Heggenmus
De heggenmus is een van de meest voorkomende broedvogels, maar bij velen toch onbekend. Dat komt door zijn verborgen bestaan in en onder struiken en heggen. Heggenmussen vliegen niet vaak en scharrelen vooral over de grond om voedsel te zoeken.
Insecten
Zowel mannetjes als de vrouwtjes kunnen meerdere partners hebben
Overal waar struikgewas of kreupelhout staat.
Ze worden zelden in groepjes gezien.
In aanwezigheid van een vrouwtje heeft het mannetje een zachte liefdes-fluisterzang. Heggenmussen lijken wel geobsedeerd door seks.
Hoe herken je de heggenmus?
- herken je de heggenmus?
- musachtig met bruinzwart gestreepte bovendelen
- leigrijze kop (met bruinige kaakjes) en borst
- zwakgestreepte flanken
- donkere, dunne snavel (typisch voor insecteneters)
- Het mannetje en het vrouwtje hebben hetzelfde verenkleed.
De heggenmus heeft een onopvallend bruingrijs verenkleed. De tekening van de rug lijkt op die van een huismus, waarbij de heggenmus vooral te herkennen is aan de blauwgrijze kop en borst en de spitse snavel. De heggenmus is een erg onopvallende vogel. Mannetjes zingen vooral in de ochtendschemering vanuit de top van een struik, boom of conifeer. De rest van de dag schuiven ze meestal muisachtig door de dichte vegetatie.
Het geluid van de heggenmus
Hij roept onopvallend 'tiehiehiehie' en bij gevaar maakt hij een langere, fluitende 'tieh'. Zijn zang is helder fluitend en tingelend waarbij u kunt denken aan de winterkoning. De heggenmus is de kampioen van de winterzangers. Meer nog dan de roodborst en de winterkoning kan je de heggenmus al volop horen zingen in februari.
Hoe leeft de heggenmus
Wat eet de heggenmus?
De heggenmus eet vooral insecten. In de winter wordt het dieet aangevuld met kleine zaadjes. Hij zoekt zijn voedsel bijna uitsluitend op de grond, hoppend en pikkend, vaak in dichte vegetatie.
Hoe plant de heggenmus zich voort?
Een paartje heggenmus tolereert vaak een tweede mannetje (het bètamannetje) in hun territorium. Het eerste mannetje (het alfamannetje) probeert te verhinderen dat andere mannetjes met ‘zijn’ vrouwtje gaat paren maar het vrouwtje slaagt er regelmatig toch in om zich door het tweede mannetje te laten bevruchten. Voor het vrouwtje heeft dit twee voordelen. Een ongepaard bètamannetje zou anders het legsel van het paartje kunnen vernietigen. Door ook met het bètamannetje te paren, kan ze deze dreiging afwenden. Bovendien neemt het tweede mannetje een deel van de broedzorg van de jongen op zich. Zowel mannetjes als vrouwtjes kunnen er meerdere partners op nahouden.
Heggenmussen lijken wel geobsedeerd door seks. Ze paren erg vaak: één tot twee keer per uur, gedurende een tiental dagen. Doorgaans zijn die paringen erg kort en lijkt het er op alsof het mannetje gewoon over het vrouwtje springt. Het mannetje pikt in de cloaca van het vrouwtje waarop het een zaaddruppeltje produceert. Dit zorgt er voor dat het zaad van een voorganger uit de cloaca wordt verwijderd, zodat het zaad van het nieuwe mannetje meer kans heeft.
Wist je dat?
Waar vind je de heggenmus?
Overal waar struikgewas of kreupelhout staat, kan je de heggenmus vinden. De soort is algemeen in tuinen en parken en broedt vaak dicht bij de bebouwing, meestal in dicht struikgewas of coniferen.
Het gros van onze broedvogels blijft jaarrond in België. Een groot deel van de jonge vogels, brengt de winter door in Frankrijk of Spanje. Volwassen vogels uit Scandinavië en Noord-Duitsland trekken echter ook weg. De trek piekt in de tweede helft van september en neemt in de loop van oktober snel in omvang af. De duinen worden in de herfst nagenoeg volledig verlaten. Wellicht trekken de heggenmussen naar de stedelijke gebieden om er in tuinen voedsel te zoeken.
> Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Kom deze soort veel voor
Uit onderzoek blijkt dat de soort de laatste jaren echter sterk achteruit is gegaan.
Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin
Help de heggenmus
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief