NATUUR.THEMA EXCURSIE - Balimheide en Blokwaters te Lommel

PLATFORM NATUURBEHEER LIMBURG 2025
Natuurbeheer gaat vreemd

Het vreedzaam samenleven van natuur en industrie in Limburg: moeilijk, maar niet onmogelijk!
Op 18 oktober ontdekken we twee bijzondere gebieden in Lommel: het ene gebied werd gewonnen op industriële ontwikkeling, terwijl de andere wordt beheerd dankzij de industrie.

Jarenlang zorgde het als industriezone ingekleurde Kristalpark III voor heel wat wrevel tussen enerzijds de stad Lommel en LRM en anderzijds natuurliefhebbers die het gebied roemen om de aanwezigheid van zeer zeldzame soorten die typisch zijn voor schrale heide en stuifduinen. Alle partijen beseften dat er iets diende te gebeuren, wat uiteindelijk leidde tot een voor Vlaanderen unieke oplossing: Natuurpunt kocht bijna 50 hectare van de industriegronden.

Het zo ontstane Balimheide werd daardoor gevrijwaard van verdere economische activiteiten. De noord-zuidligging vormt een brede corridor die het mogelijk maakt verbindingen te leggen met andere heide- en stuifzandgebieden in de ruime regio. Sinds eind 2023 is Balimheide dan ook het enige erkende natuurgebied op als industrie ingekleurde gronden.

Op een sterke boogscheut daar vandaan ligt een ander gebied dat we vandaag bezoeken: Maatheide-Blokwaters. In oktober 2023 droeg zandgigant Sibelco het beheer van dit gebied over aan Natuurpunt.

De Blokwaters vormt eveneens een belangrijke noord-zuidcorridor en verbindt de grote Vlaamse natuurgebieden via Balimheide en het ondertussen gerealiseerde ecoduct Waaltjesbos met belangrijke Nederlandse gebieden.

De kern van Blokwaters wordt gevormd door de historische vennen die we hier terugvinden. Deze werden in vroege geschriften voor de regio al als herkenningspunten aangeduid en lagen in de open, vlakke heide van Hoge-Maatheide. Vandaar de naam: blok komt immers van ‘blaak’, wat vlak, effen en bloot betekende.

Dit gebied herbergt reeds een aangelegde natuurcorridor van 7,2 hectare. De Blokwaters zelf (11,3 hectares) moeten nog ingericht worden: de vennen vallen nu nog te snel droog, het waterbeheer in het gebied moet er in toekomst opnieuw voor zorgen dat de vennen water vasthouden. Op die manier kan zich op termijn ook opnieuw veen gaan vormen.

Beide gebieden tonen een verscheidenheid aan (micro)biotopen: droge en natte heide, vennen, stuifduinen, droogvallende beekvallei, bos, schraal grasland… je kan het allemaal op korte afstand van elkaar ontdekken.

Praktisch
- Voor het bezoek aan Blokwaters gaan we carpoolen
- Aangepast, waterdicht schoeisel is aanbevolen
- Omwille van het ontbreken van wandelpaden op sommige plaatsen is deze wandeling helaas niet geschikt voor personen die moeilijk te been zijn.