Net als Natuurpunt, heeft de natuur geen politieke kleur. Maar ze verdient wel een stem.
Dit kieskompas toont hoe de Vlaamse politieke partijen zich positioneren tegenover onze kerneisen. Ze hebben hun scores zelf ingevuld.
De scores in het kieskompas geven vooral een indicatie. Toch loont het de moeite om te lezen hoe de partijen hun antwoorden motiveren. Voor meer nuance vind je hieronder per stelling van elke partij een toelichting.
Wat zeggen de partijen over onze kerneisen
Natuur
Tegen 2030 is natuur beschermd op 30% van het Vlaamse grondgebied en op 10% strikt beschermd.
Binnen de Verenigde Naties en Europa is België overeengekomen om 30% van het land voor te behouden voor natuur (en 10% daarvan strikt te beschermen). Dat is een minimum om het massale verlies aan biodiversiteit af te remmen. Er zijn concrete actieplannen en middelen nodig om die 30% te halen.
CD&V
Neutraal
De haalbaarheid van beide doelen hangt uiteraard af van de inhoudelijke betekenis van "het Vlaamse grondgebied" (het Vlaamse Gewest en dus niet het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en niet de Noordzee), "beschermd" en "strikt". Overeenkomstig de zienswijze van het Nature Report Flanders 2020 van het INBO is 30% haalbaar. "In 26% of Flanders, nature is legally protected as reserves, as areas with some other national/international protected status or by other measures." Vanzelfsprekend zijn dan ook doelen, uitvoeringsplannen en middelen nodig. Er mag ook geen negatieve impact zijn op economie (ontwikkeling bedrijven, vergunningenbeleid, landbouw,...)
Groen
Helemaal akkoord
Wij schuiven een natuurplan naar voren, waarmee 30 % van Vlaanderen als natuur beschermd wordt. Binnen die 30 % onderscheiden we verschillende vormen van natuur. 10 % van Vlaanderen wordt strikt beschermde natuur. Die afspraak werd gemaakt op de internationale biodiversiteitstop in Montreal en ook onderschreven door Europa. Dankzij 30 % natuur vormt er zich een natuurnetwerk dat maximaal verbonden is met grote natuurkernen van topnatuur en kleinere natuurclusters en ecologische verbindingen daartussen. We moeten ervoor zorgen dat dit natuurnetwerk ook verbonden wordt met de steden, zodat voor diersoorten geen no-go zones bestaan, waar pesticides, milieuvervuiling, verstoring door bijvoorbeeld licht of lawaai en verharding voor te weinig kwaliteit zorgt.
N-VA
Neutraal
Vlaanderen onderschrijft de ambitie van de Europese biodiversiteitsstrategie, maar benadrukt dat dit engagementen zijn met cijfers voor het Europese continent. Niettemin zal Vlaanderen ten volle de ambities rond 10.000 ha bos en nog meer extra natuur verder blijven vormgeven.
Open VLD
Neutraal
Het 30x30 initiatief waarvan sprake was een globale doelstelling, waarbij niet is afgesproken om dit zomaar op ieder land, laat staan regio, in de wereld toe te passen. Wij bekijken die doelstelling dan ook op die manier. Voor onze Noordzee kunnen wij die 30% bescherming realiseren. Voor het Vlaamse landgebied ligt dit natuurlijk veel moeilijker. In Vlaanderen worden steeds meer maatregelen genomen om natuur te gaan beschermen - denk ook aan de extra 20.000 hectare om onder effectief natuurbeheer te brengen. Dat traject zal verder lopen, maar we zijn geen voorstander om hier een verder concreet cijfer aan te koppelen.
PVDA
Neutraal
Om de biodiversiteitscrisis aan te pakken, pleiten we voor een effectieve natuurbescherming en een duurzame land-en bosbouw. Er moet een realistisch plan komen, met voldoende middelen, om onze biodiversiteitsdoelstellingen te halen.
Vlaams Belang
Eerder niet akkoord
De natuur in Vlaanderen, zowel te land als ter zee, zal altijd tot op zekere hoogte nood hebben aan beheer. Dit is een realiteit van menselijke activiteit. We zien dat afgebakende natuurgebieden niet in een vacuüm opereren en dus ook niet altijd de verwachtte hotspots voor biodiversiteit worden, zoals vaak gedacht wordt. Biodiversiteit bevorderen is uiteraard een goede zaak, maar dit bereiken we niet door dogmatisch gebieden af te bakenen. Vlaams Belang is voor symbiotische projecten waar menselijke activiteit plaatsvindt met respect voor de natuur en leefomgeving.
Vooruit
Helemaal akkoord
Deze Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open Vld verwaarloost onze natuur. Onze bossen, weilanden en open ruimte moeten plaats maken voor bebouwing en verharding. Onze natuur kreunt onder vervuiling en de gevolgen van de klimaatcrisis. En er verdwijnt nog altijd meer bos dan er bijkomt. In 2019 beloofde de Vlaamse regering 4.000 hectare bos bij te planten tegen 2024. Van die 4.000 hectare zal nu zo’n 1.458 hectare bos geplant worden. Dat is slechts één derde van wat beloofd werd. Vooruit wil die achteruitgang doorbreken en écht een versnelling hoger schakelen om onze waardevolle natuur te redden. Vooruit wil onze bestaande bossen beschermen en een versnelling hoger schakelen om bos bij te planten. We realiseren natuurverbindingen van aaneengesloten natuur- en bosgebieden, verplichten ecologische inrichting van bedrijventerreinen en herstellen 50.000 hectare drasland of waterrijk gebied.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
Ook in Vlaanderen kunnen we daar een invulling aan geven, want nu al is op 23% van het Vlaams grondgebied natuur in zekere mate beschermd via een beschermingsstatuut of andere juridische instrumenten. Daarbovenop bestaat zo’n 3% van Vlaanderen uit (strikt beschermde) natuurreservaten. In totaal is natuur dus al op 26% van het grondgebied in zekere mate beschermd. Om die 30% beschermd oppervlak te bereiken moet dus slechts 4% of 54.500 ha bijkomend beschermd worden.
Die doelstelling kan ruimschoots bereikt worden door bestaande afspraken eindelijk te realiseren. Denk aan het het Vlaams Ecologisch Netwerk (75% van de 125.000 ha gerealiseerd), de natuurverweving (slechts 5% van de 150.000 ha gerealiseerd), het beleid voor de realisatie van de Europees beschermde natuur en voor klimaatadaptatie, de 10.000 ha bos en 38.000 ha natuurgebied die in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen vastgelegd werden, enzovoort. Gezien de slechte toestand van de natuur in Vlaanderen en de vele maatschappelijke voordelen van natuurherstel op vlak van onder meer gezondheid en klimaatadaptatie, zijn concrete actieplannen en substantiële verhoging van de middelen meer dan nodig om de gestelde doelen te realiseren.
Zee
België bakent een marien reservaat af van 10% van het Belgisch deel van de Noordzee tegen 2030.
Op papier is 30% van ons deel van de Noordzee beschermd natuurgebied, maar in de praktijk wordt heel het zeegebied ernstig verstoord door menselijke activiteit. Als België 10% afbakent als marien reservaat zonder menselijke activiteit, kan het bodem- en waterleven zich daar herstellen.
CD&V
Eerder niet akkoord
Het Belgisch deel van de Noordzee is een vrij beperkte ruimte waar tal van activiteiten op plaatsvinden waaronder scheepvaart, visserij, maar ook ruimte voor hernieuwbare energie, zandwinning en natuurbehoud. De herziening van het Marien Ruimtelijk Plan voor periode 2026-2034 moet voorwerp uitmaken van consultatie van het publiek en van NGO’s en belangenorganisaties. Daarin zullen de verschillende belangen verzoend worden om alles een plek te geven om zo tot een betere ruimtelijke ordening te komen op onze Noordzee.
Groen
Helemaal akkoord
We pleiten ervoor om een marien ruimtelijk plan op te stellen waarin minstens 30 % wordt afgebakend als beschermde natuur en waar de natuur dan ook effectief beschermd wordt. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen andere activiteiten mogelijk zijn, maar deze activiteiten mogen de natuurwaarde van het gebied niet in het gedrang brengen. 10 % van de Noordzee kleuren we in als een marien reservaat waar geen andere activiteiten kunnen plaatsvinden en er dus een strikte bescherming aanwezig is. Dit kan zelfs voordelen geven voor de visserijsector omdat het zorgt voor een zone waar vissen zich zonder bedreiging kunnen voortplanten en zo het visbestand beter beschermd wordt. We streven ernaar deze afbakening uit te voeren als 1 groot geheel, omdat de voordelen van het reservaat voor het ecosysteem dan het grootste zijn.
N-VA
Eerder akkoord
Akkoord met het principe om een marien reservaat af te bakenen, tegelijkertijd moeten we realistisch blijven. We hebben maar een klein stukje van de Noordzee en er zijn daardoor heel wat activiteiten op dat klein stukje water geconcentreerd. Dus waar mogelijk worden verschillende activiteiten/functies gecombineerd. En of 10% haalbaar is, dat moet verder bekeken worden.
Open VLD
Neutraal
De wet marien milieu van eind 2022 voorziet in een wettelijke basis om een deel van de Belgische Noordzee af te bakenen als marien reservaat. In kader van het nieuw Marien Ruimtelijk Plan 2026-2034 kan dan ok een voorstel worden opgenomen. Wij zijn dan ook voorstander om een deel als marien reservaat op te nemen, maar willen geen voorafnames doen op het percentage. Zo blijkt 10% praktisch uitgesloten te zijn.
PVDA
Helemaal akkoord
De huidige bescherming van onze mariene beschermde gebieden is enkel een papieren bescherming. In de praktijk blijven schadelijke activiteiten zoals zandontginning mogelijk. In de nieuwe wet Marien Milieu blijft de mogelijkheid bestaan dat bepaalde schadelijke activiteiten plaatsvinden in de marien beschermde gebieden. We dienden dan ook amendementen in om de natuurbescherming te versterken, maar deze helaas werden verworpen door álle andere partijen. De PVDA is voorstander van de afbakening van een marien reservaat in de Noordzee.
Vlaams Belang
Eerder niet akkoord
De natuur in Vlaanderen, zowel te land als ter zee, zal altijd tot op zekere hoogte nood hebben aan beheer. Dit is een realiteit van menselijke activiteit. We zien dat afgebakende natuurgebieden niet in een vacuüm opereren en dus ook niet altijd de verwachtte hotspots voor biodiversiteit worden, zoals vaak gedacht wordt. Biodiversiteit bevorderen is uiteraard een goede zaak, maar dit bereiken we niet door plandogmatisch gebieden af te bakenen. Het Vlaams Belang is voor symbiotische projecten waar menselijke activiteit plaatsvindt met respect voor de natuur en leefomgeving.
Vooruit
Helemaal akkoord
Voor Vooruit is het van cruciaal belang dat we onze natuur beschermen, ook die in het Belgische deel van de Noordzee. Dat doen we door in bepaalde gebieden geen menselijke activiteiten (zoals visserij, zandwinning of militaire oefeningen) toe te laten. Zo kunnen we de zandbanken en grindbedden voor onze kust beschermen. Daarnaast geloven we dat bepaalde activiteiten (zoals offshore wind) natuurinclusiever moeten worden georganiseerd. Een goede natuurbescherming is niet alleen goed voor onze natuur. Het is ook belangrijk voor andere sectoren op zee. Door waardevolle gebieden te beschermen, kunnen vispopulaties zich herstellen en handhaven. Er kan meer CO2 uit de atmosfeer worden opgeslagen, etc. Kortom: wij geloven dat je strikt beschermde gebieden nodig hebt om de rest van de oceaan en dus ook onze planeet gezond te houden. Dat is in het belang van ons allemaal.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
Visserij, zandwinning, scheepvaart, militaire oefeningen, recreatie, … werkelijk nergens vindt de natuur in zee nog een toevluchtsoord. Zowel de natuur boven als onder het wateroppervlak is daardoor sterk bedreigd. Hotspots voor biodiversiteit zoals grindbedden en oesterriffen kunnen niet herstellen. Een marien reservaat waar geen andere activiteiten toegestaan zijn, kan de nodige rust bieden en een kraamkamer worden voor allerlei zeeleven, waar ook visserij en recreatie buiten het reservaat van kunnen profiteren. In lijn met internationale afspraken moet België daarom een marien reservaat afbakenen van minstens 10% van het Belgisch deel van de Noordzee, waar natuur terug een kans krijgt en alle andere menselijke activiteiten worden afgebouwd naar nul. De zeebodem, het water erboven en de bijhorende organismen worden er strikt beschermd.
De Wet Marien Milieu van 2022 voorziet de wettelijke basis om zo'n marien reservaat af te bakenen. Alle belangengroepen op zee zijn bekend met de vraag voor een marien reservaat en in het recente advies van de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij erkent ook de visserijsector de mogelijkheid voor het instellen van een marien reservaat. Aan onze volgende regering om de koe bij de horens te vatten en eindelijk een echt marien reservaat in ons deel van de Noordzee in te tekenen en te realiseren.
Water
Vlaanderen realiseert het herstel van 30.000 hectare natte natuur tegen 2030.
In Vlaanderen is 75% van de natte natuur (‘wetlands’) verdwenen sinds 1950. Gelukkig kunnen we nog 147.000 hectare herstellen, waarvan we 30.000 willen herstellen tegen 2030. Herstelde valleien met meer overstroombare natuur kunnen water opvangen en vasthouden en ons zo beschermen tegen droogte en overstromingen.
CD&V
Eerder niet akkoord
Een tempo van 15 ha per dag gedurende de volgende vijf tot zes jaar is geen haalbare kaart. Zie ook de bedenking over demografie bij de vorige stelling.
Groen
Helemaal akkoord
Natte natuur, zoals veengebied, moerassen, drassig glasland, poelen en meren, is ontzettend waardevol. Het is een win-win-win omdat het zorgt voor extra ruimte om water te bufferen en te laten infiltreren, het is een oase aan biodiversiteit en het is een hotspot wat koolstofopslag betreft. Het grootste gedeelte van natte natuur die verloren ging wordt nu gebruikt voor landbouw of viel ten prooi aan verstedelijking. Groen wil die natte natuur herstellen. Eén derde van wat er verloren is gegaan, kan op korte termijn hersteld worden omdat het op gunstige plekken ligt. De rest van wat nog realistisch kan hersteld worden voeren we uit tegen 2050.
N-VA
Helemaal akkoord
Met de Blue Deal en het Blue Deal decreet hebben we als partij de basis gelegd voor het herstel van de natte natuur in Vlaanderen. Het voorgestelde streven lijkt ons zinvol.
Open VLD
Neutraal
De Vlaamse Blue Deal voorziet in het streven naar herstel van natuurlijke watersystemen en dus dat zorgt automatisch voor hectares herstel aan die natte natuur. Wij zijn echter tegen een cijferdoelstelling van 30.000 hectare. Dat gaat ook over hoe je die bereikt, met name gaat dit ook vaak over de eigendom van mensen, waarvoor dan de nodige vergoedingen voorzien moeten worden.
PVDA
Helemaal akkoord
Natuur is onze beste bondgenoot tegen overstromingen en droogtes. We beschermen natte natuurgebieden en geven rivieren meer ruimte, zodat water beter kan infiltreren en de schade van overstromingen beperkt kan worden. Waar mogelijk laten we ze opnieuw meanderen en richten we gecontroleerde overstromingsgebieden in. De overstromingen leerden ons ook dat we niet langer mogen bouwen in overstroombare gebieden. Gebieden met een groot waterbergend vermogen zetten we om naar natuur-, bos- of parkgebied. Als we grond herbestemmen en bijvoorbeeld woongebied omzetten naar natuurgebied, geven we de eigenaars een eerlijke vergoeding zonder speculanten te belonen.
Vlaams Belang
Eerder akkoord
De afbakening en het herstel en behoud door private en publieke eigenaars van natte natuur in Vlaanderen is een absoluut werkpunt voor de volgende Vlaamse regering. Dit is nodig om de gevolgen van periodes van langdurige droogte en van plotse grote neerslaghoeveelheden op te vangen.
Vooruit
Helemaal akkoord
Vooruit is het absoluut eens met deze stelling. Meer nog: voor ons mag het zelfs verder gaan. Wat ons betreft, starten we een traject om 50.000 hectare wetlands en veengebieden in groene bestemmingsgebieden te beschermen. Dat doen we door natuurverenigingen, landbouwers en burgers te betrekken en samen stappen vooruit te zetten. Daarnaast zetten we ook nog meer in op de natuurlijke heraanleg van waterwegen en beken. We stimuleren ook maximale ontharding en infiltratie. Door bedrijven en projectontwikkelaars, die grote verharde oppervlaktes aanleggen, meer te laten bijdragen wanneer het regenwater rechtstreeks wordt afgevoerd naar de riolering. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij de aanleg van industrieterreinen of parkings. Wie water lokaal opvangt, zal daarvoor beloond worden en zal minder moeten bijdragen. Zo beschermen we onze natte natuur én onszelf tegen droogtes en overstromingen.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
In Vlaanderen is 28% van de soorten met uitsterven bedreigd en de helft daarvan zijn soorten gebonden aan natte natuur. Het massaal indijken en draineren van natte natuur in de laatste 50 jaar is niet alleen een zware klap voor de natuur, het is intussen ook gebleken dat die strategie van water zo snel mogelijk afvoeren naar zee, niet meer compatibel is met de klimaatverandering. Erger nog: het droogleggen van veengrond draagt zelfs bij aan de klimaatverandering omdat het opgeslagen CO2 ontsnapt naar de atmosfeer.
Door het herstellen van natte natuur helpen we de biodiversiteit herstellen, klimaatopwarming tegengaan en beschermen we ons tegen droogte en overstromingen. Een derde van de nog herstelbare natte natuur, zo’n 49.000 hectare ligt al in een groene bestemming, Natura2000-gebied of Ramsargebied. Een actief herstel ligt daar voor de hand. Dit kan door ze te koppelen aan landschappelijke herstelprojecten. Natuurpunt gaf onlangs het goede voorbeeld door in haar wetlandplan de komende 5 jaar zelf te streven naar het herstel van 1000 ha wetlands.
Ruimtelijke ordening
Vlaanderen schrapt jaarlijks 2000 hectare slecht gelegen bouwgrond.
Elke dag verdwijnt 3,5 hectare open ruimte onder het beton en we staan nu al in de top drie van meest verharde oppervlakten van Europa. De opgave: 2.000 hectare slecht gelegen bouwgrond per jaar schrappen, vooral in overstromings-en waardevol natuurgebied. Daarnaast: voor elke 1m² verharding moeten we 2m² ontharden.
CD&V
Neutraal
We moeten voorkomen dat er gebouwd wordt in overstromingsgebieden. We willen maximaal inzetten op kernverdichting en renovatie van het bestaand patrimonium om meer woningen te creëren. Om deze stelling waar te maken, dienen er voldoende financiële middelen vrijgemaakt te worden voor compensaties.
Groen
Helemaal akkoord
Om echt een start te maken van de bouwshift wil Groen de eerste stappen worden gezet om er voor te zorgen dat geen nieuwe ruimte meer wordt ingenomen. Met deze eerste stap, de neutralisatie van grote terreinen buiten de stads- en dorpskernen, worden voor onze natuur en ons milieu waardevolle terreinen, goed voor circa 11.000 hectare, gevrijwaard, voor de toekomst en, zetten we een belangrijke stap in het water-, klimaat-, natuur- en landschapsbeleid. Ook gebieden met hoge natuurwaarde en met hoge ecosysteemdienstwaarde binnen de harde bestemmingen, zoals bestaande habitats, wetlands en bossen zijn belangrijk en worden prioritair afgebakend, ook hier wordt de oorspronkelijke gewestplanfunctie geschrapt. Ze zorgen voor natuur en het ombuigen van het snelle biodiversiteitsverlies, ze helpen ons in de klimaatstrijd doordat ze koolstof opslaan, water bergen en verkoeling brengen.
N-VA
Eerder akkoord
Wederom zijn we het eens met de doelstelling, maar niet met het middel. We gaan niet op voorhand exacte cijfers verplicht opleggen. Het is een proces dat geleidelijk verloopt. Om de verharding tegen te gaan, hebben we onder meer het decreet WUG gestemd. Dat decreet is de grootste decretale bescherming van de open ruimte ooit.
Open VLD
Neutraal
Vanaf 2040 mag je in Vlaanderen niet meer bouwen in de open ruimte. Dit betekent dus niet dat je nergens meer mag bouwen. Op een bestaand perceel dat ingekleurd is op het gewestplan als een harde bestemming mag dit wel. Wanneer zogenaamde ‘green fields’ toch aangesneden worden, dan moet dit gecompenseerd worden met de omzetting van een harde bestemming naar open ruimte, met de juiste compensatie voor de eigenaar. Daarnaast heeft het Vlaams parlement deze legislatuur het Decreet Woonreservegebieden goedgekeurd. Het gaat om naar schatting 12.000 ha woonreservegebied waarbij we vanuit Vlaanderen een nieuwe regeling (zgn. stolp) uitgewerkt hebben alvorens deze nog aangesneden kunnen worden. Er zijn deze legislatuur al heel wat inspanningen geleverd om de open ruimte te vrijwaren. Bovendien is het traject lopende met betrekking tot de aanpak van overstromingsgevoelige gebieden. We moeten ontwikkelingen in overstromingsgevoelige gebieden onmogelijk maken door herbestemming of aanduiding als watergevoelig openruimtegebied (WORG). Realistisch gezien is een schrapping van een grote hoeveelheid bouwgronden nodig, wil men het voortgangstraject (3 ha open ruimte-inname in 2025 en 0 ha in 2040) halen. Deze bouwgronden worden momenteel als ruimtebeslag berekent. Schrapping van een aanzienlijk deel hiervan betekent immers een daling van het aantal ha ruimte inname. Dat betekent volgens Open Vld echter niet dat het een streefdoel is om jaarlijks 2000 hectare per jaar -ofwel 6 hectare per dag- aan slecht gelegen harde bestemmingen te gaan neutraliseren. Een volledige schrapping is daarnaast ook niet verantwoordbaar willen we betaalbaar wonen kunnen garanderen voor de steeds aangroeiende bevolking (1 miljoen Vlamingen extra in 2050).
PVDA
Neutraal
We streven naar ruimteneutraliteit tegen 2040. Dat betekent dat er vanaf dat moment geen extra open ruimte meer wordt verhard. Verharding op de ene plek, compenseren we met ontharding ergens anders. De overstromingen leerden ons ook dat we niet langer mogen bouwen in overstroombare gebieden. We zetten overbodige woonuitbreidingsgebieden en gebieden met een groot waterbergend vermogen om naar natuur-, bos- of parkgebied. Maar als we grond herbestemmen en bijvoorbeeld woongebied omzetten naar natuurgebied, geven we de eigenaars een eerlijke vergoeding zonder speculanten te belonen. Dat betekent dat eigenaars waarvan we de grond herbestemmen, vergoeden aan de geïndexeerde aankoopprijs (en niet de huidige marktwaarde). Dat zorgt voor een eerlijke compensatie. We leveren geen vergunningen meer aan bouwpromotoren die open ruimte willen verkavelen of volbouwen.
Vlaams Belang
Eerder niet akkoord
Er heerst een wooncrisis. De huurprijzen stijgen snel, de koopwoningen zijn peperduur en er zijn lange wachtlijsten voor sociale woningen. De directe oorzaak van het huidige tekort aan betaalbare woongelegenheden is de massamigratie. Elk jaar dient het equivalent van een kleine provinciestad (30.000 eenheden) te worden bijgebouwd om aan de stijgende woonbehoeften te kunnen voldoen. De migratiecrisis dient dus eerst te worden aangepakt en opgelost, alvorens eventuele bouwbeperkingen in te voeren. Een absoluut verbod op bouwen in overstromingsgevoelige gebieden is onbetaalbaar wanneer de bouwrechten vergoed moeten worden. Waar mogelijk, moeten de bouwvoorschriften wel aangepast worden en eigenaars moeten goed geïnformeerd worden over de risico's.
Vooruit
Helemaal akkoord
Vooruit wil de stilstand doorbreken met een sociaal ruimtelijk beleid. Een beleid dat gemeenten een duidelijk kader geeft, in plaats van hen aan hun lot over te laten. Om die bouwshift te realiseren zonder de woningprijzen de hoogte in te stuwen, heeft Vooruit een concreet voorstel. Waar mogelijk creëren we rondom mobiliteitsknooppunten, zoals treinstations, nieuwe woonzones met betaalbare, duurzame en kwaliteitsvolle woningen voor de toekomst. Zo dalen niet alleen de maatschappelijke kosten van wonen in Vlaanderen, maar ook de individuele uitgaven voor wonen en mobiliteit. Voor iedere nieuwe woonzone wordt evenveel ongeschikte grond geneutraliseerd en herbestemd tot ruimte voor natuur, water, landbouw en ontspanning. We maken zo werk van een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid, waarin we iedereen meekrijgen.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
De ruimte die we innemen voor alles wat geen natuur of landbouw is ("het ruimtebeslag"), neemt maar liefst 33% van Vlaanderen in. Meteen het dubbele van Nederland, wat met een nog hogere bevolkingsdichtheid dan Vlaanderen zit. Van heel Europa behalen we zo het hoogste cijfer van Europa. Niets iets om trots op te zijn.
Erger nog: de inname van de open ruimte neemt verder toe: per dag verdween 5,5 ha open ruimte in de periode 2013-2019. De afgelopen staat het cijfers nog steeds op 3,85 ha per dag. Meer dan de helft van die inname van de ruimte vindt overigens plaats in landbouwgebied.
Tegen 2040 wil Vlaanderen de verdere inname van open ruimte herleiden tot nul. Concreet is het plan al enkele jaren opgevat om 30.000 van de ca 80.000 hectare open ruimte die nog ingekleurd is als bouwgrond te schrappen. Van die 30.000 ha is 11.000 ha als prioritair aangeduid omdat ze slecht gelegen is: bv in overstromingsgebied of waardevol bos- of natuurgebied.
De volgende Vlaamse regering moet de actie ondernemen en netto 2.000 hectare per jaar van de slechtst gelegen harde bestemmingen schrappen. Zo worden op het einde van de legislatuur minstens 10.000 hectare aan harde bestemmingen geneutraliseerd.
Landbouw
Agro-ecologie wordt het businessmodel van het toekomstig landbouwbeleid.
Er is nood aan een nieuw, toekomstgericht landbouwbeleid dat landbouwers duurzaam en rendabel laat boeren binnen de draagkracht van het milieu. Met een kleinere veestapel en subsidies voor agro-ecologische landbouw kunnen we de omslag maken en onze omgeving beschermen.
CD&V
Eerder akkoord
Dat wat met "agro-ecologie" bedoeld wordt, is onduidelijk, maar akkoord dat het GLB het de landbouwers makkelijker moet maken om duurzaam te boeren binnen de draagkracht van de leefomgeving.
Groen
Helemaal akkoord
We trekken als Groen voluit de kaart van agro-ecologische landbouw. Agro-ecologische boeren werken samen met de natuur om voedsel te produceren. Ze produceren in de eerste plaats voor de nabije gemeenschap. Een agro-ecologisch voedselsysteem streeft naar een rechtvaardige prijs voor de hele keten, ook voor de boer. Agro-ecologie streeft ook naar een actieve consument die zich bewust is van het belang van een gezonde, milieuvriendelijke voeding. We Kiezen ook voor meer biologische landbouw. In Vlaanderen is het areaal aan biolandbouw slechts 1,4 %. Groen wil het ambitieniveau voor biologische productie in Vlaanderen in overeenstemming brengen met dat in Nederland: 15% biolandbouw tegen 2030. Agro-ecologie is tegelijk ook de meest sociale keuze : toegang tot gronden, sociale (voedsel)zekerheid, eerlijk prijzenbeleid zijn stuk voor stuk ook agro-ecologische uitgangspunten.
N-VA
Neutraal
Om ervoor te zorgen dat de landbouwer een beter inkomen heeft, moet (1) er een betere waardeverdeling doorheen de keten komen, (2) minder administratieve lasten zijn, (3) minder verstikkende Europese regelgeving en (4) een gelijk speelveld gecreëerd worden. Agro-ecologie is één van de antwoorden, en mocht voor ons verder gaan dan het huidige GLB. Het GLB stuurt nog steeds op schaalvergroting aan, al zijn er wel meer elementen die de vergroening behelpen (ecoregelingen). We waren er niet van overtuigd dat het nieuwe GLB de situatie van de boer of natuur zou verbeteren, dus hebben we tegengestemd. Echter, om nu te zeggen dat agro-ecologie de enige optie is, daar zijn we niet mee akkoord. Het is één van de oplossingen, maar het is een én én verhaal. Ook de industriële landbouw is bv nog nodig, want agro-ecologie is minder productief en onzekerder. De wereld moet gevoed worden, en hier veel minder produceren, betekent ook dat het elders met lagere standaarden/kwaliteit wordt geproduceerd. We moeten altijd het heeplaatje bekijken.
Open VLD
Eerder akkoord
Het aandeel van Landbouw in het Europees budget is op veertig jaar tijd meer dan gehalveerd van 72% begin jaren tachtig naar één derde nu. Bovendien worden de Europese fondsen sinds de McSherry-hervorming begin jaren negentig niet meer ingezet voor een gegarandeerde prijzenpolitiek, die leidde tot melkplassen en boterbergen, maar voor inkomenssteun die gekoppeld wordt aan steeds sterkere vergroenings- en verduurzamingsvoorwaarden. Het landbouwbeleid is dus al meer dan dertig jaar aan het verduurzamen, maar moet die lijn in de toekomst nog versterken. De toepassing van agro-ecologische principes moet hier als hervormingsprincipe alle kansen krijgen waar het een relevante rol kan spelen, ook op het vlak van investeringen en onderzoek.
PVDA
Eerder akkoord
Vandaag zitten onze boeren in een wurggreep van de agro-industrie en de banken, met dumpingprijzen en enorme druk tot schaalvergroting. We pleiten voor een transitie naar agro-ecologische landbouw, maar daarvoor is het cruciaal dat we de boeren steunen: met goede prijzen voor producten van hoge kwaliteit, publieke steun voor kleine en nieuwe boeren, een publieke investeringsbank voor investeringen en bescherming tegen oneerlijke handelsakkoorden. We pleiten ook voor openbare landbouwonderzoekscentra die zich concentreren op het ontwikkelen van de beste methodes voor agro-ecologie, aangepast aan onze streken en culturen. Een overhaaste en ondoordachte stop van subsidies in de landbouwsector is echter geen optie gezien de huidige onzekerheid bij de boeren. Zij hebben rechtszekerheid en een degelijk inkomen nodig om de transitie te kunnen volhouden.
Vlaams Belang
Helemaal niet akkoord
Vlaams Belang stemde in 2020 voor het huidige GLB om onze boeren rechtszekerheid te geven door de landbouwsubsidies te behouden. Het alternatief was een nieuw GLB in lijn met de Green Deal. Het huidige GLB is al een ecologisch verantwoord model dat verregaande maatregelen vraagt van boeren. Onze landbouwers boeren op de meest ecologisch verantwoorde wijze in vergelijking met de rest van de wereld (onderzocht door KU Leuven). Een verdere verstrenging zal onze landbouw drastisch doen inkrimpen of in sommige gevallen zelfs onmogelijk maken. Dit is een slechte zaak voor het klimaat, het milieu en dierenwelzijn, want nergens is de landbouwsector zo streng gereguleerd als in de EU. Wie de Europese landbouwsector wil afbouwen en ons afhankelijk wil maken van niet-Europese import, tekent dus voor dierenleed en vervuiling.
Vooruit
Helemaal akkoord
Voor Vooruit is het duidelijk: we moeten naar een duurzaam voedselsysteem. Daarbij moeten we rekening houden met de productiviteit en rendabiliteit van onze landbouwbedrijven. Daarom moeten we er in de eerste plaats voor zorgen dat de marges van landbouwers voldoende groot zijn om die overstap te maken. Met een zo kort mogelijke keten tussen boer en consument en meer bevoegdheid voor de concurrentieautoriteit om in te grijpen in de agro-voedingsketen. Daarnaast herverdelen we de directe Europese steun voor landbouwers. Minder voor de agro-industrie en grote landbouwbedrijven, meer voor de gewone landbouwers. En op termijn maken we van het gemeenschappelijk landbouwbeleid een volwaardig transitiefonds voor een nieuw landbouwmodel. Zo gaan onze natuur én onze landbouwers erop vooruit.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
Eén derde van het budget van de Europese Unie gaat naar landbouw. Toch slaagt dat Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) er niet in om een landbouwsysteem in evenwicht met de natuur te creëren noch de landbouwer een eerlijk inkomen te garanderen.
Er is nood aan een nieuw, toekomstgericht landbouwbeleid dat het voor landbouwers makkelijker maakt om duurzaam te boeren en binnen de draagkracht van het milieu te blijven. Het ondersteunen van landbouwers om meer agro-ecologisch te werken moet in het volgende GLB centraal staan. Subsidies en wetgeving die de omschakeling naar agro-ecologie tegenwerken moeten stopgezet of bijgestuurd worden. We denken bijvoorbeeld aan een werkbaar kader voor boerderijcompostering.
Klimaat
In de regeerakkoorden komt een becijferde implementatieroute voor -55% reductie broeikasgasuitstoot tegen 2030.
De federale staat en het Vlaams gewest werden veroordeeld voor nalatig klimaatbeleid. Het Hof van Beroep legde een verplichte broeikasgasreductie van 55% tegen 2030 op (tov 1990). De regeerakkoorden moeten concrete plannen en budgetten bevatten om dat doel te halen.
CD&V
Neutraal
We steunen de algemene Europese emissiereductiedoelstelling van ten minste 55% t.o.v. 1990 tegen 2030, en engageren ons om als België de lidstaatspecifieke doelstelling uit de Effort Sharing Regulation (ESR) (-47% t.o.v. 2005) te realiseren. Wat betreft de ETS-sectoren volgen we de logica en principes van het Europees emissiehandelssysteem (-62% t.o.v. 2005 tegen 2030)
Groen
Helemaal akkoord
Met de federale klimaatwet hebben we de Europese klimaatambities verankerd in het federaal beleid. Maar er is ook een juridische verankering nodig op Vlaams en interfederaal niveau, zodat de klimaatdoelstellingen afdwingbaar worden over legislatuurgrenzen heen. Om tegen 2030 de reductiedoelstelling van -55% te bereiken willen we dat alle beleidsniveaus werken met een klimaatbegroting die de inspanningen voor elke regering vastlegt. Burgers en middenveld willen we zoveel mogelijk betrekken bij het vormgeven van een eerlijk klimaatbeleid dat iedereen mee neemt. Een sterke Nationale Klimaatcommissie en een goede samenwerking tussen de verschillende regeringen is nodig om de klimaatinspanningen en de Europese klimaatmiddelen eerlijk te verdelen, de kansen volop te benutten en de nodige solidariteit met de landen in het Globale Zuiden te voorzien.
N-VA
Helemaal niet akkoord
Het opbod van doelstellingen en ambities in de strijd tegen klimaatverandering is een doel op zich geworden. Dit terwijl de strijd tegen klimaatverandering op zich al meer dan genoeg uitdagingen met zich meebrengt. De overheid heeft de moeilijke taak om een traject uit te tekenen voor de transitie die wij als maatschappij moeten doormaken. Uiteraard is het doel van belang, maar ook dat het haalbaar en betaalbaar blijft voor de burger en de ondernemingen.
Open VLD
Eerder niet akkoord
Wij zijn uiteraard voor becijferde plannen om onze klimaatdoelstellingen te realiseren. België moet van Europa tegen 2030 echter geen 55% maar 47% van haar broeikasgasuitstoot in de non-ETS-sector realiseren. Het komt de verschillende overheden van ons land dan ook toe om maatregelen te nemen die deze doelstelling kunnen bereiken. De gewesten in deze zijn vooral bevoegd, daar waar de federale overheid kan ondersteunen. Wat betreft de ETS-sector, die valt onder Europese regelgeving en kent een inherent dalend pad richting 2030.
PVDA
Helemaal akkoord
Wij volgen de wetenschappelijke consensus dat een reductie van -55% broeikasgasuitstoot een absolute ondergrens als we de klimaatverandering willen terugdringen. Voor de klimaatdoelstelling van 2030 schuiven we, in lijn met de aanbevelingen van klimaatorganisaties, zelf eerder -65% als doelstelling naar voren. Om dit te bereiken pleiten voor een ambitieus sociaal klimaatbeleid, geen pestbeleid met klimaattaksen voor de werkende klasse.
Vlaams Belang
Helemaal niet akkoord
Vlaams Belang stemde in het Europees Parlement tegen het ‘Fit For 55’ voorstel dat de broeikasgasuitstoot met 55% wil verminderen tegen 2030. Deze maatregel is te drastisch en moet te snel worden ingevoerd, waardoor die, zoals verwacht, een negatieve netto-impact heeft op onze industrie, onze landbouw, onze huisvesting en onze mensen. Ondanks het al zeer kleine maatschappelijk draagvlak voor deze maatregel, wil de EU de maatregel verder aanscherpen naar 90% reductie tegen 2040. Compleet onrealistisch volgens het Vlaams Belang. Daarnaast is de geopolitieke situatie niet meer hetzelfde zoals tijdens het opstellen van allerhande Europese klimaatregels in het kader van de Green Deal. Het Vlaams Belang pleit dan ook voor werkbaar ecorealisme en ecomodernisme.
Vooruit
Helemaal akkoord
België moet er alles aan doen om de klimaatopwarming te beperken. De klimaatcrisis aanpakken heeft gevolgen voor de hele samenleving: industrie, transport, gebouwen, landbouw, energie… Een concreet en becijferd plan is dus nodig. Het huidige Belgische energie- en klimaatplan is, na het samenvoegen van vier afzonderlijke plannen, een rommeltje. Voor Vooruit is het duidelijk: het klimaatbeleid moet beter en ambitieuzer. Elke regering moet binnen haar eigen bevoegdheden de verantwoordelijkheid opnemen om ambitieuze en sociaal-rechtvaardige maatregelen door te voeren. Zodat we iedereen meekrijgen. Deze maatregelen moeten bovendien samen één coherent energie- en klimaatplan vormen. Met concrete maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren met 55% tegen 2030. Daarbij moeten ook tussentijdse doelstellingen worden geformuleerd. Alleen zo kunnen we de klimaatcrisis samen aanpakken.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
De federale Staat en het Brussels en Vlaams gewest werden veroordeeld voor de schending van de mensenrechten en de zorgplicht wegens nalatig klimaatbeleid. Het Hof van Beroep legde een verplichte broeikasgasreductie van 55% tegen 2030 op ten opzichte van 1990. Het Waalse gewest werd niet mee veroordeeld omdat het de -55% doelstelling reeds decretaal verankerde, maar wordt verondersteld loyaal en constructief mee te werken aan het bereiken van de opgelegde reductie.
Gezien er meerdere beleidstrajecten denkbaar zijn om de opgelegde reductie te bereiken, moet elke regering haar eigen gedetailleerde, begrote en gedocumenteerde routekaart opstellen ter realisatie van het te bereiken doel van -55%.
Bos
Vlaanderen verzekert de realisatie van 10.000 hectare bosuitbreiding tegen 2030.
In de vorige legislatuur begon de Vlaamse regering met de realisatie van 10.000 hectare extra bos die al sinds 1997 beloofd is. We vragen de volgende Vlaamse regering om door te pakken en die doelstelling te realiseren tegen 2030.
CD&V
Eerder niet akkoord
Een dergelijk doel in een dergelijk tijdbestek is onwenselijk en onhaalbaar. Wenselijk is het beschermen van de bijzonder waardevolle bossen. Haalbaar is het behalen van de bosdoelen die Europees voorzien worden. Overigens wordt wetenschappelijk niet onderbouwd waarom het tegen 2030 in Vlaanderen 10.000 ha zou moeten zijn en waarom niet 7.000 of 12.000. Het is maar de eenvoud van de grote ronde getallen. En de lijdensweg naar de tegen 2024 voorziene 4.000 ha toont aan hoe moeizaam en hoe traag de verwezenlijking van dergelijke doelstelling verloopt. Gelet op de rol van besturen en verenigingen, en niet van de Vlaamse overheid alleen, is het ook aangewezen het streefdoel van onderuit te laten bepalen. Belangrijk is tevens oog te hebben voor de maatschappelijke gevolgen van de bevolkingsdichtheid en de bevolkingsgroei op het ruimtebeslag en de leefomgeving: in 1997 telt Vlaanderen 5,9 miljoen inwoners; in 2023 6,8.
Groen
Helemaal akkoord
We willen tegen 2030 10.000 hectare extra bos voorzien en het tempo de jaren daarna zelfs nog verder opvoeren. Uiteindelijk zou er zeker 30.000 hectare bos moeten bijkomen in Vlaanderen. Bestaand bos moet maximaal gevrijwaard worden en we stellen dan ook een moratorium voor op het kappen van oude en waardevolle bossen. Er moet minstens 3000 hectare stadsrandbos bijkomen. Ook al is de druk op ruimte rond de stad vaak extra groot, moeten we de bewuste keuze durven maken om rond onze steden groen, en meer specifiek bossen, te voorzien. Ze vormen een bescherming tegen hittegolven die onze versteende steden het zwaarst treffen en vormen een goede buffer tegen wateroverlast en vormen zo als het ware klimaatgordels rond steden. Nabij steden kunnen de bossen door veel mensen gebruikt worden waardoor ze veel kunnen bijdragen aan het fysieke en mentale welzijn van de burgers.
N-VA
Helemaal akkoord
Dankzij minister Demir en de Vlaamser regering komt er opnieuw netto-bos bij voor het eerst sinds lang. Deze doelstelling is iets waar wij ook verder op willen inzetten in de volgende legislatuur.
Open VLD
Eerder akkoord
Vlaanderen heeft nood aan meer bossen. Het gemaakte engagement van 10.000 ha extra bos moet wat ons betreft nageleefd worden. Wel met dien verstande dat de bebossing gebeurt op gronden met een bos- of natuurbestemming. In Vlaanderen blijkt nog ongeveer 11.000 ha van het totale areaal van zowat 45.000 ha dat voorzien is voor bosgrond niet bebost. Het spreekt voor zich dat in eerste instantie deze gronden worden aangesneden voor het doel dat het ruimtelijk structuurplan voorziet. Hierbij is er voor ons ook een grotere rol weggelegd voor lokale besturen en burgers zelf om mee bij te dragen tot meer bebossing. We denken in dat kader ook aan zelfrealisatie door landbouwers in groene bestemmingen. Vanuit Open Vld zijn we ook voorstander voor een ambitieus programma rond het ‘eetbare landschap’, met agro-forestry als speerpunt. Dat geeft landbouwers de kans om bomen, struiken of zelfs heuse voedselbossen op hun gronden aan te planten met het oog op een koolstofhoudende bodem. Deze aanplantingen gelden niet als permanente bebossing en veranderen niets aan de landbouwbestemming van de gronden of de teeltvrijheid van de boer.
PVDA
Helemaal akkoord
Bossen zijn de longen van onze planeet. Ook bij ons zijn bossen dus heel belangrijk: voor het klimaat, voor gezonde lucht en voldoende water en als ontspanningsplek. Op 25 jaar tijd realiseerde de Vlaamse regering echter amper de helft van het beloofde en nodige natuurgebied dat nodig is. Sinds 1997 kwam er maar 2.300 ha bos bij, één vijfde van wat de Vlaamse Regering zichzelf oplegde. Naast het beschermen van bestaande bossen moet van de realisering van nieuwe natuurgebieden en bossen dus een prioriteit gemaakt worden.
Vlaams Belang
Eerder niet akkoord
Vlaanderen is een van de meest bosarme regio’s van Europa omdat het ook een van de dichtbevolkte regio’s is. Met de aanhoudende migratiecrisis zal dit in de nabije toekomst ook niet veranderen. Het Vlaams Belang is tegen bosuitbreiding die ten koste gaat van vruchtbare landbouwgrond en gefinancierd wordt met belastinggeld. Deze praktijken zijn een vorm van oneerlijke concurrentie door de Vlaamse regering en partners richting de landbouwsector. Vlaanderen heeft nochtans veel baat bij een gezonde en strategische landbouwsector. Natuurpunt geeft zelf aan dat kwantitatieve analyses aantonen dat de bosuitbreiding in Vlaanderen weliswaar een reële, doch slechts beperkte bijdrage kan leveren aan de klimaatbeleidsdoelstellingen (bron: Natuurfocus, tijdschrift over natuurstudie en –beheer (2022), jg. 21, nr. 4, p. 173).
Vooruit
Helemaal akkoord
Deze Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open Vld verwaarloost onze natuur. Onze bossen en open ruimte moeten plaats maken voor bebouwing en verharding. Onze natuur kreunt onder vervuiling en de gevolgen van de klimaatcrisis. En er verdwijnt nog altijd meer bos dan er bijkomt. In 2019 beloofde de Vlaamse regering 4.000 hectare bos bij te planten tegen 2024. Daarvan zal nu zo’n 1.458 hectare geplant worden, slechts 1/3 van wat beloofd werd. Vooruit wil die achteruitgang doorbreken en écht een versnelling hoger schakelen om onze waardevolle natuur te redden. Vooruit wil onze bestaande bossen beschermen en snel meer nieuw bos bij planten. We zetten bomen in als wapens in de strijd tegen de klimaatverandering. Door het inplannen van ventilatie-assen en stadsrandbossen op strategische locaties brengen we koelte in de steden. Zo gaan we het hitte-eilandeffect tegen en maken we onze steden klimaatrobuust.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
Vlaanderen is, met een bosindex van amper 10,3% één van de meest bosarme regio's van Europa. Al in 1997 formuleerde het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen concrete bosuitbreidingsdoelen, met 10.000 hectare effectieve en bijkomend nog eens 10.000 hectare planologische bosuitbreiding. Helaas bleef het vooralsnog bij papieren beloften. De bosoppervlakte in Vlaanderen is de voorbije twee decennia gestagneerd. In haar regeerakkoord 2019-2024 herhaalde de Vlaamse regering de taakstelling van 10.000 ha bosuitbreiding, en beloofde die te realiseren tegen 2030 (waarvan 4.000 ha binnen deze legislatuur). Ook veel lokale besturen engageerden zich tot de uitbreiding van hun bosareaal, maar desondanks blijven een aantal belangrijke drempels de bosuitbreiding afremmen, en komen we niet op kruissnelheid voor het behalen van de beloofde doelen. Natuurpunt verlangt van de nieuwe Vlaamse regering dat ze de inspanningen verder zet om tegen 2030 de volle 10.000 hectare extra bos helemaal te realiseren. Meer bos is belangrijk voor onze gezondheid en voor het milderen van de gevolgen van klimaatverandering zoals hittegolven.
Natuurherstelwet
Vlaanderen engageert zich voluit voor de implementatie van de Europese natuurherstelwet.
De nieuwe Europese natuurherstelwet is de belangrijkste stap vooruit voor de natuur in 30 jaar en tegelijk noodzakelijk voor de aanpak van klimaatverandering. Er is nog één stemming van de Europese lidstaten nodig om ze goed te keuren. De Vlaamse regering hier het verschil maken.
CD&V
Eerder niet akkoord
CD&V is tegenstander van de Europese natuurherstel in de huidige vorm. We betwisten het belang van natuurherstel niet, maar vinden de sociale en economische impact van de Europese natuurherstelwet op Vlaanderen buitenproportioneel in verhouding tot de natuurwinsten.
Groen
Helemaal akkoord
De natuurherstelwet bevat heel wat broodnodige doelstellingen om onze natuur en biodiversiteit te herstellen. Dat is broodnodig. Zorgen dat onze beschermde natuur op land en zee opnieuw in goede staat verkeert, dat er genoeg groen in steden te vinden is, dat rivieren opnieuw natuurlijk kunnen stromen, dat bestuivers opnieuw kunnen gedijen en onze voedselgewassen bestuiven, het zijn allemaal belangrijke doelstellingen die we volop willen ondersteunen. Dit doen we onder andere door ons in te schrijven in de doelstelling van 30 % beschermde natuur en 10 % strikt beschermde natuur, zorgen voor meer natuur in woongebied, door de 3-30-300 regel toe te passen, een beter beschermingsbeleid voor bomen en bossen, bosuitbreiding, herstel van rivieren en natte natuur en de verdere uitbouw van nationale parken.
N-VA
Eerder niet akkoord
De Europese Natuurherstelwet heeft nobele ambities die we grotendeels kunnen onderschrijven, zeker als het gaat rond natte natuur en veen. De overmatige juridisering van deze ambities lijkt echter nefast te zijn voor de vergunningverlening in Vlaanderen.
Open VLD
Neutraal
De Natuurherstelwet omvat, zeker tegenover het originele voorstel, een aantal goede elementen. Zo wordt er rekening gehouden met dichtbevolkte lidstaten en hun regio’s en kunnen natuurdoelstellingen worden aangepast op basis van de reeds bestaande invloed van de klimaatverandering. De wet is echter nog niet formeel goedgekeurd en het is dus moeilijk om ons te engageren, zeker omdat er ook nog enkele vragen zijn over de impact voor Vlaanderen, die nog wat meer duidelijkheid behoeven.
PVDA
Eerder akkoord
Het behoud en herstel van ecosystemen is essentieel als we de klimaatcrisis willen aanpakken. In het Europees parlement heeft de de Europese fractie The Left, waartoe de PVDA behoort, de natuurherstelwet daarom goedgekeurd. Maar we willen er wel over waken dat het herstel van ecosystemen niet ten koste mag gaan van boeren die nu het al moeilijk hebben om te overleven.
Vlaams Belang
Helemaal niet akkoord
Het Vlaams Belang stemde tegen de Europese natuurherstelwet. Deze wet kan gezien worden als een stikstofakkoord 2.0 en heeft veel te negatieve gevolgen voor onze landbouw en onze industrie. De wet die nu voorligt, is degrowth in de praktijk en zal Vlaanderen en Europa verarmen. Vlaanderen is een van de meest dichtbevolkte regio’s in Europa. Voor het ‘natuurherstel’ zoals beoogd door de EU is er simpelweg geen plaats. Al zeker niet als wij op vlak van voedselproductie zelfvoorzienend willen blijven met een eigen leefbare en strategische landbouwsector. Als de Europese Unie aan natuurherstel wil doen, kan ze dit best realiseren in andere, minder dichtbevolkte regio’s van de Unie. Vlaanderen doet al genoeg en is daarnaast ook nog eens een nettobetaler aan de EU.
Vooruit
Helemaal akkoord
Vooruit gaat voluit voor de uitvoering van de engagementen in de Natuurherstelwet en de Europese Biodiversiteitsstrategie. Van meer natuur wordt iedereen beter. Natuur in je buurt en je leefomgeving is belangrijk voor je welzijn. Mensen zijn veel gelukkiger als ze regelmatig tijd kunnen doorbrengen in de natuur dan wanneer ze alleen door straten met beton en bakstenen kunnen wandelen. Voor Vooruit is het duidelijk: we moeten écht een versnelling hoger schakelen om onze waardevolle natuur te redden. Door herstel van wetlands en veengebieden, door de natuurlijke heraanleg van waterwegen en beken, door meer gebruik te maken van het recht van voorkoop om meer grond voor te behouden voor waterberging en bosuitbreiding, ecologische inrichting van bedrijventerreinen, … Het is écht tijd om de stilstand te doorbreken en om werk te maken van een ambitieus klimaatbeleid met natuurherstel.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
De wetenschap is kristalhelder: de Europese natuurherstelwet, die nu ter stemming voorligt, is een goede zaak voor onze natuur, ons klimaat, onze gezondheid én onze economie. De wet is een unieke kans om veel bestaande richtlijnen, regels en ambities te bundelen in een haalbaar en betaalbaar plan, met strakke deadlines. De Europese natuurherstelwet die ter stemming voorligt, legt bindende doelen en een stappenplan op om de natuur in Europa te herstellen tegen 2050. Concreet streeft ze onder andere naar het herstel van minstens 30% van de oppervlakte natuur die in slechte staat is tegen 2030, het keren van de negatieve trend in bestuiverspopulaties en het verzekeren van een netto toename in stedelijk groen tegen 2030. Hier lees je wat er precies in het wetsvoorstel staat.
De Europese natuurherstelwet werd al goedgekeurd door het Europees parlement en moet nog één keer goedgekeurd worden door de Europese lidstaten in de Europese Raad. Slechts één land dat van positie verandert kan ervoor zorgen dat er een meerderheid is en de wet goedgekeurd wordt. Als Vlaanderen nu wil voor stemmen, kan België een positieve stem innemen en kan de wet goedgekeurd worden. Vlaanderen speelt dus een sleutelrol.
Milieu
Vlaanderen voert sterke bufferzones in voor pesticiden rond scholen, rusthuizen en huizen om de gezondheid van (kwetsbare) burgers te beschermen.
Zowel voor onze gezondheid als voor de natuur als voor onze drinkwatervoorziening moeten we dringend strenger omgaan met pesticiden en het gebruik ervan afbouwen.
CD&V
Helemaal akkoord
Akkoord om in de buurt van huisvesting, onderwijsinstellingen, zorgvoorzieningen en vergelijkbare residentiële gebouwen in beschermende afstandsregels te voorzien.
Groen
Helemaal akkoord
Groen wil dat er eindelijk actief werk gemaakt wordt van het verminderen van het gebruik van pesticiden en kunstmeststoffen. We streven naar zero pesticiden resten in ons eten. Als toch nog gespoten wordt, willen we kwetsbare groepen en plekken maximaal beschermen door buffergebieden in te stellen rond parken, scholen en sportterreinen, de omgeving van zorginstellingen en woonwijken. Maar ook ter bescherming van Natura 2000 gebieden. Rond waterwingebieden wordt het gebruik van pesticiden verboden. De milieubeweging startte een gerechtszaak op tegen de Vlaamse regering: zij willen minstens 35% van ons Vlaams grondgebied pesticidenvrij krijgen. Dat steunen wij. De BTW-korting op pesticiden wordt afgeschaft en de achterpoortjes via online aankopen van pesticiden gesloten.
N-VA
Eerder akkoord
We zijn geen voorstander van een algemeen verbod. Geval per geval moet worden bekeken, ook bv hoe de pesticiden worden gebruikt. Wanneer dit op een slimme manier gebeurt, dan is dat al een heel ander verhaal dan wanneer dat niet gebeurt. Ook zijn specifieke afspraken van wanneer er mag worden gespoten en wanneer niet ook mogelijk. Reductie moet wel worden nagestreefd, maar steeds moeten ook andere belangen in de schaal worden gelegd.
Open VLD
Helemaal niet akkoord
Vanzelfsprekend is de gezondheid van kwetsbare groepen een prioriteit. De vraag is alleen of dit soort drastische maatregelen in een ruimtelijk versnipperd, dichtbevolkt en sterk verstedelijkt Vlaanderen praktisch haalbaar zijn? Hoeveel boeren gaan hierdoor getroffen worden? En welke impact heeft dit op de oogst en onze voedselvoorziening? En op de teeltvrijheid van de boeren? We zijn voor afbouw van pesticiden, maar op een realistische manier. Daarnaast rijst de vraag hoe ongezond de omstandigheden elders zijn? Scholen gelegen aan wegen met veel verkeer en uitstoot bijvoorbeeld, kunnen ook niet zomaar in een straal van 500 meter autovrij worden.
PVDA
Eerder akkoord
De volksgezondheid is cruciaal. Vandaag zitten onze boeren in een wurggreep van de agro-industrie en de banken, met dumpingprijzen en enorme druk tot schaalvergroting. We willen de boeren helpen hun afhankelijkheid van pesticide af te bouwen en pleiten daarom voor een transitie naar agro-ecologische landbouw. Het is essentieel dat we de boeren daarbij steunen: met goede prijzen voor producten van hoge kwaliteit, publieke steun voor kleine en nieuwe boeren, een publieke investeringsbank voor investeringen en bescherming tegen oneerlijke handelsakkoorden. We pleiten ook voor openbare landbouwonderzoekscentra die zich concentreren op het ontwikkelen van de beste methodes voor agro-ecologie, aangepast aan onze streken en culturen. Daarnaast willen we meer onderzoek naar schadelijke stoffen in leefmilieu en de effecten van die stoffen op de organismen en op de gezondheid van de mens.
Vlaams Belang
Eerder niet akkoord
Uiteraard moeten mensen zoveel mogelijk gevrijwaard worden van de blootstelling aan pesticiden. Gelukkig is het gebruik van pesticiden de laatste jaren al sterk afgenomen en wordt er blijvend ingezet op innovatie om nog minder pesticiden te moeten gebruiken. Zoals bekend, is Vlaanderen een enorm dichtbevolkte regio met een slechte ruimtelijke ordening. Een strikte bufferzone van 500 meter rond een huis zal veel landbouwactiviteit onmogelijk maken. Bufferzones moeten rekening houden met de verstedelijkte realiteit van Vlaanderen. Nergens wordt zorgvuldiger omgesprongen met pesticiden als bij ons. Een volledig verbod zou leiden tot (a) meer pesticides door vervangende import uit landen waar pesticides zelfs niet eens gereguleerd zijn (b) minder voedselzekerheid en –kwaliteit (want ook plantenziektes bedreigen de menselijke gezondheid).
Vooruit
Helemaal akkoord
Voor Vooruit is het terugdringen van het risico van pesticiden absoluut een prioriteit. Zowel voor de biodiversiteitscrisis, de gezondheid van landbouwers en omwonenden. Het gebruik van pesticiden maakt landelijk wonen, in tegenstelling tot de perceptie, niet altijd gezonder dan wonen in de stad. We moeten het risico van pesticiden dus enorm afbouwen maar die afbouw moet ook werkbaar blijven voor landbouwers. Een verhoging van de bufferzone moet gepaard gaan met meer ondersteuning voor landbouwers om landbouwpraktijken (zoals precisielandbouw, niet-chemische alternatieven, geïntegreerde gewasbescherming) toe te passen die minder of gerichter pesticiden kunnen gebruiken. Zo verminderen we het risico van pesticiden zonder landbouwbedrijven extra onder druk te zetten.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
De bufferzones zijn vandaag gebruikelijk 1 tot 10 meter breed, wat onvoldoende is. Mensen die naast een akker of boomgaard wonen, krijgen regelmatig een pesticidenevel over zich. Recent onderzoek adviseert een bufferzone van 500 meter rond huiskavels. Er zijn steeds meer wetenschappelijke onderzoeken die verband leggen tussen ziektes als Parkinson en de blootstelling aan pesticiden. Ook voor de dramatische achteruitgang van bestuivers en alle gevolgen vandien is het noodzakelijk om het gebruik van pesticiden stevig te verminderen. Bovendien worden in 63% van de meetpunten in kleine rivieren in Vlaanderen concentraties pesticiden opgemeten die de drempel voor schade
overschrijden. Dat is het hoogste aantal van Europa.
Gezondheid
Elke burger heeft recht op een groene en gezonde leefomgeving, volgens de 3-30-300 regel.
Dat betekent: uit elke woning is er zicht op 3 bomen, elke straat heeft een boomkroonbedekking van minstens 30% en iedereen vindt op 300 meter van hun deur een toegankelijke groenzone.
CD&V
Eerder akkoord
Wel als een "streefdoel", maar niet als een "recht", en naar haalbaarheid toe afhankelijk van de vooropgestelde timing en de demografische evolutie. Overigens gaat het al bij al om een onoordeelkundige maatstaf. Alsof het geruststellend zou zijn dat honderden gezinnen vanuit een paar woontorens op drie sierbomen uitkijken. Maar het staat buiten kijf dat het, onder andere om reden van welzijn en gezondheid, belangrijk is voldoende groen in de buurt te hebben.
Groen
Helemaal akkoord
Wie woont of werkt met zicht op groen is gelukkiger, gezonder en ervaart minder stress. Het zorgt voor een betere levenskwaliteit, met betere ontspanning, betere focus, meer verwondering en vitaliteit en verbeterd sociaal gedrag. En hoe rijker de natuur, hoe groter de voordelen. Daarom vinden wij dat iedereen recht heeft op groen in de nabije omgeving en willen we de 3-30-300 regel invoeren.
N-VA
Eerder akkoord
Wij zetten actief in op nabij groen en de voordelen ervan zowel op de gezondheid van mensen, fysiek en mentaal, als de voordelen in de strijd tegen klimaatverandering of vanuit biodiversiteitsoogpunt. We zijn echter geen voorstander van de 3-30-300 regel als instrument om dat nabij groen te bereiken. Niet overal kunnen we die regel namelijk tot op de letter naleven, wat niet betekent dat we niet overal inzetten op nabij groen. De ambitie om elke burger groene en gezonde leefomgeving te geven, met nabijheid van natuur voor elkeen, blijven we volledig onderschrijven.
Open VLD
Eerder niet akkoord
Wij ontkennen niet dat de medemens op zoek is naar natuur en de positieve gevolgen die daaruit voortvloeien. Wij zijn dan ook grote voorstander om de groenblauwe dooradering (meer natuur, bos, water…), die tevens deel uitmaakt van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, verder in de omgeving uit te bouwen. In plaats van verplichte eenzijdige normen per individuele woning bekijken wij dit liever vanuit een meer globaal perspectief.
PVDA
Helemaal akkoord
Aangenaam wonen betekent ook wonen in een groene omgeving. Groen in en rond de stad draagt bij aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid. Denk maar aan de hittegolven die ons elke zomer treffen. Steden worden dan hitte-eilanden waar het talrijke beton de warmte opslorpt. Groen kan tijdens zo’n hittegolf voor wat verkoeling zorgen, ook mensen die in de stad wonen hebben daar recht op. Daarom zorgen we voor meer groenzones in de stad en leggen we meer stadsrandbossen aan.
Vlaams Belang
Neutraal
De overheid heeft de plicht ervoor te zorgen dat de burgers in een zo’n gezond mogelijke omgeving kunnen leven. De 3-30-300 regel kan daarbij een richtlijn zijn, maar als harde regel is dit niet altijd werkbaar. Wie verkiest om in een drukke stad te wonen, zal minder groen in zijn leefomgeving tegenkomen dan wie in het buitenstedelijk gebied woont. Dit behoort ook tot de persoonlijke en vrije keuze van mensen. Het Vlaams Belang is wel gewonnen voor de vergroening van steden, zolang de uitvoering werkbaar blijft in een stedelijke context. Vele Vlaamse steden hebben een middeleeuws stratenpatroon en zijn beschermd als Vlaams onroerend erfgoed. Sommige stadsdelen in Vlaanderen hebben zelfs de UNESCO erfgoedstatus. Dit gegeven is soms moeilijk te verzoenen met bindende groennormen.
Vooruit
Eerder akkoord
Vandaag wordt de openbare ruimte nog te vaak ingenomen door beton en auto’s. Dat moet anders voor Vooruit. Mensen zijn veel gelukkiger als ze regelmatig tijd kunnen doorbrengen in de natuur dan wanneer ze alleen door straten met beton en bakstenen kunnen wandelen. Daarom pleit Vooruit voor een ambitieus en sociaal- rechtvaardig klimaatbeleid dat iedereen mee krijgt en verzekert dat elke burger een bos of natuurgebied binnen wandelafstand heeft.Dat doen we door ambitieuze normen op te leggen rond ontharding, vergroening en klimaatbestendigheid van ons openbaar domein. We zetten bomen in in de strijd tegen de klimaatcrisis. Door het inplannen van ventilatie-assen en stadsrandbossen op strategische locaties brengen we koelte in de steden. Zo gaan we het hitte-eilandeffect tegen en maken we onze steden klimaatrobuust. In wijken met weinig natuur worden braakliggende terreinen omgevormd tot kleine parken en gedeelde moestuinen. Ook in zones die tijdelijk leeg staan maken we het mogelijk om pop-up-parken op privégronden op te richten.
Waarom stelt Natuurpunt dit voor?
Het belang van natuur in de buurt voor de fysieke en mentale gezondheid blijkt steeds meer uit wetenschappelijke studies, maar ook voor aanpassing aan het veranderende klimaat met meer hittegolfdagen (51 per jaar tegen 2050) is natuur in de woonomgeving bijzonder nuttig. Het streefdoel is de 3-30-300 regel: uit elke woning is er zicht op 3 bomen, elke straat heeft een boomkroonbedekking van minstens 30% en iedereen vindt op 300 meter van hun deur een toegankelijke groenzone. Steden en gemeenten moeten ondersteund worden in het versterken van hun groenbeleid, bv. via de invoering van een groennorm en sterkere regelgeving voor de bescherming van stadsbomen.