Kerkeheide

Beschrijving van het natuurgebied

De Kerkeheide is een uitloper van een groot landduincomplex tussen Kasterlee en Nijlen: de Kempense Heuvelrug. Het is het laatste restant van de uitgestrekte Lambertusheide. Enkel op Kerkeheide en het militair domein van Grobbendonk bleef het vroegere landschap deels bewaard.

Het gebied van 8,5 hectare behoorde achtereenvolgens aan de kerkfabriek van Grobbendonk, vandaar ook de naam, en later aan de adellijke familie Bosschaert de Bouwel.

Het gebied bestond voornamelijk uit brakke grond. Op deze droge zandgronden was geen landbouw, behalve het hoeden van schapen, mogelijk. Tot midden jaren vijftig van de vorige eeuw, hield de schaapherder met zijn schapen de heide in stand. De heren van Bouwel hebben de heide enkele keren laten ontwateren, door ondiepe grachtjes doorheen het gebied te trekken. Zo bleef de heide grotendeels droog tijdens de winter. Na de jaren vijftig nam het bos stilaan de heide over en na een grote kapping werden er ook nieuwe dennen aangeplant.

Uiteindelijk heeft het gemeentebestuur van Grobbendonk, in 2000, het gebied aan Natuurpunt gegeven, om het te beheren als heidegebied.

Dieren en planten

In juni staat de dophei, in de nattere delen van het gebied, in bloei. In juli, augustus en september staat ook de struikhei in volle bloei.

Kenmerkend voor het heidegebied zijn de vele insecten. Solitaire bijen, wespen, kevers, sprinkhanen en bosmieren komen hier talrijk voor. Ook spinnen zijn hier opmerkelijk aanwezig.

Mezen, met dan vooral de staart-, kool- en pimpelmees, kan je hier zeker waarnemen. Zangvogels, zoals de fitis, de boompieper en het goudhaantje, zijn hier regelmatig te horen. En ook de bonte en de groene specht vertoeven hier graag tussen de hoge bomen. Eenmaal werd er zelfs een wespendief waargenomen, een ondergronds wespennest had hem aangetrokken.

In de herfst is er een rijk pallet aan diverse paddenstoelen. In de winter komen talrijke korstmossen, waaronder de heidelucifer met zijn rode sporen, hier goed tot hun recht.

Natuurbeheer

Door het aanplanten van dennen en door verbossing dreigde ook op de Kerkeheide de typische heidevegetatie en de heidefauna te verdwijnen. Daarom streeft Natuurpunt naar het herstel van de open heidevegetatie, afgewisseld met struweel en eikenberkenbos om zeldzame dieren als boompieper en gekraagde roodstaart en planten als struikhei, dophei en tormentil opnieuw kansen te geven. Om dit te realiseren worden in bepaalde zones bomen verwijderd en de bovenste humuslaag afgegraven. Hierdoor krijgen planten van open zand zoals heide, buntgras en korstmossen nieuwe kansen. Langs de randen ontwikkelt zich een nieuw struweel. Huidige werken zijn er op gericht om de heidestukken met elkaar te verbinden tot één geheel.

In de winter helpen vrijwilligers mee aan het beheer, door de grassen te maaien en de opschietende boompjes en de Amerikaanse vogelkers te verwijderen. In de toekomst wordt getracht, door stootbegrazing met schapen, de delen die nog sterk vergrast zijn, terug in heide om te zetten.

Toegankelijkheid

Vrij toegankelijk op de wandelpaden (lengte: 1,5 km). Het stuk wandelpad dat begint aan de Herentalse Steenweg en doodloopt op de E313, is een restant van de historische Molenweg. In de Middeleeuwen, liepen de Kempische keuterboeren langs dit pad naar de watermolen van Grobbendonk, om hier hun graan te laten malen.