Paddepoel (Velpevallei) en Rozendaalbeekvallei

• Toegankelijkheid
• Beschrijving van het gebied
• Dieren en planten
• Natuurbeheer
• Geschiedenis van het gebied
• Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Het hele jaar vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevige wandelschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband.

 Top

Beschrijving van het gebied

De Paddepoel ligt deels in Bunsbeek (Glabbeek) en deels in Vissenaken (Tienen). Het gebied situeert zich in de middenloop van de Velpevallei, tussen de Daalgemse molen in Vissenaken en de Rotelmolen van Pamelen. Dat deel van de Velpevallei is een groot, gevarieerd en aaneengesloten gebied. Het bestaat uit moeras, hagen en bosjes, vochtige graslanden in de vallei en drogere graslanden op de valleiflank. Hoe meer variatie in het landschap, hoe meer verschillende planten en dieren.

De Velpe meandert nog sterk in Paddepoel en de Rozendaalbeekvallei. De oevers zijn er niet kunstmatig verstevigd en brokkelen geregeld af. De rivier kan er nog vrij haar gang gaan. Het is een paradijs voor ijsvogels, wintertalingen en weidebeekjuffers.

Het Hageland stond vroeger vol met grote bossen, maar nu blijven er vaak enkel kleine, geïsoleerde bosfragmentjes over. Natuurpunt verbond twee oude bosfragmenten door es, zomereik, sleedoorn en meidoorn aan te planten. Hoe beter gelijkaardige gebieden verbonden worden, hoe meer soorten er kunnen verblijven.

Ook het Scholbos werd zo uitgebreid. Aan de zonrijke zuidkant van het Scholbos is een strook vrijgelaten waar meidoorn, sleedoorn, braam en ruigtekruiden spontaan kunnen opschieten. Zo ontstaat een meer geleidelijke overgang van het bos naar de aangrenzende graslanden. In zo een bosrand vind je ontzettend veel verschillende planten en dieren.

 Top

Dieren en planten

In de Paddepoel vind je een unieke combinatie van soorten als blauwe knoop, karwijselie, tormentil, kattendoorn, bleke zegge, wilde bertram en schermhavikskruid. In het vroege voorjaar bloeien er honderden bosanemonen, een erg zeldzaam verschijnsel in graslanden. Dat de bosanemonen daar bloeien, toont aan dat het een zeer oud en onverstoord grasland is.

Dankzij 25 jaar gericht beheer namen enkele zeldzame soorten sterk toe. Van karwijselie staan er duizenden exemplaren, een van de grootste Vlaamse populaties. Geelgroene zegge kwam in 2013 voor het eerst boven en doet het goed.

De Paddepoel herbergt graslanden met veel knoopkruid, reukgras, groot streepzaad en goudhaver. Daarnaast is er een dotterbloemgrasland met veel veldrus, tweerijige zegge en ruw walstro. Brede orchis wordt hier weldra verwahct.

In de Paddepoel heeft Natuurpunt ook een aantal poelen gegraven en hersteld. Salamanders voelen zich daar opperbest. De alpenwatersalamander en kleine watersalamander leven al in het oudste deel van de Paddepoel, maar we hopen dat ook de bedreigde kamsalamander de poelen zal ontdekken.

 Top

Natuurbeheer

Op de nieuwe percelen voerden we meteen een botanisch herstelbeheer. Dit betekent dat we via maaibeheer en nabegrazing er naar streven een zo soortenrijk mogelijk grasland te ontwikkelen. We stelden na twee jaar beheer vast dat het sterk de goede richting uit ging en dat er al heel wat plantensoorten terug opdoken zoals knolsteenbreek, margriet, reuk- en kamgras, kruipend zenegroen en hazenzegge.

In het voorjaar van 2008 voerde de Vlaamse Landmaatschappij natuurontwikkelingswerken uit op de gronden van Natuurpunt. De Kleine Velpe werd over een afstand van honderden meters dichtgemaakt, zodat het water zijn weg kon zoeken door de graslanden van Natuurpunt en verderop weer in de Kleine Velpe uitkomt. Zo ontstond een zogenaamd ‘doorstroommoeras’.

De vernatting zorgt ervoor dat -door het water langer op te houden in een uitgestrekt weilandgebied-  de kans sterk verkleint dat woonwijken stroomafwaarts in Halen onder water lopen. Dit zagen we nog bij de zondvloed van 29 juli 2014. De zeer hoge waterstanden zorgden voor problemen in Glabbeek maar dankzij de enorme hoeveelheden water die tijdelijk geborgen werden in de natuurgebieden in de Velpevallei, werden echte catastrofes vermeden.

En we hebben nog heel wat toekomstplannen. We willen verder werken om bepaalde ontbrekende puzzelstukken te realiseren zodat we het gebied efficiënt kunnen inrichten en beheren. Zo willen we door gericht graslandbeheer onder meer een duurzame populatie van de wulp realiseren, zodat onze komende generaties elk jaar in maart kunnen genieten van zijn prachtige jodelende roep die de lente aankondigt.

Aanplant van struwelen moet de huidige populaties geelgors en roodborsttapuit versterken en naar de toekomst kansen bieden voor grauwe klauwier. Samenvattend kunnen we stellen dat we hier blijven gaan voor een grote eenheid natuur met als ‘blauwe draad’ een nog fraai meanderende Velpe en een levende vallei die op een natuurlijke manier water kan bergen.

 Top

Geschiedenis van het gebied

Midden jaren 80 ontdekte Luc Vervoort tijdens een inventarisatie van de Velpevallei een botanisch zeer waardevol grasland. Het is dit grasland dat in 1989 door onze vereniging kon aangekocht worden en dat de basis vormt van het natuurgebied de Paddepoel. Het betreft een laatste relict van een bijzondere type schraalgrasland dat in de 19de eeuw en begin 20^ste eeuw –met name tot voor het grootschalig gebruik van kunstmest- wijd verspreid was in grote delen van Vlaanderen. 

Pas 10 jaar na de eerste aankoop, in 1999, is er een tweede graslandje aangekocht. Sinds 2000 werd door een actief aankoopbeleid een reeks nieuwe percelen verworven. In kader van de Ruilverkaveling Vissenaken werden in 2008 een aantal percelen toegewezen aan Natuurpunt en werd het natuurgebied uitgebreid tot 60 ha. We beslissen op dat moment om de natuurgebieden ‘Middenloop Velpevallei – Paddepoel’ en ‘Rozendaalbeekvallei’ samen te voegen,  omdat ze een samenhangend geheel vormen. Samen zijn ze op dat moment ruim 80 ha groot.

Er is door de natuurbeweging een harde strijd gevoerd om de Velpevallei, en meer specifiek het hier beschreven deel, te beschermen. In de jaren 70 en 80 zijn er continu plannen geweest om de Velpe over haar volledige loop recht te trekken en in te buizen. De hele vallei zou droog getrokken worden en elk perceel zou moeten kunnen omgezet worden naar akker. Het is dankzij de niet-aflatende inzet van de toenmalige regionale vereniging Natuur & Landschap, nu Natuurpunt Oost-Brabant, dat deze plannen uiteindelijk niet uitgevoerd zijn. 

Ook na het afsluiten de ruilverkaveling Vissenaken werkt Natuurpunt hier verder aan een grote eenheid natuur. Er konden nog tal van percelen verworven worden zodat De Paddepoel anno 2014 ongeveer 77 ha groot is en de Rozendaalbeekvallei 28 ha. Op 25 jaar tijd is hier een natuurgebied van meer dan 100 ha gerealiseerd!

 Top

Verder wandelen

Mene-Jordaanvallei

Rosdel

Meldertbos

 Top