Balenberg

• Toegankelijkheid
• Leuk voor kinderen
• Beschrijving van het gebied
• Dieren en planten
• Natuurbeheer
• Verder wandelen in de buurt

Toegankelijkheid

Vrij toegankelijk op de paden. Start aan de drie toeristische infoborden op de parking van het Sven Nys Cycling Center. Op de achterkant van één van deze borden staat de kaart van de blauwe wandeling.

 Top

Leuk voor kinderen

Langs de wandeling zijn er drie speelzones met verschillende klauter- en evenwichtstoestellen. Die speeltuigen zijn zo opgesteld dat ze een uitdagend parcours vormen voor kinderen.

 Top

Beschrijving van het gebied

Reeds in een oorkonde van 1320 tref je de naam "Bael" aan. Over de juiste betekenis lopen de meningen uiteen, maar toch komen ze er op neer dat het iets met hout of bos te maken heeft. De heuvel kan bekeken worden als een noordelijke uitloper van de Hagelandse heuvels, net zoals bv. de Heistse berg en de Beerzelberg. Andere Hagelandse heuvels die Natuurpunt beheerd zijn de Wijngaardberg, de Voortberg en de Weefberg die resp. deel uitmaken de Demerbroeken en Averbode Bos & Heide en de heuvel in het gebied Dassenaarde.

De Balenberg bestaat uit twee heuvels, een lage en een hoge, waarvan de lage het meest bekend is (onder andere van de jaarlijkse GP op nieuwjaarsdag) en de hoge, zo'n 45 meter boven de zeespiegel ligt. Tegenwoordig is het hoge deel van de Balenberg natuurgebied, dit is ook waar de watertoren van Baal staat.

 Top

Dieren en planten

De heuvel bestaat vandaag voor een groot deel uit bos. Het is een eiken-beukenbos met zaailingen van berk. In de onderbegroeiiing vind je o.a. salomonszegel, kamperfoelie en lijsterbes. De Amerikaanse vogelkers verdringt hier de inheemse planten en wordt daarom bestreden.

De salamanderpoel is een drinkplaats voor vogels en zoogdieren en een groeiplaats voor insecten met tot de verbeelding sprekende namen zoals dansmuggen, glazenmakers, schaatsenrijders en waterschorpioenen. Met deze poel wil Natuurpunt Tremelo de kamsalamander, één van de koestersoortenin deze regio, naast de bruine vuuurvlinder, weer een kans geven.

De bruine vuurvlinder houdt van kleine hooilandjes en graslanden met veel kruiden en bloemen zoals scherpe boterbloem, gewoon duizendblad, knoopkruid en gewoon biggenkruid als nectarplant. Maar ook veldschuring en schapenzuring zijn onmisbaar in deze hooilanden. Deze waardplanten staan op het menu van de rupsen.

Het vrouwtje legt haar eitjes op deze planten, liefst op een open plekje, dat vlot opwarmt zodat de rupsen snel ontwikkelen. De vlinder verkiest windstille hoekjes langs houtkanten en bosranden om rustig te zonnen.

De bruine vuurvlinder was vroeger vrij algemeen, maar is momenteel zeer zeldzaam. Sinds het begin van de 20ste eeuw neemt de grootte van het verspreidingsgebied voortdurend af en vooral in het begin van de jaren tachtig is de achteruitgang bijzonder sterk. Herhaaldelijk werd gedacht dat deze soort uitgestorven was in Vlaanderen. In 2004 werden dan toch opnieuw enkele exemplaren aangetroffen in Begijnendijk. Uit zoektochten door vrijwilligers van Natuurpunt in 2005 en 2006 bleek dat de soort nog op verschillende percelen aanwezig was, maar de regio Aarschot-Baal-Begijnendijk was de enige plaats waar de soort herhaaldelijk bleef opduiken. De vlinder komt ook nog voor in Papendel.

 Top

Natuurbeheer

Het beheer bestaat uit het vervangen van de exotische bomen door inheemse in het bosdeel en het beheer van graslanden met nabegrazing.

Het beheer wordt afgesteld in het belang van de koestersoort bruine vuurvlinder. Gemaaide graslanden zijn beter dan begraasde graslanden. Door te maaien wordt de voedingstoestand geschikt gemaakt of gehouden. Matig voedselrijke graslanden kunnen best twee maal per jaar gemaaid worden. De eerste keer in de tweede helft van juni. De tweede maaibeurt na de laatste vliegperiode van de vlinder (ten vroegste begin september). Voor voedselarme percelen volstaat één maaibeurt.

Het is belangrijk dat de hooilanden kort de winter ingaan. Zo is het grasland een ideale thuis voor de eerste vliegende vlinders in de lente. Deze vlinder houdt van afwisseling: hoge en lage stukjes gras. Hiervoor wordt bij elke maaibeurt een stuk van het perceel niet gemaaid. Zo blijven er steeds natuurlijke hulpbronnen zoals nectar, voedselplanten en voldoende structuur aanwezig. Door deze plek telkens te wisselen, wordt verruiging vermeden.

Dit beheer specifiek voor de bruine vuurvlinder is erg belangrijk omdat de vlinder bijzonder zeldzaam is. De vlinder komt ook voor op privé-percelen, buiten natuurgebied. Onaangepast of achterstallig beheer van deze vaak 'vergeten' gronden' vernietigt spijtig genoeg het leefgebied van de bruine vuurvlinder. Het gaat dan vooral om:

• Te intensief beheer: overbegrazing en ongeschikt maaibeheer
• Te weinig beheer: verruiging, verbossing en niet afvoeren van maaisel
• Foute beheerperiode

 Top

Verder wandelen

Papendel

Laekdal

Zegbroek

Vorsdonkbos - Turfputten

 Top