Vallei van de Herk - Meersbeemden en Helshoven
Toegankelijkheid
Het hele jaar door vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevig schoeisel zijn aangeraden bij regenweer. Honden welkom, aan de leiband.
Beschrijving van het gebied
Het gebied is van oudsher bekend om zijn natte hooilanden. Door de molenactiviteiten bleven de stroomopwaarts gelegen gronden heel vochtig. Ze werden dan ook lang gebruikt als nat hooiland. In een belangrijk deel van het gebied groeien populieren, maar we proberen om er dottergraslanden te ontwikkelen. In Helshoven werd het polulierenbos omgevormd tot hooiland.
Het water van de Herk zocht in Helshoven eeuwenlang kronkelend een weg door de vallei. De beek overstroomde jaarlijks en zette vruchtbare grond af die kwalitatief hooi leverde. Tot het midden van de vorige eeuw oogstten boeren dat hooi als voedsel voor de koeien op stal tijdens de lange koude winter. Doordat het hooi jaarlijks gemaaid en afgevoerd werd, verschraalde de grond en ontstonden bloemen- en soortenrijke graslanden. Als gevolg van de komst van moderne landbouwtechnieken werden de graslanden verlaten en sommige waterlopen rechtgetrokken. Door dit jarenlange verval voelden veel planten en dieren zich er niet meer thuis. Daarom herstelt het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren nu de historische structuur en meanders van de Herk. De beek kronkelt en overstroomt opnieuw zoals ze het al eeuwen daarvoor heeft gedaan. Ook werden zwak hellende oevers aangelegd. Dankzij deze maatregels krijgen dieren en water- en oeverplanten opnieuw ruimte en kansen. Vele soorten libellen en de kamsalamander keerden terug.
Dieren en planten
De poelen in het gebied zijn bedoeld als thuis voor de salamanders en bruine en groene kikkers. Bij de oude spoorwegbrug broedt de gele kwikstaart en kan je regelmatig een ijsvogel zien. Ook de Schotse gallowayrunderen die het gebied begrazen, zijn een typisch kenmerk van het landschap.
Naast vele andere soorten kan je, als je geluk hebt, een ijsvogel, das of middelste bonte specht waarnemen.
Natuurbeheer
In een eerste fase worden de meeste populieren- en dennenaanplantingen gerooid en op bepaalde plaatsen worden ze vervangen door streekeigen soorten, zoals de zwarte els. Ook wordt er gestreefd naar een herstel van de natte biotopen en worden bepaalde verruigde percelen opgekapt om de ontwikkeling van dottergraslanden te bevorderen.
Door de begrazing met Schotse gallowayrunderen behouden we de open weiden. In toegankelijke natuurgebieden zijn zachtaardige dieren, zoals deze runderen, zeer gewenst. Deze dieren leven in een sociaal kuddeverband en grazen hier vanaf het vroege voorjaar tot het begin van de winter. In de winterperiode worden de runderen ondergebracht in hun winterkwartier. Door deze extensieve begrazing, waarbij slechts 1 dier per hectare mag grazen, krijgen inheemse planten zoals dotterbloem, blaartrekkende boterbloem en wilde marjolein weer een kans.
In het kader van het gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP) werd in de Meersbeemden het project Natte natuur uitgevoerd. Via dit project werden zeven amfibieënpoelen uitgegraven en een vleermuispoort aan de oude spoorwegberm voorzien.
Verder wandelen
Greenspots zijn eersteklas natuurwandelingen waar je kan wandelen zonder de natuur te verstoren. Daarvoor zijn de wandelgebieden voorzien van allerlei constructies zoals knuppelpaden. Volgende gebieden behoren ook tot een Greenspot:
De Knoppel (Mettekoven)
Hoogstamgordel Grootloon (Grootloon)
Wijngaardbos (Vrijhern)
Alle greenspots zijn gebundeld in een verzamelbox (15 euro).
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je de vallei van de Herk - Meersbeemden en Helshoven verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Stefan Carolus.
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.