Adder
De adder is een giftige, vrij zwaargebouwde, gedrongen slang met een korte staart, een brede driehoekige kop en een opvallende zigzag-tekening op de rug.
16 jaar
muizen, jonge konijnen, hagedissen, eieren en nestjongen van grondbroedende vogels, amfibieën …
enkel in en nabij restanten van grote heidegebieden
zonneklopper
Hoe herken je de adder?
- Middelgrote slang. Mannetjes worden ongeveer 65 cm lang, vrouwtjes ongeveer 70 cm.
- Roodachtig oog met verticale (katachtige) pupil
- Zeer variabel van kleur; rug bij mannetjes meestal zilver- tot donkergrijs, met duidelijk contrasterende donkere zigzag-streep, buik egaal zwart. De rug is bij vrouwtjes beige tot donkerbruin, met minder duidelijk afgetekende rood- tot donkerbruine zigzagstreep, en de buik egaal donkergrijs.
- De onderzijde van de staart is geelachtig, vaak eindigend op een zwart puntje
- De naar achteren verbrede kop is duidelijk van de romp gescheiden. Boven op de kop is vaak een donkere V-, Y-, of een X-vormige figuur te onderscheiden.
- Gekielde rugschubben
De adder is een giftige, vrij zwaargebouwde, gedrongen slang met een korte staart, een brede driehoekige kop en een opvallende zigzagtekening op de rug. Vrouwtjes worden iets groter dan mannetjes. Adders zijn individueel te herkennen op basis van het aantal en de schikking van de schilden op hun kop.
Giftig
De adder is giftig. Adders bijten uit verdediging, bijvoorbeeld wanneer ze worden opgepakt of wanneer je te dichtbij komt voor het maken van een foto. Het gif van de adder werkt op het bloedvatenstelsel. Gezonde, volwassen mensen sterven niet van een adderbeet, maar je kan er wel flink misselijk van zijn. Adderbeten zijn echter extreem zeldzaam.
Hoe leeft de adder?
Wat eet de adder?
Volwassen adders eten vooral muizen, hagedissen, eieren en nestjongen van grondbroedende vogels en amfibieën. Jonge adders eten wormen, insecten en hagedissen.. Ze wachten op hun prooi en als deze tevoorschijn komt, schiet de adder naar voren en bijt hij zijn slachtoffer. Het prooidier raakt verlamd door het gif van de slang en wordt hierna opgegeten.
Hoe plant de adder zich voort?
Addermannetjes ontwaken vanaf half februari - begin maart uit winterslaap. Vanaf eind maart - begin april verschijnen de vrouwtjes. Nadat de mannetjes verveld zijn, gaan ze op zoek naar een paarbereid vrouwtje. Als meerdere mannetjes geïnteresseerd zijn in hetzelfde vrouwtje, ontwikkelt zich tussen de concurrerende mannetjes vaak een schijngevecht (gekend als de ‘adderdans’). Bij deze ‘worsteling’ wint meestal het grootste en sterkste mannetje. Hij zal vervolgens - na een uitgebreid paarspel - met het vrouwtje paren.
De adder is een levendbarende soort: de jongen komen dus volledig tot ontwikkeling in het moederlichaam. Na een dracht van ongeveer drie maanden worden vanaf eind augustus 4 tot 12 miniatuuraddertjes geboren.
Wist je dat?
Doe mee met de paddenoverzet in jouw buurt
Waar vind je de adder?
De adder leeft in Vlaanderen enkel in en nabij restanten van grote heidegebieden. Een rijke structuur in de vegetatie met afwisseling van open plekken en beschutting is een belangrijke vereiste.
In het voorjaar vind je adders vooral in de wat hoger gelegen, drogere delen van hun leefgebied die goed door de zon worden beschenen. In de zomer zoeken ze vochtigere, ruigere en vaak voedselrijkere stukken op.
De belangrijkste Vlaamse populatie leeft op het (ontoegankelijke) militaire domein Het Groot Schietveld (Brecht-Wuustwezel). Een tweede, erg kleine en gefragmenteerde populatie wordt aangetroffen in de gemeente Lille.
Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Komt deze soort veel voor?
De kans dat je een adder ziet is erg klein, zelfs in hun optimaal leefgebied. Adders zijn vrij schuw en je kan ze best waarnemen wanneer ze liggen te zonnen. Dat doen ze echter slechts tot ze een lichaamstemperatuur van 30 - 35 °C bereikt hebben. Daarna verdwijnen ze in de vegetatie.
In het voorjaar kan je adders aantreffen in de buurt van hun overwinteringsplaatsen, waar ze erg trouw zijn aan hun vaste zonneplekjes. In de zomer gaan ze op zoek naar voedsel en dan zijn ze erg moeilijk te vinden. Enkel drachtige vrouwtjes liggen dan in de zon om de ontwikkeling van hun jongen te versnellen.
Wat kan jij doen?
Wat doet Natuurpunt?
Onder impuls van vrijwillige medewerkers van Natuurpunt is de kwaliteit van het leefgebied van de adderpopulatie in Lille recent sterk verbeterd. De heidehabitats werden er uitgebreid, hersteld en beheerd. Door gerichte aankopen worden geïsoleerd geraakte deelgebieden met elkaar verbonden. Dankzij Europese steun (LIFE-project) worden door Natuurpunt, de gemeente Lille en het Agentschap voor Natuur en Bos inspanningen gedaan om deze populatie op lange termijn te beschermen en te versterken.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief