede moet gestild worden. Daarnaast zet nu ook covid-19 onze economie zwaar onder druk. Als crisissen elkaar raken, zijn we als mens geneigd om op één zaak te focussen: iets wat behapbaar of regelbaar is, terwijl net het overzicht behouden en de samenhang zien zo belangrijk is. De gezondheid van mens en planeet hangt samen. Google bijvoorbeeld eens naar het One Health-initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarom blijft het noodzakelijk om volop in te zetten op zowel de Europese Green Deal, het Klimaatverdrag van Parijs als de opmaak van de Biodiversiteitsstrategie 2030.  

We moeten ook verder kijken dan deze crisis. De oorzaak van deze pandemie is niet een vleermuis of een schubdier, maar de niet-aflatende gretigheid waarmee de mens omgaat met natuur en met soorten. De kans dat ergens anders ter wereld een gelijkaardige crisis start, is daarom reëel. 

Lees de bijsluiter

De natuur is als de sociale zekerheid. Die moet je op lange termijn stevig uitbouwen. Ze is er niet plots zomaar, je moet er jarenlang in investeren. We planten graag een boom of rollen grasmatten uit, omdat we onmiddellijk resultaat willen zien. Echter, onze meest weerbare ecosystemen zijn grote natuurgebieden die eeuwenlang konden floreren en daardoor tegen een stootje kunnen. Denk aan het Zoniënwoud, eeuwenoude moerassen of heidegebieden. De natuur heeft dus een bijsluiter waar in dikke letters op staat: geniet met mate, wat weg is komt niet of maar heel traag terug. 

U beslist: #tijdvoornatuur? 

Uit onderzoek blijkt dat 3 miljoen Vlamingen helaas nog steeds geen natuur op wandelafstand van hun woning terugvinden. We roepen onze beleidsmakers dan ook op om verder werk te maken van nieuwe nabije natuur en stadsbossen. Natuur op wandelafstand is immers een kwestie van maatschappelijk belang: uit onderzoek blijkt dat het een gunstige invloed heeft op onze mentale en fysieke gezondheid. Niet onbelangrijk in deze tijden. Het sluiten van natuurgebieden mag dan ook alleen als een laatste redmiddel gekozen worden.

Sinds haar ontstaan pleit Natuurpunt voor meer natuur voor iedereen. Niet alleen ziekenhuizen hebben op dit moment een beperkte capaciteit, er is ook nood aan meer natuur ‘to flatten the curve’, om de piek in natuurbezoeken meer uit te vlakken. Meer ruimte voor natuur betekent vaak ook meer ruimte voor jezelf. De economische invulling van tijd en ruimte is duidelijk op haar grenzen gebotst. Het is dringend tijd voor bezinning, en dringend tijd voor natuur. Daarom nodigen we iedereen uit om elkaar te inspireren. Deel je natuurfoto of -filmpje met de hashtag #tijdvoornatuur

Tekst: Benno Geertsma, Beleidsmedewerker Natuurpunt