Zibbeekvallei

Meer info over het gebied 

• Toegankelijkheid
• Beschrijving van het gebied
• Hoogtepunten
• Dieren en planten
• Natuurbeheer

Toegankelijkheid

 natuurpercelen zijn op zich niet toegankelijk maar wel vanop openbare wegen van heel dichtbij te bewonderen 

 Top

Beschrijving van het gebied

Vanuit het Begijnenborrebos loopt een bronbeekje naar de Zibbeekvallei, op de grens van Schepdaal en richting Sint-Martens-Bodegem. Een andere bron ontstaat nabij de Spanuit aan de Ninoofsesteenweg. Het Begijnenborrebos en de aansluitende valleizones vormen voor Natuurpunt één gevarieerd project- of visiegebied met een totale oppervlakte van 44 ha. Daarvan wordt  momenteel 7,3 ha beheerd door Natuurpunt. In 2019 volgde de uitbreiding van de erkenning als reservaat van Begijnenborrebos voor verschillende percelen, verspreid over het bos en in de Zibbeekvallei. In totaal is nu 3,7  ha erkend als natuurreservaat.

Naast de populierenaanplantingen na de Tweede Wereldoorlog is vooral de aanleg van Fluxysleidingen in de jaren 1970 bepalend geweest voor het landschapsbeeld. Hierdoor zijn er in de vallei open, meestal natte plekken gebleven met grote natuurpotenties.  

 Top

Hoogtepunten

De Sype (vroeger Eigenveld genoemd)

Sinds 2011 huurt Natuurpunt  de laatste relatief intact gebleven hooilanden in deze vallei van de Peverstraet- en/of Zibbeek. Op 1 bosje na was dit bodemgebruik - met runderbegrazing als nabeweiding- hier algemeen. Door extensief beheer, met louter maaien, maaisel afvoeren en bewaren van een hoge waterstand in dit natuurlijk overstromingsgebied, bloeien hier o.a. dotterbloem, moerasspirea en echte koekoeksbloem volop. Water- en houtsnippen voelen zich hier thuis. naast talloze andere watervogels zoals de ijsvogel, amfibieën en insecten.

Eigenveldbos (vroeger Fluxys genoemd)

Sinds 2009 beheert Natuurpunt dit eeuwenoud bosje in de vallei van de Peverstraet- en/of Zibbeek. De kadasternaam verwijst naar één van de vroegste in cultuur gebrachte velden van Sint-Martens-Bodegem. Tot 100 jaar terug was het een geriefhoutbos. Er ontstond een waardevolle bosflora met o.a. grote keverorchis. Het kappen van de populieren laat een spontane verjonging toe van streekeigen boomsoorten waaronder iep en es.  De aansluitende open plek met twee fluxysleidingen wordt beheerd als moerassige ruigte met o.a. gele lis.

Zibbeekbos (vroeger iepenbosje of Brugstraat genoemd)

In 2014 kocht Natuurpunt dit historisch hooilandje en liet er de ecologisch weinig interessante  canadapopulieren kappen. In de plaats daarvan werden in februari 2015 een iepenbosje en een brede houtkant aangeplant. We verwelkomen hiermee graag de zeldzame iepenpage, die haar eitjes enkel legt in de oksels van jonge iepentwijgen. De centrale open plek, waaronder een fluxysleiding loopt, wordt twee keer per jaar gemaaid. Dat levert heel  mooie natuur op. Zo vallen in de zomer de goudgele bloemen van heelblaadjes, een geneeskrachtige plant, erg op.

Snikbergwei

Sinds 2006 beheert Natuurpunt dit historisch permanent graslandje met oude houtkant op de helling van de Snikberg. Na enkele jaren maaiwerk dook hier bosorchis op, een zeldzame en beschermde plantensoort wijzend op een licht beschaduwde, schrale en vochtige bodem. Als de orchissen uitgebloeid zijn en hun zaden verspreid nemen schapen onze beheerrol over.

 Top

Dieren en planten

De Zibbeekvallei is bosrijk met een dominantie van populierenbestanden, aangeplant in oorspronkelijk oud essen-iepenbos (op de natste plekken elzenbroekbos), afgewisseld met natte ruigten en soortenrijke hooilanden, die tot de mooiste van onze gemeente kunnen gerekend worden. Dit zorgt ervoor dat elk alle percelen samen een zeer gevarieerde soortenrijkdom bieden. 

De Sype biedt een gevarieerd plantentapijt aan zoals: bitterzoet, brede wespenorchis, engelwortel, geoord helmkruid, grasmuur, grote egelskop, kale jonker, kattenstaart, moerasbasterdwederik, moeraswalstro, watermunt en waterzuring. Deze insecten werden hier gespot: gewoon spitskopje, groot dikkopje, klein geaderd witje, krasser, viltbandkever, distelboktor, gele luzernevlinder en bloedrode heidelibel.

In Eigenveldbos werden onder andere volgende planten geïnventariseerd: beekpunge, bittere veldkers, blaartrekkende boterbloem, bosandoorn, bosbies, brede wespenorchis, dotterbloem, echte kamille, echte valeriaan, eenbes, geknikte vossenstaart, glanshaver, gele lis, grote keverorchis, hop en ijle dravik. Een aantal van deze planten hadden dan weer succes bij: behaarde slak, bont zandoogje, boomblauwtje, dagpauwoog, gamma-uil, gewone doodgraver, iepenpage, landkaartje en zwartstip smalboktor.

De Snikbergwei is een kleiner perceel, maar zeker waardevol omdat de zeldzame bosorchis er haar plaatsje heeft gevonden. Dit perceel wordt dan ook met veel zorg onderhouden zodat de plant zich hopelijk nog verder kan verspreiden.

 Top

Natuurbeheer

In de oksels van de iepentakken legt de zeldzame iepenpage zijn minuscule eitjes. Het beheer is gericht op een geleidelijke omvorming van de populierenbestanden zodat er weer meer kansen komen voor kruidenvegetatie en de iepenpage. Op 1 perceel langs de Brugstraat (Zibbeekbos)  werd al een iepenbosje aangelegd. 

Elk perceel vraagt een specifieke behandeling. In sommige gebieden laten we de natuur gedijen en wordt het leven er zo weinig mogelijk verstoord. Andere gebieden worden tweemaal per jaar gemaaid zodat verschraling kan optreden en andere planten de kans krijgen om er zich te vestigen. Op deze manier worden andere en vaak nieuwe insecten aangetrokken wat dan weer de biodiversiteit ten goede komt. Dit lukt alleen maar omdat heel wat vrijwilligers de handen uit de mouwen steken zodat de klus vaak op een dag of een paar avonden geklaard wordt. 

We maaien een groot stuk van het terrein steeds vroeg in het voorjaar, zodat alle planten goed kunnen groeien. Zo kunnen we makkelijker nagaan wat er allemaal opschiet. Met de vrijgekomen takken maken we takkenwallen om de percelen af te sluiten en zo te vrijwaren van sluikstorten

Op Snikbergwei werken we samen met een schapeneigenaar die de dieren tijdens bepaalde maanden de weide laat begrazen. Deze begrazing maakt voor ons het werk wat lichter en zorgt ervoor dat de weide op een natuurlijke manier wordt onderhouden.

Top