Natuurpunt Rupelstreek

Vanaf vandaag is het Natuur.huis tot eind september elke zaterdag en zondag open, telkens van 14u tot 18u. Vandaag start de zomerperiode in Natuur.huis de Paardenstal en we nodigen je meteen uit om kennis te maken met enkele nieuwe projecten om en in het Natuur.huis. Een nieuw rolstoelvriendelijk pad, enkele natuurspeeltuigen en binnenin een prachtige landschapsfoto van het natuurgebied Walenhoek en een permanente tentoonstelling met historische foto’s uit de buurt van het Natuur.huis.
Vanaf 14u ben je welkom, om 15u gaan we op stap voor een combi erfgoed/natuurwandeling door de wijken Hellegat, een stukje Noeveren en het natuurgebied Walenhoek.

Ons Expeditie Natuurpuntteam, de RSP-stappers, bakt de ganse namiddag overheerlijke pannenkoeken.

afspraak  |  14u - 18u  |  Natuur.huis de Paardenstal, Boomsestraat 221 Niel-Hellegat  |  ook bereikbaar via het achterwegje achter de huizen Boomsestraat, parking oprijden t.h.v. huisnummer 266  |  of te voet of met de fiets vanaf de Rupeldijk, volg de wegwijzers naar de Paardenstal

Als alles goed ging stak er enkele weken geleden een nieuw Rupel.blad in je brievenbus. Een nieuwe editie van ons regionaal natuurtijdschrift, waar we weer bijzonder trots op zijn. Op de voorpagina een prachtfoto van een steenuiltje, één van onze troetelvogels, waar we erg veel zorg aan besteden.
Op pagina 3 lees je onze visie over de toekomst van de oude kleiputten tussen Boom en Terhagen. Een toekomst die GROEN kleurt, maar waar we eerst door de fases van noodzakelijke saneringen en natuurherstel moeten. Bijzonder trots zijn we ook over de startfase van het project rugstreeppad in de Kleiputten Terhagen, dat lees je ook in het Rupel.blad. Inmiddels werken onze vrijwilligers verder om de leefomstandigheden voor ons snelste amfibie flink te verbeteren. De wandeltip nodigt je dan weer uit om kennis te maken met de landschappen van het Eikerbroek en het Moer aan de overkant van de Rupel.
Heb je het Rupel.blad april 2019 niet ontvangen, stuur dan even een mailtje naar info@natuurpuntrupelstreek.be

Zaterdag 16 maart mochten we een groep van Natuurpunt Hamme verwelkomen in de Kleiputten Terhagen. Chris De Ranter was hun gids. Eén van de deelnemers vertelt hun verhaal.
In de chalet vernamen we de ontstaansgeschiedenis van de putten en de evolutie van het gebied. Kort na het vertrek zagen we het bladrozet van de kaardenbol. De zaaddozen werden gebruikt om wol te ruwen. Verkruimelde bakstenen dienden om de putten in het pad op te vullen. Langs de rand stond vals rendiermos en lag vliegas, afkomstig van elektriciteitscentrales. In het deel dat toegankelijk was voor wandelaars konden we neerkijken in een actieve kleigroeve. Hier zagen we verschillende geologische afzettingen. We zagen er drie buizerds jagen. Wat verder vonden we kleibroden. Dit zijn stenen van klei en modder die gevormd zijn door druk van bovenliggende lagen.
Een ander deel is onlangs aangelegd voor de rugstreeppad. Die heeft een voorkeur voor open gebieden met zandgrond en modderige poelen. Chris vertelde ons dat de rugstreeppad heel snel kan lopen en niet springt of kruipt zoals men verwacht. We hebben er helaas geen gezien. Af en toe merkten we ook smalle sporen waarover de karretjes met klei passeerden. Het was de eerste keer dat ik van een plukplaats hoorde. De veren bij de plukplaats van een roofvogel zijn mooi intact omdat de veren één voor één zijn uitgerukt; bij de vos zijn de spoelen van de veren doorgebeten. Hier ging het om een roofvogel. Het was een zeer interessante excursie omdat we niet enkel naar vogels keken maar ook naar planten, paddenstoelen, amfibieën… Ik heb zeer veel bijgeleerd.

De oproep van het Actiegroep Leefmilieu Rupelstreek om mee te werken aan het opruimen van het afval langs de dijken en de oevers van onze rivieren viel niet in dovenmansoren bij enkele vrijwilligers van Natuurpunt Rupelstreek. Op een strook langs de Rupeloever werd op zaterdag 23 maart tussen 10u en 13u vanaf het veer tot aan het hek van de voormalige Electrabelcentrale afval opgeruimd, met als resultaat een aanhangwagen, vol met zakken gevuld met allerlei soorten afval. Duizenden deeltjes isolatiemateriaal, massa’s plastiek dopjes, drankverpakkingen, en allerlei soorten plastics werden verzameld. Allemaal afval dat met het hoogtij met het rivierwater wordt meegenomen richting Noordzee en vervolgens in de Atlantische oceaan terecht komt, waar de kans groot is dat zeevogels, zeezoogdieren en vissen het aanzien als voedsel en het inslikken, om het nooit meer kwijt te raken en er uiteindelijk aan te sterven.
Het probleem is al decennialang gekend, in de jaren negentig waren we reeds kartrekkers voor de jaarlijkse dijkopruimacties en het is nog steeds verre van opgelost. Het is dan ook onbegrijpelijk dat het probleem niet bij de wortel wordt aangepakt en de noodzakelijke maatregelen nog steeds niet genomen worden, in de eerste plaats het invoeren van een statiegeldsysteem voor drankverpakkingen.  

Sinds 2014 werken vrijwilligers van Natuurpunt intensief aan de bescherming van deze prachtige en nuttige insecten. Alles stond klaar om er een memorabele namiddag van te maken. Met een tentoonstelling over de ruim 300 soorten solitaire bijen die in onze Lage Landen voorkomen en het opvullen van een gloednieuw bijenhotel dat bij het onthaalgebouw van de Kleiputten Terhagen werd geplaatst.
Voor de vorm van dat bijenhotel werd inspiratie gevonden in het Streekverhaal Rupelstreek, met een vorm die de link legt met ons bekendste streekproduct: de baksteen. Vrijwilligers van Natuurpunt vulden het bijenhotel met bamboestokjes en boomstammetjes. In die boomstammetjes worden gaatjes geboord met verschillende doormeters. Steven en Kris, vrijwilligers bij Natuurpunt Rupelstreek namen een groep natuurliefhebbers mee voor een wilde bijenexcursie door het natuurgebied Kleiputten Terhagen.

Net zoals de voorbije jaren kunnen we erg tevreden terugblikken op de opening van het toeristisch seizoen in de Schorre in Boom op zondag 31 maart. Tussen de vele standen ook een infostand van Natuurpunt Rupelstreek, zij aan zij met de pannenkoekenbakkende RSP-stappers. Hun noeste arbeid heeft hen een mooie winst opgeleverd. Aan onze infostand was het bij momenten ook gezellig druk, en dat leverde uiteindelijk 4 nieuwe Natuurpuntleden op. Tijdens het lange weekend van 9 en 10 juni zijn we opnieuw present in de Schorre, met op zondag 9 juni het kinderfeest Schorremorrie en op maandag 10 juni de Plantendag.

Voor de klas en in het veld

Tijdens de eerste week van april stond onze agenda goed gevuld met 4 workshops uilenballen pluizen en 4 workshops poelenonderzoek in het Niels Broek voor de GBS de Klim uit Schelle.
Maandag 1 april werd gestart met een dubbelaflevering uilenballen pluizen. Leerlingen van het 3de leerjaar toonden dat dit best boeiend kan zijn. Dinsdag 2 april werden de fuiken in enkele poelen in het Niels Broek opgehaald en konden de gevangen waterbeestjes bekeken worden. Zelf gingen de leerlingen van het 6de leerjaar aan de slag met schepnetjes. Achteraf was er een mooie buit, met een forse lading kleine watersalamanders, waterkevers, bloedzuigers en ook een larve kokerjuffer.
Woensdag 3 april opnieuw een dubbelaflevering uilenballen pluizen, dit keer voor de leerlingen van het 4de leerjaar. Donderdag 4 april werden de workshops door de leerlingen van het 5de leerjaar afgesloten met een nieuwe ronde fuiken ophalen en waterdiertjes scheppen in enkele poelen van het Niels Broek.

Dinsdag 9 april werden de vrijwilligers van Natuurpunt in het natuurgebied Maaienhoek in Schelle geconfronteerd met een ongewone en onverwachte situatie. Een reebok zat klem tussen de verticale stijlen van één van de poorten van het natuurgebied.
Om te vermijden dat het dier nog meer gestresseerd werd, werd een deken over de kop van het dier gelegd. Vervolgens werd de reebok voor en achter de poort opgetild en met een metalen stang werd de opening tussen de stijlen vergroot, waardoor het dier uit z’n benarde situatie kon  bevrijd worden. De vrees dat de reebok zware kwetsuren of breuken had opgelopen bleek ongegrond, meteen nadat het dier op de grond gezet werd verdween het met enkele sprongen tussen het struikgewas. Eind goed, al goed voor de reebok en vreugde bij de Natuurpuntvrijwilligers Jos Laevaert, Yente De Maesschalck en Erik De Keersmaecker

Zaterdag 6 april werd er een klein feestje gebouwd op het paviljoentje van de strekdam van het Noordelijk eiland aan de monding van de Rupel.  En met reden, precies om klokslag 11u stonden er 4.000 trekteluren op de tellers van de Trektellers van het Noordelijk eiland.
Omstreeks het jaar 2000 was het tellen van trekvogels in de Lage Landen een nieuwe discipline binnen het wereldje van de vogelkijkers en enkel weggelegd voor de besten onder hen.
Het herkennen van de vliegbeelden, de manier van vliegen en de roepjes van de verschillende vogelsoorten vraagt bijzonder veel kennis.
Op sommige momenten kan de vogeltrek vrij intens zijn en dan gebruiken de trektellers speciale telapparaatjes om de overvliegende trekvogels per soort te noteren. Op andere momenten is er weinig of geen vogeltrek en dan zijn veel geduld en een goed gevoel voor humor extra troeven.
In de Lage Landen kreeg het trektellen een flinke boost door de start van de website: www.trektellen.nl. een website opgestart door Nederlandse en Vlaamse vogelaars, waarbij de gegevens van 150 telposten in Vlaanderen en Nederland gebundeld werden en meteen voor iedereen te raadplegen waren.
Op Trektelpost Noordelijk eiland zijn Kris De Keersmaecker, Wouter Van Assche en Karel Boey de vaste trektellers, af en toe aangevuld door andere vogelkijkers.
Elk jaar worden ongeveer 100.000 trekvogels geteld aan Trektelpost Noordelijk eiland en daarmee hoort de Trektelpost bij de betere trektelposten in de Lage Landen.

De vrijwilligers van Werkgroep Kleiputten Terhagen laten er geen gras over groeien, omzeggens om de 2 weken zijn ze er aan de slag. Dat was ook zo op zaterdag 13 april en één van hen was Siebe Dom uit Rumst. Siebe vertelde welke taken de groep die voormiddag had uitgevoerd.
In de Kleiputten Terhagen hebben we met een deel van de groep gezaagde stukken van omgewaaide bomen bij de oude smidse verplaatst naar de nieuwe open vlakte die ingericht werd als land- en voortplantingsbiotoop voor rugstreeppadden. Daar werden ze op houtstapels geplaatst, die fungeren als verstopplaats voor de padden en andere diertjes. Een ander deel van de groep is naar de Oude Nete-arm getrokken, om er het snoeihout van een omgewaaide es op te halen. Dat materiaal werd eveneens op de houtstapels gestapeld. In de stam van de es werden gaatjes geboord, die door solitaire bijtjes kunnen gebruikt worden als broedplaats.

Vrijdag 5 april werd door aannemer Marc Bal gestart met de realisatie van een nieuw project bij Natuur.huis de Paardenstal. De aanleg van een pad in straatbakstenen tussen het terras en het achterwegje. Na het uitgraven van de bedding werden stevige boordstenen geplaatst en tussen de boordstenen werden dan de straatbakstenen geplaatst. De werken werden op donderdag 11 april afgerond, met het afvoeren van de uitgegraven grond, waarvoor door gemeente Niel een container ter beschikking werd gesteld.
De straatbakstenen werden ter beschikking gesteld door Steenfabriek Wienerberger en de onkosten voor de aanleg van het pad werden gefinancierd door het bedrijf Cummins. Deze financiering door het bedrijf uit Rumst maakt deel uit van een sponsoringsproject waarbij het bedrijf projecten van Natuurpunt bij het Natuur.huis financiert die betrekking hebben op een betere toegankelijkheid, onder meer voor rolstoelgebruikers en tevens op de natuureducatieve inrichting van het gebouw.

Het dodaarsje is ons kleinste fuutje en een vaste bewoner van de plassen in het natuurgebied Maaienhoek in Schelle. Dodaarsjes hoef je niet te zien om te weten dat ze er zijn, in deze periode van het jaar is hun hinnikend geluid goed te horen. Het zijn formidabele duikers en tijdens die duiken gaan ze op zoek naar kleine visjes, waterinsecten en salamanders. Vroegere inventarisaties in de plassen van Maaienhoek leerden ons dat daar flinke populaties kleine watersalamanders en alpenwatersalamanders voorkomen. En dat wordt nu bevestigd door de vangst van een alpenwatersalamander door een dodaarsje.

Inmiddels hebben 16 natuurliefhebbers zich ingeschreven voor deze nieuwe cursus, die volgende week donderdag start met een eerste info-avond. De 2de info-avond gaat door op donderdag 9 mei.
Daarnaast zijn er 3 namiddagexcursies, waarvan 2 excursies in onze eigen regio, op 11 mei in Walenhoek in Niel en op 13 juli in de Kleiputten Terhagen en een excursie op 15 juni in de Antwerpse Kempen.

In het kader van Expeditie Natuurpunt stappen de RSP-stappers op zondag 23 juni van Kortenberg naar Mechelen. Team RSP-stappers bestaat uit: Martijn Provost, Peter Alen, Bram Vanparys en Steven Roels.
Je kan ons team aanmoedigen en hen steunen met een gift. Alle giften, groot of minder groot zijn welkom en voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest. Alle info vind je op de teampagina van RSP-stappers