Plant een boom, struik of klimplant

Bezint eer ge begint. Meet je tuin na en onthoud dat bomen en struiken uitbundig kunnen groeien. Ze nemen plaats in, laten schaduw vallen en vragen onderhoud. Elke soort heeft haar voor- en nadelen. Overweeg ook fruitbomen. De bloesems zijn prachtig en ruiken lekker, en de vruchten zijn om van te smullen (ook voor de dieren in je tuin). Struiken zijn vooral interessant als ze inheems zijn.
Linde, wilg, notelaar of hazelaar. Kies de juiste boom of struik voor jouw tuin! Lees meer in onze gratis tuingids. Je kan hem hieronder downloaden.

Bomen en struiken plant je best wanneer ze in rust zijn (november tot maart). 
Ga aan de slag met het stappenplan uit de gratis Tuingids om je bomen en struiken goed te planten.

Nazorg

Geef nieuwe bomen de eerste twee jaar nog extra steun. Lees verder in de gratis tuingids

Heb je niet voldoende ruimte voor een boom of struik, kan je ook met klimplanten je tuin of terras opvrolijken. Sommige soorten kruipen tegen de gevel met of zonder klimhulp om zich aan te hechten. Andere slingeren liever rond een boom of paal. Kies voor klimplanten bij je pergola, schommel, of tegen constructies. Kies steeds voor inheemse soorten.

• Klimmers zonder klimhulp: Klimop, wilde wingerd,
• Klimmers met klimhulp: bosrank (clematis), heggenrank, druif, rozen
• Slingerplanten: kamperfoelie

Voor je halsoverkop aan de slag gaat om je tuin in een bos te veranderen, zetten we een paar aandachtspuntjes op een rijtje die je kans op een succesvolle aanplant en de bijhorende bosbewoners aanzienlijk doen toenemen: timing, het plantgoed in de verschillende lagen van je bos en extra elementen die bonuspunten opleveren.

Winterwerk

De eerste belangrijke factor is de periode waarin je aan de slag gaat om je bos gestalte te geven. Hoewel het aanlokkelijk is om in de tuin te werken in de lente, leg je de grondbeginselen van je bos best in het enige echte boomplantseizoen: tussen begin november en eind maart, maar bij voorkeur voor nieuwjaar en bij regenachtig weer. Dat is de periode waarin er geen bladeren aan de bomen staan, en je de bomen met de blote wortel in de grond kan zetten. Als je per se buiten de winter wil planten, moet je bomen in een pot kopen, maar die zijn duurder.

Hoeveel bomen heb ik nodig in een bostuin?

Plant je bomen lekker dicht bij elkaar. Hoe groter je grond, hoe meer bomen je nodig hebt. De tijd tussen de aanplanting en het sluiten van het bladerdek is een fase waarin een lange tijd gras en onkruid op de bodem groeit. Er zullen ook heel wat distels opschieten omdat de bodem verstoord werd. Wil je deze fase zo kort mogelijk houden, dan moet je de bomen nog dichter bij elkaar planten.

Reken gerust één boom per vierkante meter grond. Je kan het gras dat tussentijds opschiet maaien met een standaard grasmaaier in plaats van met een bosmaaier, anders zullen veel jonge boompjes per ongeluk sneuvelen.

Is de tijd geen vriend van jou en moet het wat sneller vooruit gaan? Dan schaf je een paar grotere bomen aan die je in het midden van je bos neerplant. Zo krijgt het van in het begin een mooie body en ziet het er interessanter uit. Vogels die op verkenning komen, vinden er meteen een zangpost vanwaar ze een concert kunnen geven.

Welke bomen kan ik kiezen voor een grote of kleine tuin?

Een bos is pas echt een bos als je een groep bomen hebt waarrond je een cirkel met een diameter van 10 meter kan tekenen. En een echt bos wordt gekenmerkt door vier lagen. Elke laag is erg belangrijk voor de organismen die zich er in ophouden: de strooisellaag op de bodem, de kruidlaag net daarboven, de struiklaag en helemaal bovenaan de boomlaag. Kies verschillende inheemse boomsoorten voor de boom- en de struiklaag en plant ze in groepjes per soort aan, omdat elke soort haar eigen groeisnelheid en schaduwtolerantie heeft.

De boomlaag

Inheemse bomen zijn de beste basis voor je bos. Ze zijn volledig aangepast aan ons klimaat en kunnen overweg met onze bodem en andere elementen uit ons landschap. Bovendien zijn ze veel interessanter voor de dieren die op termijn in je bos gaan leven..

Het type bomen dat je kiest is afhankelijk van de grootte van je tuin. Als je op termijn echt grote bomen wil, moet je er rekening mee houden dat een volwassen boom (zoals zomereik of beuk) een cirkel met een diameter van 15 à 20 meter nodig heeft. In kleine tuinen zijn grote bomen dan ook geen goede optie. Daar kies je beter voor struikvormende soorten of bomen die kleiner blijven en toch mooi met een enkele stam kunnen uitgroeien, zoals de lijsterbes, de boswilg, de veldesdoorn of op nattere gronden de zwarte els.

De struiklaag

Leg een esthetisch verantwoorde tuin vol leven aan, en ga voor een aantal verschillende soorten struiken die bloesems, bessen of noten dragen. Het wordt interessant als de bloeiperiode van die soorten elkaar afwisselt, omdat je dan op elk moment een ander zicht krijgt en geniet van de verschillende bloesems. Bovendien wordt het voor zangvogels nuttig als er ook enkele soorten met doornen aanwezig zijn (meidoorn of sleedoorn), die hen bescherming en beschutting bieden tegen roofvogels en katten.

Deze bloeiende soorten mogen zeker niet ontbreken in je tuin: meidoorn, sleedoorn, sporkehout, vlier, lijsterbes, boswilg, Europese vogelkers, rode kornoelje, kamperfoelie of bosrank en hazelaar.

De strooisel- en de kruidlaag

Wil je onder je bomen ook van planten genieten, kies dan voor tuinplanten die een standplaats in de halfschaduw verdragen, bosanemoon, speenkruid, grote muur, daslook, slanke sleutelbloem, dagkoekoeksbloem of vogelmelk. Daar kan in het voorjaar niemand aan weerstaan. En voor de bodem kies je eerder voor een natuurgetrouw bospad. Strooi een flinke laag boomschors, rechtstreeks op de grond. Of versnipper dood plantenmateriaal en laat het op de bodem verteren.

Bonuspunten: extra elementen

Hoe meer elementen je toevoegt aan je bomenverzameling, hoe spectaculairder je bos wordt. Ga voor niet minder dan de vier lagen in je bos, en zorg ervoor dat je bos er niet te opgeruimd bijligt. Laat her en der takkenhopen op de grond liggen. Egels, winterkoninkjes en muisjes zullen er dankbaar gebruik van maken. Laat ook oude en dode bomen staan; ze zijn bron van leven of een huis voor vleermuizen.

Als je véél ruimte hebt, leg dan ook een poel aan op een open plek. Daar komen andere dieren op af zoals libellen en amfibieën, en dat geeft meteen nog meer ambiance in je bostuin. Of kies voor een kleine open ruimte waarin de zon vrolijk kan schijnen. Maar vergeet vooral de bosrand niet. Daarin plant je een aantal laagblijvende inheemse struiken. Het is een overgangsparadijs voor vogels en vlinders die niet graag diep het bos in trekken, en voorkomt problemen met overhangende bomen bij de buren.