Afbeelding
De natuur zoals we haar kennen is allesbehalve een onveranderlijk of stilstaand fenomeen. Mens en dier beïnvloeden haar en zelfs natuurlijke processen veranderen voortdurend het ecosysteem. Denk aan duinvorming door wind, bosbranden door blikseminslagen, grondverplaatsing door overstromingen, enz…
Zo’n vierduizend jaar geleden is de mens een zeer merkbare invloed op het ecosysteem beginnen uitoefenen. Kleine ingrepen in het landschap die, onbedoeld, heel gunstig bleken voor planten- en diersoorten, zorgden voor een enorme biodiversiteit.
Helaas staat die biodiversiteit nu enorm onder druk. Om ze in stand te houden, of te herstellen, is natuurbeheer nodig. Natuurbeheer is het uitvoeren van allerhande handelingen in de natuur om de natuurlijke variatie van planten en dieren, die sedert eeuwen in een bepaald gebied thuis zijn, te behouden of opnieuw mogelijk te maken.
Lees hier verder en kom meer te weten over het hoe en waarom van natuurbeheer.
De soms verwoestende effecten van natuurrampen hebben door de eeuwen heen gezorgd voor de instandhouding van pioniersoorten. Pioniersoorten zijn soorten die zich als eersten weten te vestigen in kale, verwoeste of anders aangetaste gebieden.
Gedurende eeuwen beïnvloedde de mens zijn natuurlijke omgeving. Door begrazing met vee en het kappen in bossen legde hij akkerperceeltjes aan. Later vormde hij houtkanten om het vee in te rasteren en werden er poelen als drinkplaats gegraven.
In eerste instantie hadden deze ingrepen zeer gunstige effecten op de biodiversiteit, maar na verloop van tijd kwam zij onder druk te staan: overbemesting, overbegrazing, verontreiniging van het oppervlaktewater, draineren van valleien en dempen van poelen en kappen van houtkanten voor grootschalige landbouw, overbejaging met uitroeiing van soorten tot gevolg, … Het menselijke ingrijpen met de meest nefaste impact op de biodiversiteit is wel het droogleggen van valleien. Vochtige graslanden herbergen immers de grootste biodiversiteit, veel meer dan bossen. Door ze droog te leggen en er populieren aan te planten, verarmt men deze biotopen enorm.
Om al deze ongunstige nevenwerkingen die door onze manier van leven ontstonden het hoofd te bieden, ontwikkelden we contra-technieken om ze te verkleinen. Natuurgericht basisbeheer is erop gericht om de natuurlijke variatie en biodiversiteit van weleer te herstellen.
Zo worden graslanden gemaaid om bloemrijke graslanden te behouden, en niet om hooi als wintervoer voor vee te voorzien. Hakhoutbeheer gebeurt nu om voor meer lichtinval op de bodem te zorgen en zodoende de groei van de voorjaarsflora te stimuleren. Er worden opnieuw poelen gegraven ten behoeve van amfibieën, en niet langer om grazers van drinkwater te voorzien.
Natuurbeheer heeft vele vormen: heide- en graslandbeheer, bosbeheer, begrazing, herintroductie van een soort, exotenbestrijding, genenbeheer, waterbeheer, wildbeheer en rewilding. Alle natuurlijke, dierlijke en menselijke ingrepen die bij natuur komen kijken hebben als doel de biodiversiteit te vergroten.
Voor wie hierover meer wil weten, is een cursus natuurverkenner een absolute aanrader. Natuurpunt houdt natuurlijk het hele jaar door ook heel wat lezingen die hier dieper op ingaan. Hou zeker de Natuurpuntagenda in de gaten.
