Beleidsdossier Landbouw

Landbouw zorgt voor ons dagelijks brood, maar heeft ook sterke invloed op ons landschap, de natuur en de milieukwaliteit. Natuurpunt wil dat landbouwers in ruil voor subsidies bijdragen aan de bescherming van het landschap, de natuur en het milieu. 

Boerenlandschap

Ons typisch Vlaamse landschap is de laatste jaren sterk veranderd. Door schaalvergroting en specialisatie in de landbouw en een gebrek aan landschapszorg is veel natuur op de schop gegaan, zijn grachten gedempt en hagen en houtkanten gesneuveld. Pesticiden en overbemesting zorgen ervoor dat de bodem en het water sterk verzuurd en vermest zijn. De sterke specialisatie in intensieve veeteelt zorgt bovendien voor een zeer monotoom landschap dat vooral bestaat uit graan, maïs en raaigras (alles samen goed voor meer dan 60% van het landbouwareaal). De natuur en het milieu hebben zwaar te lijden onder de intensieve voedselproductie.

Weilanden en akkers zijn de typische thuisbasis voor 50% van alle Europese soorten. Maar voor heel wat soorten is er niet langer plaats. Driekwart van de populatie weidevogels sneuvelden in de laatste vijftig jaar. De veldleeuwerik is de grootste verliezer, sinds 1960 is deze soort met 95% afgenomen. Een aangepast landschapsbeheer dat rekening houdt met soorten is dus dringend nodig.

Europees landbouwbeleid

Het Europese landbouwbeleid legt de krijtlijnen vast voor de Europese landbouw, en dus ook de Vlaamse landbouw. De Europese Unie trekt daarvoor een flink deel van haar budget uit, met 40% van het totale EU-budget is dit één van de belangrijkste Europese fondsen. Een moderne landbouw produceert kwaliteitsvol en veilig voedsel met oog voor natuur, milieu en leefomgeving. De Europese landbouwsubsidies moeten dat dichterbij brengen.

Eind 2013 werd een Europees compromis goedgekeurd. Voor Natuurpunt was dit sterk onder de lat. Van de voorstellen om het landbouwbeleid te vergroenen bleef zo goed als niets overeind. Europa geeft de lidstaten toch nog wat bewegingsruimte om lokale accenten te leggen. Door de sterke verweving tussen landbouw en natuur moet het landbouwbeleid een sleutelinstrument zijn om het biodiversiteitsverlies in landbouwlandschappen te stoppen. Voor Natuurpunt is het daarom belangrijk dat Vlaanderen deze flexibiliteit gebruikt om de Vlaamse landbouw beter af te stemmen op de Vlaamse en Europese natuurbeleidsdoelen.  

Natuurpunt doet drie simpele aanbevelingen:

• Vergroening gaat verder dan de basisvoorwaarden waar iedere landbouwer aan moet voldoen en zorgt voor een surplus in areaal en kwaliteit.
• Betaal de boer voor publieke diensten voor natuur, milieu en landschap.
• Subsidieer alleen maatregelen waarvan aangetoond is dat ze werken voor natuur, milieu en landschap.

Freek Verdonckt - freek.verdonckt@natuurpunt.be > wordt tijdelijk vervangen door

Jos Ramaekers - jos.ramaekers@natuurpunt.be