Gewone tandkaak
Een sluwe moordenaar die je vindt in lage vegetatie tot hogere kruiden, is de gewone tandkaak. Deze behoort tot de familie van de kogelspinnen.
Minder dan een jaar.
Vliegende insecten (zoals bijen, zweefvliegen, kevers, wantsen) die -vaak- schermbloemige planten in bloei bezoeken.
Vaak te vinden in opgerolde bladeren of in bloemclusters van kruiden. Jagen doen ze dikwijls vanaf de onderkant van de bloemschermen van schermbloemigen.
Deze kogelspin heeft een wat atypische vangwijze. Daar waar de meeste kogelspinnen een web met kleverige vangdraden weven, gaat deze soort vanaf de onderkant van bloemenschermen kleverige draden werpen over de bloembezoekers.
Hoe herken je de gewone tandkaak?
Een sluwe moordenaar die je vindt in lage vegetatie tot middelhoge kruiden, is de gewone tandkaak. Deze behoort tot de familie van de kogelspinnen. In tegenstelling tot de meeste kogelspinnen echter, maakt de gewone tandkaak geen uitgebreid vangweb. Ze beperkt zich tot wat kriskras gespannen draden.
Niet zelden vind je haar onder bloemen en haar lievelingsbloemen zijn de schermbloemigen. Onder zo'n dakje van kleine bloemetjes wacht ze geduldig op allerlei insecten die zich komen voeden met nectar. Daarbij schrikt deze spin er zelfs niet voor terug om het gevecht met grote wespensoorten aan te gaan. Wanneer die geconcentreerd zijn op het verzamelen van voedsel op de bloem, werpt de gewone tandkaak er sterke en kleverige draden over met haar achterste poten. Hierbij moet ze heel voorzichtig te werk gaan, want een wespensteek kan dodelijk zijn voor deze spin. Zodra ze de kans ziet, bijt ze de wesp in een poot of voelspriet en injecteert ze haar krachtige gif.
Tegen het einde van de zomer vind je deze spin vooral in opgerolde blaadjes. Die heeft ze zelf dichtgesponnen. Het vrouwtje bewaakt hier haar eicocon, die meestal wit tot blauwig gekleurd is. De spin zelf kan ook verschillende kleuren hebben. Meestal is ze wit tot geel, maar je vindt ook regelmatig exemplaren met twee rode lengtestrepen op de rugzijde van het achterlijf. Daaraan dankt ze haar Engelse naam: candy-striped spider. Bij sommige exemplaren is die rugzijde zelfs helemaal rood.
Lijkt op
De gewone tandkaak lijkt op de vergeten tandkaak. De vergeten tandkaak is een zogenaamde 'sibling-soort', wat erop neerkomt dat je deze soorten niet 'op het zicht' van mekaar kan onderscheiden. Studie van de externe geslachtsdelen -bij voorkeur onder een stereomicroscoop- is noodzakelijk om betrouwbaar te kunnen besluiten om welke van de twee soorten het gaat.
Vaak gestelde vragen over spinnen
Hoeveel ogen heeft een spin?
De meeste spinnensoorten hebben 8 ogen, maar er zijn er ook veel die er maar 6 hebben. Een kleine minderheid heeft er 4, 2 of 0.
Hoeveel poten heeft een spin?
Een spin heeft 8 poten. Vooraan het kopborststuk zijn ook twee -meestal kleine- tasters zichtbaar.
Wat is het verschil tussen een spin en een hooiwagen?
Hooiwagens worden vaak verward met spinnen hoewel het onderscheid vrij eenvoudig gemaakt kan worden:
- Het lichaam van een spin bestaat uit twee delen: het kopborststuk en het achterlijf. Bij hooiwagens zijn beide delen versmolten tot één bolletje. Er is dus geen versmalling zichtbaar tussen beide delen.
- Hooiwagens kunnen geen gif produceren.
- Hooiwagens kunnen geen spindraden maken.
- Waar spinnen verschillende opstellingen van meerdere ogen hebben, hebben hooiwagens boven op het lichaam één paar ogen die op een heuveltje geplaatst staan en zijwaarts gericht zijn.
Meer info over hooiwagens
Leven er gevaarlijke spinnen in België?
In België leven geen spinnensoorten die levensgevaar kunnen opleveren voor de mens.
Kunnen spinnen bijten?
Van de meer dan 700 bekende Belgische spinnensoorten, zijn er een 60-tal dat theoretisch mechanisch in staat is om met de giftanden de menselijke huid te doorboren. Daarbij zijn er een heel deel die je als mens gewoon niet tegenkomt, laat staan in omstandigheden waarin ze zouden willen bijten (enkel als je ze vastknelt) en een aantal dat zelfs niet bijt als je ze zwaar zou pesten. Er schiet dan misschien nog een vijftal soorten over die je mits de nodige inspanningen zou kunnen overtuigen om je te bijten, maar NOOIT zal een spin dus spontaan een mens bijten (bv. wanneer ze over je hand loopt). We herhalen: NOOIT. Er circuleert megaveel fake news over spinnenbeten, zowel op het internet, als in verhalen die mensen vertellen.
Waarom zijn spinnen nuttig?
De nood om levende wezens als ‘nuttig’, ’onnuttig’ of ‘schadelijk’ te taxeren getuigt van een vrij enge visie op natuur, maar zelfs als we zo naar die natuur willen kijken, zijn spinnen voor de mens zeker ‘nuttig’ te noemen. Het zijn immers de enige jagers die in huis op zoek gaan naar insecten die voor ons mensen wel eens ‘overlast’ kunnen bezorgen, zoals vliegen en muggen die ziektes kunnen overbrengen.
Klopt het dat spinnen 's nachts in je mond kruipen?
Nee. Spinnen kunnen via verschillende zintuigen warmte, vochtigheid, luchtstromen, trillingen etc. waarnemen en gaan dus geen zelfmoord plegen door in een menselijke mond te kruipen. Voor het VTM-programma “Ze zeggen dat” werd dit ook in verschillende opstellingen uitgetest en weigerden de spinnen zelfs bij zware sturing om überhaupt richting de mond van proefpersoon Dina Tersago te kruipen. Dus het is een fabeltje dat je 's nachts in je slaap wel eens een spin zou eten.
Hoe geraak je van je angst voor spinnen af?
Spinnenangst is normaal. Onderzoek toonde aan dat de eerste angstreflex bij confrontatie met bv. een donkere spin op een lichte ondergrond, bij alle onderzochte volkeren aanwezig is. Die angstreflex heeft dus vermoedelijk een evolutionaire oorzaak. Wat niet ‘normaal’ is, is arachnofobie. Dat is een extreme angst die bovendien een reële impact heeft op je leven. Dat kan zich bv. uiten in een zenuwachtigheid elk jaar als de mannelijke huisspinnen hun web verlaten en op zoek gaan naar een partner, of in het niet willen betreden van ruimtes waar mogelijk (of zeker) spinnen aanwezig zijn,... Bij arachnofobie is het aangeraden om professionele begeleiding te zoeken die je van je fobie kan verlossen, want vaak lopen mensen veel te lang rond met hun fobie, met alle nare gevolgen van dien.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief