Wat is de paddenoverzet?

Opgelet: padden op (de) weg

Amfibieën verblijven in de winter niet in het water, maar houden een winterslaap verstopt onder bladeren en takken of in de grond. In het voorjaar trekken ze naar beken en poelen om er te paren en eitjes af te zetten.

Door ons dichte wegennetwerk moeten de amfibieën tijdens hun voortplantingstocht vaak straten oversteken. Dat doen ze tijdens de schemering of de vroege nacht. Wanneer een auto hun pad kruist, eindigt zo’n tocht vaak in een platte dood. Om deze verkeersslachtoffers te voorkomen, organiseert Natuurpunt paddenoverzetacties. Met speciale schermen worden de padden naar emmers geleid die door vrijwilligers regelmatig geleegd worden aan de andere kant van de straat. Daar kunnen de padden hun tocht weer verder zetten.

Startschot in februari

Bij onze inheemse amfibieën loopt de biologische wekker af na de eerste buien met hogere temperaturen (vanaf 7 graden). Meestal in de maand februari, maar de afgelopen jaren worden padden, kikkers en salamanders soms vroeger wakker. Bij duisternis en regen en hoge vochtigheid kruipen de dieren uit hun schuilplaats en trekken ze instinctief naar het water.

Mannetjes starten hun trek naar de voortplantingspoelen vroeger dan de vrouwtjes, maar ze doen er langer over. Ze stoppen namelijk onderweg om een partner te zoeken. Als ze een vrouwtje vinden, grijpen ze met de sterk gespierde voorpoten het lichaam van de partner vast in de paargreep en laten zich meevoeren naar de voortplantingspoel.

Hyla helpt

Hyla, de reptielen- en amfibieënwerkgroep van Natuurpunt, heeft een uitgebreid netwerk van paddenoverzetters. Zij houden nauwlettend in het oog wanneer de amfibieën wakker worden en komen waar nodig in actie.

Sinds 2003 zijn er al meer dan 600.000 amfibieën overgezet door Hyla. Al in meer dan 100 Vlaamse gemeenten vinden er paddenoverzetacties plaats. De resultaten ervan vind je op de website van Hyla. 

Om het aantal verkeersslachtoffers te beperken, worden in Vlaanderen op meer dan 200 locaties paddenoverzetacties georganiseerd.

Handmatig overzetten

Naast heel wat wegen plaatsen vrijwilligers van Natuurpunt en Hyla een ‘paddenafsluitingen’ om te verhinderen dat de amfibieën zelf de weg oversteken. De afsluiting is ongeveer 50 cm hoog en leidt langs weerszijden naar emmers. Kikkers en padden volgen de afsluiting en komen in die emmers terecht. Elke dag controleren vrijwilligers, buurtbewoners en schoolkinderen de ‘vangst’. De gevangen dieren worden naar de overkant van de weg gebracht en losgelaten zodat ze hun reis naar de geboortepoel veilig kunnen voortzetten.

Soorten ontdekken

Paddenoverzetacties leveren een goede bijdrage aan het in kaart brengen van de amfibieënsoorten in Vlaanderen. Af en toe worden er tijdens de overzetacties zeldzame soorten ontdekt in nieuwe regio's. Zo werden er kamsalamanders gesignaleerd op plaatsen waar de soort in een wijde omgeving nog niet bekend was. Dankzij de gerichte inventarisatie tijdens het voortplantingsseizoen verzamelt Hyla goede informatie over de poelen waar de soorten zich voortplanten. Die informatie is nuttig om de soorten beter te beschermen.

Wat na de paddenoverzet?

Ergens in juli of augustus zien we het gevolg van de paddentrek: honderden padjes, kleine kruipertjes van amper één centimeter groot, komen uit het water. Het fenomeen is zo opvallend dat er een woord voor werd uitgevonden: de paddenregen.