Biesweerd

Beschrijving van het natuurgebied

In 2010 gaf het gemeentebestuur van Lanaken dit waardevolle stukje natuur in beheer aan Natuurpunt. Voorheen werd hier grind gewonnen. Na de grindexploitatie werd de groeve opgevuld met huishoudelijk afval. Nadien kreeg de Intercommunale Maatschappij Limburg (IML) een tijdelijke concessie om deze op te vullen met grond. Het leeuwendeel van deze percelen kwam in privéhanden terecht. Slechts een klein deel bleef in eigendom van het gemeentebestuur en zo kon het ontsproten terrein zich ongestoord ontwikkelen tot een waardevol natuurgebied.

In de Biesweerd tref je, ondanks de kleine oppervlakte, nog enkele karakteristieke landschapselementen van het Maasland aan: struweel, heggen, poelen en graslanden. Vooral de graslanden springen in het oog. Ze behoren tot het zogenaamde zilverschoonverbond. Deze worden gekenmerkt door betreding en langdurig hoge waterstanden of overstromingen. In de zomer is de bodem droog en kunnen de paarden er grazen. Typische soorten zijn zilverschoon, fioringras, geknikte vossenstaart, polei, aardbeiklaver en Engelse alant.

Dieren en planten

De poel in het wilgenbos is nog een relict van de grindplas. Deze vormt nu een belangrijke voortplantingsplek voor tal van amfibieën, waaronder de zeldzame kamsalamander. Onze grootste inheemse watersalamander stelt vrij hoge ecologische eisen aan zowel zijn land- als waterbiotoop. Hij heeft graag heldere, rijk begroeide poelen met open plekjes. De migratie tussen de poelen gebeurt veelal langs heggen, ruigten en extensief beheerde graslanden.

In het struweel en wilgenbos broeden jaarlijks een 15-tal vogelsoorten, zoals grasmus, spotvogel, bosrietzanger en grote lijster. De meest opvallende is de roodborsttapuit. Het is een vogel van open tot halfopen terreinen met enige struweelopslag of hoog opschietende kruiden. De roodborsttapuit leeft van insecten en andere ongewervelden, die vaak worden gegrepen vanaf een hogere uitkijkpost.

De graslanden zijn in tegenstelling tot de dijken van de Maas niet bloemrijk, maar daarom niet minder waardevol. Er komen enkele ‘specialisten’ voor, zoals slijkgroen. Dit eenjarig plantje van 2 tot 5 cm floreert op natte, vaak tijdelijk overstroomde bodems. Soms groeit de plant geheel ondergedoken met kleine bladeren en langere bladstelen. Groeit deze echter in het slib, dan vormt zij daar rozetjes met langwerpige, spatelvormige bladeren en uitlopers naar alle zijden.

Natuurbeheer

In het grootste deel van de Biesweerd mag de natuur haar gang gaan. Dit is overal waar je bos en struweel vindt. De smalle rietkraag, de natte ruigte en de poel worden wel beheerd.

Het beheer van de graslanden gebeurt door paarden. Een matige begrazing leidt tot meer variatie in planten- en diersoorten en het voorkomt het ontstaan van wilgenbos.

De wilgen zorgen ervoor dat de poel grotendeels of helemaal in de schaduw komt te liggen, hetgeen nadelig is voor de ontwikkeling van de amfibieënlarven. Ze kunnen tevens voor een overvloedige bladval zorgen, waardoor het water te veel organisch materiaal gaat bevatten. De wilgenopslag wordt dan ook regelmatig afgezet en beheerd als hakhout. De poel wordt om de drie à vier jaar geschoond. Water- en moerasplanten, zoals grote lisdodde en moeraszegge, worden dan deels verwijderd.

Toegankelijkheid

Het gebied is opengesteld voor het publiek. Om de toegankelijkheid van de Biesweerd te verhogen, werden klaphekjes geplaatst. In de graslanden zijn de bezoekers vrij om te wandelen, uitgezonderd tijdens het broedseizoen (15 maart tot 15 juli).

Onder impuls van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland werd het wandelaanbod in de gemeenten Lanaken en Maasmechelen flink uitgebreid. Dit wandelgebied maakt deel uit van het RivierPark Maasvallei. Alle wandelingen zijn op eenzelfde manier bewegwijzerd met uniforme palen en pictogrammen. De startplaats in Oud-Rekem ligt aan de Populierenlaan (parking Colmonterveld).