Amfibieën helpen in je vijver of kelder

Icon
Icoon_Groot - Gras

Wie zoekt, die vindt

Het grootste deel van het jaar leven amfibieën op het land een onopvallend bestaan verstopt tussen gras en afgevallen bladeren. Tijdens de winter zitten ze onder de grond, beschermd tegen de koude. Maar in voortplantingstijd zijn ze op zoek naar water om hun eitjes in te leggen.

Afbeelding
Groene kikker in water - Diane Appels
Diane Appels

Tips om je tuinvijver aantrekkelijker te maken voor amfibieën

  • Plaats met het oog op amfibieën best geen vissen in je vijver, want die eten de eitjes en larven op. Zorg er ook voor dat amfibieën er gemakkelijk in en uit kunnen. Maak de randen dus niet te stijl of leg er een aanloopplankje in.
  • De vijver heeft best een onregelmatige vorm. Dit biedt extra kansen aan moerasplanten en bepaalde insecten. Zorg er voor dat vijver ondiep is langs de noord- en westzijde en dieper in het zuiden en het oosten. Het ondiepe gedeelte warmt in het voorjaar snel op wat gunstig is voor de ontwikkeling van jonge larven. 
     
  • Als er voldoende plaats is, maak de tuinvijver dan liefst zo groot mogelijk. De grootte heeft geen invloed op de soortendiversiteit, maar wel op het aantal aanwezige amfibieën. Het vraagt bovendien minder onderhoud, omdat het natuurlijk evenwicht zich gemakkelijker instelt.
  • Zorg ervoor dat je vijver diep genoeg is. Sommige amfibieën (groene en bruine kikker en een aantal salamanders) overwinteren in het water. Vriest de vijver volledig dicht, dan overleven de amfibieën dit niet. Een diepte tussen 100 en 120 cm volstaat, voor een grote vijver loopt dit best op tot 160 cm.
     
  • Voorzie voldoende onderwatervegetatie. Amfibieën maken er gretig gebruik van om eitjes af te zetten (salamandervrouwtjes) of om in te schuilen (opgroeiende larven). Voor groene kikkers zijn drijvende waterplanten uitgelezen rust- en loerplaatsen waarop ze zonnen of van waaruit ze voorbijvliegende insecten verschalken. Vermijd exotische waterplanten: ofwel overleven ze de winter niet, ofwel bedreigen ze de inheemse fauna en flora.
     
  • Zorg tenslotte voor voldoende schuilmogelijkheden op het land. Kortgemaaide graslanden of kale akkers bieden geen schuilmogelijkheden. Bij voorkeur is er in de omgeving van de vijver een weelderige begroeiing waarin amfibieën zich kunnen verschuilen, naast schuilplekjes in de vorm van een houtmijt, vloer onder een tuinhuisje, boomstronken, gestapelde stenen of een composthoop.
     
  • Op de website van de amfibieënwerkgroep Hyla lees je hoe je jouw vijver omtovert tot een paradijs voor amfibieën.

Wat met een kikker, pad of salamander in de kelder?

Amfibieën zoeken tijdens warme en/of droge periodes in de zomer en in het najaar vaak vochtige, beschaduwde plaatsen op om te verhinderen dat ze zouden uitdrogen of om er te gaan overwinteren. Je kan er dus wel eens eentje in jouw kelder aantreffen.

Wanneer het nog niet vriest en er ook voor de komende twee weken geen grondvorst wordt voorspeld, kan je de amfibieën vrijlaten, liefst zo dicht mogelijk bij de vindplaats (bv. In je tuin). Een (beschaduwde) houtstapel is een goede plek. Je kan ook zelf één of meerdere geschikte plekjes aanleggen door een houten plank (± 1 m²) in je tuin te leggen. Let erop dat deze niet volledig tegen de grond ligt (ruimte van 1 cm volstaat) en bedek ze met een laag dode bladeren, kreupelhout of grasmaaisel.

Vriest het al? Laat hen dan overwinteren in een plastic box in de kelder. Leg in de box een laag bladaarde die je regelmatig van vocht voorziet (bv. met een vernevelaar) en breng enkele ventilatiegaten aan in het deksel. Belangrijk: de temperatuur in de kelder mag niet hoger zijn dan 6 °c. Bij een hogere temperatuur kan je amfibieën tijdens de winter tijdelijk laten overleven in een terrarium waarvan de bodem bedekt is met een laag vochtige bladaarde (± 5 cm dik) waarin enkele schuilplaatsen beschikbaar zijn (platte steen, stuk boomschors, …). Bij temperaturen hoger dan 6 °c zullen amfibieën niet in winterslaap gaan en zullen ze geregeld moeten worden bijgevoederd (bv. met kleine regenwormen). In het terrarium moet ook een plat schaaltje met wat water worden geplaatst zodat de amfibieën zich kunnen bevochtigen om uitdroging te voorkomen.

Afbeelding
Gratis gids voor tuin vol leven
NP

Gratis gids voor een tuin vol leven

Een leuke gids boordevol praktische en haalbare tips om je tuin om te toveren tot een mini natuurgebied waar het voor heel veel dieren en voor jezelf heerlijk vertoeven is.

Vraag je Tuingids aan

Vaak gestelde vragen over kikkers en padden

Wat zijn amfibieën?

Kikkers, padden en salamanders zijn amfibieën. Amfibieën bezitten een huid die hen beschermt tegen uitdroging.

De levenscyclus van de meeste amfibieën bestaat uit een water- en een landfase: ze beginnen hun leven in het water, onderaan een gedaanteverwisseling en gaan dan aan land waar ze tot volwassen dier uitgroeien.

Amfibieën hebben naast een ademhaling door de longen ook een huidademhaling. De huid van amfibieën is zeer doorlaatbaar, zowel voor water als lucht.

Hoe kan je kikkers en padden herkennen?

Kikkers en padden kan je grotendeels onderscheiden op basis van hun huid. Is die wratterig, dan is het een pad. De meest voorkomende kikker is de bruine kikker. De meest voorkomende pad is de gewone pad.

Ik vond een pad in mijn kelder. Wat moet ik doen?

Wanneer het nog niet vriest en er ook voor de komende twee weken geen grondvorst wordt voorspeld, kan je de amfibieën vrijlaten, liefst zo dicht mogelijk bij de vindplaats (bv. In je tuin). Een (beschaduwde) houtstapel is een goede plek. Je kan ook zelf één of meerdere geschikte plekjes aanleggen door een houten plank (± 1 m²) in je tuin te leggen. Let erop dat deze niet volledig tegen de grond ligt (ruimte van 1 cm volstaat) en bedek ze met een laag dode bladeren, kreupelhout of grasmaaisel.

Vriest het al? Laat hen dan overwinteren in een plastic box in de kelder. Leg in de box een laag bladaarde die je regelmatig van vocht voorziet (bv. met een vernevelaar) en breng enkele ventilatiegaten aan in het deksel. Belangrijk: de temperatuur in de kelder mag niet hoger zijn dan 6 °c. Bij een hogere temperatuur kan je amfibieën tijdens de winter tijdelijk laten overleven in een terrarium waarvan de bodem bedekt is met een laag vochtige bladaarde (± 5 cm dik) waarin enkele schuilplaatsen beschikbaar zijn (platte steen, stuk boomschors, …). Bij temperaturen hoger dan 6 °c zullen amfibieën niet in winterslaap gaan en zullen ze geregeld moeten worden bijgevoederd (bv. met kleine regenwormen). In het terrarium moet ook een plat schaaltje met wat water worden geplaatst zodat de amfibieën zich kunnen bevochtigen om uitdroging te voorkomen.

Wat is de paddenoverzet?

In de loop van februari ontwaken amfibieën uit hun winterslaap en trekken ze massaal naar beken en poelen om zich voort te planten. Tijdens hun tocht moeten ze vaak een straat of een weg oversteken en lopen de padden en kikkers een groot risico om overreden te worden. Met paddenoverzetacties helpt Natuurpunt de amfibieën om hun geboortepoel veilig te bereiken. Ook jij kan meedoen als deelnemer of als organisator. Lees meer op www.paddenoverzet.be

Tip van Joeri: Maak een amfibieënhuisje

Joeri Cortens van Natuurpunt legt in Wild Van Dieren uit hoe je snel en eenvoudig een overwinteringsplaats aanlegt voor kikkers, padden en salamanders. Ook zonder vijver kan je hen helpen in je tuin want de dieren overwinteren op het land en hebben nood aan een goede overwinteringsplaats. Verstop een paar oude dakpannen op een rustige plaats in je tuin en bedek ze met wat bladeren. Meer hoeft dat niet te zijn.