IJskelder Schorisse

Beschrijving

Van buiten gezien lijkt een ijskelder op een uit de kluiten gewassen molshoop, een aarden heuvel dus. Binnenin de heuvel is een ruimte met bakstenen uitgewerkt. Deze heeft de vorm van een ei en je kan er via een trap in afdalen. Bovenop de bakstenen mantel is een dikke laag aarde aangebracht, waarop bomen groeien. De aarde en de bomen zorgen ervoor dat zelfs in de heetste zomers de koelte binnenin de kelder bewaard blijft. Toen de kasteelheren het kasteel bewoonden bestonden er nog geen koelkasten. Daarom maakten ze deze kelder. Stukken ijs hielden deze provisiekast, die diende om fruit en groenten beter te bewaren of om andere levensmiddelen koel te houden, heel het jaar door koud. 

Koelkasten hebben reeds lang de rol van ijskelders overgenomen. Toch hebben de ijskelders hun nut niet verloren. Binnenin is het donker, rustig, er is geen tocht, er heerst een constante temperatuur die in de winter niet daalt onder het vriespunt en er is een hoge vochtigheidsgraad (80 tot 100%). Kortom, een ideale overwinteringsplaats voor vleermuizen. ‘s Zomers leven ze meestal in kerken, kastelen, grote gebouwen of op zolders van huizen. Maar in de winter vertoeven ze graag in kelders.

Dieren en planten

In de winterperiode overwinteren enkele vleermuizen (baardvleermuizen) en vele spinnen in gaatjes en kieren van de ijskelder. Vleermuizen zoals de dwergvleermuis en de watervleermuis zijn twee soorten die bij ons voorkomen en in kelders en grotten overwinteren. De dwergvleermuis is onze meest algemene vleermuis. Zij komt vaak voor rond huizen en gebouwen. De watervleermuis is meer gebonden aan grotere waterpartijen. Met de grote vijver die in het kasteeldomein ligt hoeft het geen verwondering dat we deze soort ook kunnen aantreffen in de ijskelder. Ook de gewone grootoorvleermuis en de franjestaart komen voor in de wijde omgeving van het kasteel en kunnen in kelders overwinteren.

Beheer

De ingang van de kelder is langs de kant van de straat. Door een soort sas kom je de kelder binnen. Dit sas belette dat de koude lucht, of in de zomer warme lucht, de kelder binnenkwam. Nu is het sas langs de buitenkant dichtgemaakt met een deur en langs de binnenkant van een paneel voorzien. Vleermuizen kunnen dit sas gebruiken in de tussenseizoenen. Dit sas is namelijk noodzakelijk omdat bij het binnenkomen de koude lucht niet zou kunnen binnenstromen. De vochtigheid van de kelder zet zich namelijk ook op de dieren af en de koude luchtstroom zou hen doen bevriezen.

De ijskelder werd in 2015 heringericht om nog beter dienst te doen als vleermuizenreservaat. Op aangeven van Natuurpunt installeerde het Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen een nieuwe deur aan de uitgang. Zo kan de temperatuur beter onder  controle blijven in de winter. Daarnaast werd een nieuwe tussendeur geplaatst met een gepaste invliegopening. Deze opening is voorzien op een andere hoogte dan de buitendeur om tocht te verhinderen in de ijskelder.

In de ijskelder zelf werd isolatie aangebracht in het vulgat zodat er geen grote temperatuurschommelingen meer optreden. Er werden stenen met holtes aangebracht op de gladde wand zodat de vleermuizen zich makkelijker kunnen vasthechten. Ook de buitenzijde van het gebouw werd niet vergeten: het buitenmetselwerk werd hersteld met kalkmortel. Zo blijft dit historisch erfgoed intact.