Vallei van de Zwarte Beek (Halen) (Zelem)
De Vallei van de Zwarte Beek is de plaats bij uitstek om te wandelen in de streek rond Lummen, Beringen, Halen en Hechtel-Eksel. Dit natuurgebied biedt meer dan 1500 hectare prachtige natuur waar je uren in kunt verdwalen. In Halen stroomt de Zwarte Beek eerst door een open valleigebied waar allerlei weidevogels zoals wulp, kievit of watersnip graag vertoeven. Een verlaten visvijver is omgevormd tot een open waterpartij en een originele kijkhut geeft je de kans om de aanwezige vogels ongestoord van dichterbij te bekijken. De getuigenheuvels liggen hier erg dicht bij elkaar. Het zijn de overblijfselen van vroegere zandbanken, toen de zee tot hier kwam. De beek moet zich plooien en wringen om haar water voorbij de heuvels van de Hees, Gennep en een uitloper van de Kolenberg te loodsen. Op sommige plaatsen is de vallei slechts enkele honderden meters breed. 's Winters overstromen de moerassen en beemden dikwijls.
Toegankelijkheid
Het hele jaar door toegankelijk op de paden. Laarzen of stevig schoeisel zijn aangeraden bij regenweer. Honden welkom, aan de leiband.
Beschrijving van het gebied
De Vallei van de Zwarte Beek is een van de meest waardevolle beekvalleien in Vlaanderen. Met meer dan 1500 hectare natuur vanaf de bron in Hechtel tot de monding in Diest, is het ook het grootste natuurgebied van Natuurpunt. Wie van de ene naar de andere kant van het gebied wil, zou in vogelvlucht al 27 kilometer afleggen. In Koersel is de kronkelende loop van de Zwarte Beek nog het meest intact.
Uniek aan de benedenstroom van de Zwarte Beek is de snelle overgang van de natte vallei naar de droge heuvels. Hierdoor komen grote verschillen in plantengroei voor. De bulten in de bossen wijzen op vroegere zandverstuivingen.
Wil je nog meer weten? Pik dan één van de vele boeiende wandelingen met een natuurgids mee!
Dieren en planten
De Zwarte Beek herbergt de grootste populatie beekprik van Vlaanderen. Ook uitzonderlijke bedreigde libellensoorten zoals gewone bronlibel, beekoeverlibel en bosbeekjuffer kan je er aantreffen. In de benedenloop vind je onder meer pijlkruid, kleine egelskop en drijvend fonteinkruid. Elzenbroekbossen zijn gebonden aan de natste standplaatsen en genieten een Europese bescherming. Tussen buntgras, ruig haarmos en heidespurrie jagen zandloopkevers op kleine insecten. Tapuiten, piepers en leeuweriken proberen op hun beurt de snelle spurters te verschalken.
De watersnip is een uitgesproken bewoner van venige weilanden en moerassen. Met zijn lange snavel speurt hij in de bodem naar insecten en andere diertjes. Eind maart komen de mannetjes terug uit hun wintervakantieoorden. Bij valavond beginnen ze meteen met een kenmerkend herhaald geluid, het kloktikken. De wapperende staartveertjes produceren een mekkerend geluid, vandaar de bijnaam hemelgeit. In Vlaanderen broeden nog maar een dertigtal koppels, waarvan meer dan de helft in de Vallei van de Zwarte Beek. Naast de watersnip zijn ook porseleinhoen en waterral zeldzame moerasvogels die er een verborgen levenswijze op nahouden.
Natuurbeheer
Grote delen van het beekdallandschap zijn aangeduid als Europees Vogel- en Habitatrichtlijngebied en maken deel uit van het Natura 2000-netwerk. Open heide, bloemenrijke graslanden en moerassige hooilanden blij ven enkel bestaan dankzij de mens. Het maaien en afvoeren van het hooi gebeurt op de natte terreinen manueel of met aangepast materiaal zoals rupsvoertuigen, zodat er geen diepe rijsporen achterblijven.
Het hooi van de drogere graslanden wordt gebruikt om de honderd koppige kudde aberdeen-angusrunderen bij te voederen. Die grazers zorgen voor een gevarieerd en structuurrijk landschap. De herders met hun Drentse heideschapen voorkomen dat de heide dichtgroeit met grassen en bomen. De Vlaamse Overheid werkt sinds 1997 actief mee aan de uitbreiding van het beekdallandschap. Toen werden onder meer de mijnterrils van Heusden-Zolder en Beringen aangekocht.
De kerngedachten bij het gevoerde natuurbeheer zijn het streven naar een open valleigebied, met meer waterrijke plekken, een vallei vol variatie en met het herstel van typische kenmerken uit het verleden. Natuurpunt werkt hiervoor samen met heel wat partners. Via akkerbeheer, aanleg van hoogstamboomgaarden, onderhoud van houtkanten en herstel van poelen, heiderelicten en schraalgraslanden tracht Natuurpunt het natuurlijk en cultureel erfgoed te bestendigen.
Verder wandelen
Vallei van de Zwarte beek is een gebied van meer dan 1500 hectare natuur. Heb je het stuk in Zelem verkend? Dan kan je nog verder wandelen in de andere delen:
Vallei van de Zwarte beek (Beringen)
Vallei van de Zwarte beek (Laren, Lummen)
Vallei van de Zwarte beek (Hechtel-Eksel)
Vallei van de Zwarte beek (Lummen, Venusberg)
In de buurt van Zelem kan je ook in Schulensmeer en Schulensbroek gaan wandelen.
Horeca
Huize Nassau - Dorpsstraat 34, 3545 Halen
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je de Vallei van de Zwarte Beek (Halen) verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Bezoekerscentrum De Watersnip.
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.
