Smoorbeekvallei

Het landschap in en rond de Smoorbeekvallei bestaat uit grote en kleine bosgebieden, afgewisseld met open akkers en weilanden die vaak omsloten zijn door knotwilgen of eeuwenoude populieren.

Afbeelding

Erwin Declercq

De geologische opbouw van dit gebied bestaat uit kleiige en zandige zee-afzettingen uit het Tertiair (van 65 tot 2.5 miljoen jaar geleden). Bij een rustige zee werden kleien afgezet en zanden bij een iets woeligere zee. Bij hevige erosie door bijvoorbeeld sterke stromingen of golfslag op een strand werden dan weer keien afgezet. Tijdens de ijstijden -zo’n 2.5 miljoen tot 10000 jaar geleden- werd het Tertiaire materiaal met een vruchtbare leemlaag afgedekt. In deze periode veranderde het nu kleine smoorbeekje bij momenten in een woeste, snelstromende rivier die een diepe vallei in het landschap insneed. Hierdoor kwamen de onderliggende Tertiaire lagen op bepaalde plaatsen in de vallei aan de oppervlakte.

Dit geologisch verhaal heeft de menselijke ingebruikname van het landschap sinds de Middeleeuwen sterk bepaald. In de laaggelegen natte en kleiige zone langs de Smoorbeek vinden we drassige meersen en moerasbossen. Waar de klei in de vallei ondiep zit of zelfs dagzoomt, werd deze op tal van plaatsen ontgonnen of uitgebriekt voor naburige steenbakkerijen. Sommige meersen in het dal van de Smoorbeekvallei werden destijds als extensieve graslanden in gebruik genomen maar de drassigste valleigronden werden bebost. Op de hoger gelegen valleiwanden bleef de leemlaag stand houden. Deze vruchtbare bodems werden in gebruik genomen als grote open akkers.

Afbeelding

Erwin Declercq

Oud kaartmateriaal zoals de Ferrariskaart uit 1771 toont aan dat dit gebied tijdens de laatste honderden jaren weinig grote veranderingen ondergaan heeft. Deze landschappelijke structuur vinden we terug in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan waar de Smoorbeekvallei als beekvallei met zijn samenhangende bosstructuren als wenselijke landschappelijke structuur naar voor komt.

Dezelfde visie werd overgenomen in de grootschalige ruilverkaveling die in 2016 afgerond werd. Naast grootschalige landbouwstructuurverbeteringswerken ging binnen deze ruilverkaveling veel aandacht uit naar landschapszorg en natuurinrichting. Voor de Smoorbeekvallei betekende dit de aanplant van extra knotwilgen en houtkanten, heraanleg van poelen, de aanplant van nieuwe bossen, de aanplant van bosranden bij bestaande bossen en finaal de overdracht van vele waardevolle graslanden, ruigtes en bossen naar de gemeentelijke overheid.   

Afbeelding

Erwin Declercq