LIFE Damvallei

Herstel van het laagveenecosysteem De Damvallei
De Damvallei is een laagveenecosysteem dat ontstaan is uit een oude Scheldemeander die verveende. In de turfputten ontwikkelde een unieke vegetatie met gevarieerde oevervegetaties en tot voor enkele decennia ook uitgebreide velden van Krabbescheer. Op enkele plaatsen vinden we nu nog steeds trilvenen met veenmossen terug. In de sloten leven nog de Kleine modderkruiper en Bittervoorn.

Verder zijn in het gebied verschillende, zeer waardevolle graslandtypen aanwezig: schrale hooiweiden, dottergraslanden met overgangen naar blauwgrasland en zelfs heischraal grasland. Een vijftigtal jaar geleden waren deze botanische pareltjes bekend voor de grootste populatie van harlekijnorchis in Vlaanderen. Nu vinden we er nog steeds bijzondere soorten zoals waterkruiskruid, moeraskartelblad, hondsviooltje en gewone vleugeltjesbloem. Tenslotte komen ook uiterst natte, door kwelwater beïnvloede elzenbroekbossen voor.

Habitats/soorten Damvallei
De Damvallei heeft een grote waarde voor volgende habitats (met natura 2000-code):

• hydrocharition en magnopotamion (3150)
• kranswiervegetaties (Characeae 3140)
• overgangs- en trilvenen (7140)
• vochtige tot matig droge, schrale maar basenrijke hooiweiden (Arrhenatherion (6510)
• dottergraslanden (Calthion) met op de schralere plaatsen overgangen naar blauwgraslanden (Eu-Molinion 6410)
• op de schraalste plaatsen vinden we overgangen naar heischraal grasland (Nardetalia 6230*)
• elzenbroekbossen (91E0*) (Alnion glutinosa-incanae) op de uiterst natte, door kwelwater beïnvloede plaatsen

Verder komen nog levensvatbare populaties voor van volgende soorten:

• kleine modderkruiper (Cobitis taenia, 1149)
• bittervoorn (Rhodeus sericeus, 1134)

Het is dan ook niet verwonderlijk dat De Damvallei werd aangemeld als Habitatrichtlijngebied. Ondanks deze hoge beschermingsgraad zijn de unieke habitats en soorten van dit gebied in sterke mate achteruitgegaan als gevolg van sportvisserij (met onnatuurlijke visbepotingen), de aanplant van populieren op waardevol graslanden, de spontane verruiging en verbossing van natte hooilanden en moerassen, de intensivering van de landbouw zowel als de verwaarlozing van hooilanden, sluikstorten en de introductie van niet-inheemse soorten.

Doelstellingen Damvallei
Hoofddoel van dit project was :

• Herstel, ontwikkeling en uitbreiding van alle Annex I habitats die voorkomen in De Damvallei, en het vergroten van geschikte habitats voor kleine modderkruiper en bittervoorn
• Het garanderen van het behoud van deze habitats en soorten op een voldoende grote schaal in de toekomst
• Naast deze objectieven wilden we ook het natuurbewustzijn van de lokale bevolking vergroten en samenwerkingsprojecten opzetten met plaatselijke gebruikers (vooral sportvissers en landbouwers).

Om deze doelstelling te bereiken werden tot 2008 in De Damvallei tal van acties uitgevoerd worden met de steun van het LIFE-Natuurfonds van de EU. Deze acties gingen van aankopen van grond en natuurherstel tot activiteiten in functie van de maatschappelijke verankering van het natuurgebied.

Overzicht concrete acties

• Aankoop van grond voor herstel en optimaal beheer van waardevolle habitats
• Opmaak integraal beheerplan en uitvoeringsplannen
• Hydrologisch onderzoek van de turfputten
• Herstel van turfputten door afvissing en slibruiming
• Herstel broekbossen, overgangs- en trilvenen en schrale graslanden door verwijderen van populierenaanplanten
• Herstel greppels door slibruiming
• Opstarten optimaal graslandbeheer
• Aanleg van bezoekersinfrastructuur
• Verplaatsing hengelfaciliteiten naar minder kwetsbare zones

Openstelling Damvallei
Het gebied is het hele jaar door vrij toegankelijk via het Bergenmeersenpad. Dit is een 6 km lang wandelpad, eventueel in te korten tot 3 km. Startplaats is het gemeentehuis van Destelbergen, langs de gewestweg N445 Gent-Dendermonde. Er is parkeergelegenheid voor een twintigtal auto's.
Het wandelpad wordt gemarkeerd door houten paaltjes met ruitvormige plastic richtingaanwijzers. Onderweg staan panelen met natuureducatieve informatie. Aan het Damvalleimeer is er een vogelkijkhut.

Rolstoelgebruikers of buggy's: Alleen het circuit rond het Damvalleimeer is geschikt voor rolstoelgebruikers of buggy's.

Honden aan de leiband zijn welkom.

Praktische tips:
Stevig schoeisel aanbevolen

Openbaar vervoer?
Buslijnen 34, 35 en 36 Gent-Destelbergen, halte Damvalleistraat (lijnen 34 en 35 tijdens de weekends).