Vallei van de Zwarte Beek (Lummen) - Venusberg & Schurfert

• Toegankelijkheid
• Beschrijving van het gebied
• Hoogtepunten op de wandelroutes
• Dieren en planten
• Natuurbeheer
• Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Het hele jaar door toegankelijk op de paden. Stevige wandelschoenen zijn aangeraden. Het deelgebied Schurfert kan erg nat zijn in periodes met veel neerslag. Honden welkom, aan de leiband.

Top

Beschrijving van het natuurgebied

De Vallei van de Zwarte Beek is een van de meest waardevolle beekvalleien in Vlaanderen. Met meer dan 1500 hectare natuur vanaf de bron in Hechtel tot de monding in Diest, is het ook het grootste natuurgebied van Natuurpunt. Wie van de ene naar de andere kant van het gebied wil, zou in vogelvlucht al 27 kilometer afleggen.

De streek van Meldert is een uitloper van het Hageland, waar holle wegen en heuvels het landschap domineren. Hier bepaalt de Venusberg met zijn 50 meter hoog het uitzicht. Het is een zogenaamde ‘getuigenheuvels’ die zo’n 26 miljoen jaar geleden ontstond. De kustlijn lag toen net ten zuiden van Halen en de heuvels die we vandaag zien, waren toen zandbanken. Vandaag bestaan de heuvels niet meer alleen uit zand, maar uit ‘ijzerzandsteen’: het zand is bij wijze van spreken “samengeroest”. IJzerzandsteen werd in deze streek trouwens gebruikt voor het bouwen van huizen en kerken. Kijk maar eens goed rond: wedden dat je ze vaak zal tegengekomen?

Top

Hoogtepunten op de wandelroutes

Het sterrenplekje Venusberg

Vanop dit sterrenplekje, het uitkijkpunt op de Venusberg, kijk je recht de prachtige Vallei van de Zwarte Beek in. Hoewel de naam Venusberg heel wat wilde fantasieën oproept, is de juiste uitleg niet ver te zoeken. In de gemeenterekening van 1665 heette deze berg al 'Venderberch', wat zoveel betekent als 'Berg der vennen'. De berg was ook al in de oudheid erg drukbezocht: archeologen vonden hier al meer dan 5.000 voorwerpen uit de prehistorie! Het sterrenplekje ligt langs de blauwe en rode wandeling.

De Schurfert

Dit deel van de Vallei van de Zwarte Beek heet "de Schurfert". Hier is door de creatie van plas- en drassituaties opnieuw een ideaal biotoop voor weidevogels ontstaan. Wulp, roodborsttapuit en watersnip frequenteren dit gebied alsmaar meer. Via de rode en de gele wandeling verken je de Schurfert.

Top

Dieren en planten

Het kleinschalig landschap met akkers en weilanden, omzoomd met houtkanten, is de ideale biotoop voor de geelgors. Sinds enkele jaren wordt ook de grauwe klauwier weer waargenomen. Op de Venusberg zijn er natuurakkers met klaprozen en korenbloemen.

Top

Natuurbeheer

Grote delen van het beekdallandschap zijn aangeduid als Europees Vogel- en Habitatrichtlijngebied en maken deel uit van het Natura 2000-netwerk. Open heide, bloemenrijke graslanden en moerassige hooilanden blij ven enkel bestaan dankzij de mens. Het maaien en afvoeren van het hooi gebeurt op de natte terreinen manueel of met aangepast materiaal zoals rupsvoertuigen, zodat er geen diepe rijsporen achterblijven.

Twee ploegen natuurarbeiders van Natuurpunt ( 1 in Lummen en 1 in Koersel)  zorgen voor het gepaste natuurbeheer en worden hierbij geholpen door een kudde aberdeen-angusrunderen, een kudde Drentse heideschapen (onder begeleiding van herders) en Noorse fjordenpony's. De kerngedachten bij het gevoerde natuurbeheer zijn het streven naar een open valleigebied, met meer waterrijke plekken, een vallei vol variatie en met het herstel van typische kenmerken uit het verleden. Natuurpunt werkt hiervoor samen met heel wat partners.

Via akkerbeheer, aanleg van hoogstamboomgaarden, onderhoud van houtkanten en herstel van poelen, heiderelicten en schraalgraslanden tracht Natuurpunt het natuurlijk en cultureel erfgoed te bestendigen.

Top

Verder wandelen

Vallei van de Zwarte beek is een gebied van meer dan 1500 hectare natuur. Heb je het stuk in Hechtel-Eksel verkend? Dan kan je nog verder wandelen in de andere delen:

Vallei van de Zwarte beek (Beringen)

Vallei van de Zwarte beek (Laren, Lummen)

Vallei van de Zwarte beek (Halen, Zelem)

Vallei van de Zwarte beek (Hechtel-Eksel)

In de buurt van Lummen kan je ook gaan wandelen in Schulensmeer en Schulensbroek.

Top