14 juni 20u in Brugge
Complimentenoproep
Gegidste wandeling Assebroekse Meersen
"Wij zijn elkaars bondgenoten."
20 jonge landbouwers en natuurbeschermers gingen een weekend lang in gesprek
Een verhaal van samenwerken aan gedeelde doelen in West-Vlaanderen
Herstel van een typisch bocagelandschap
Lokale landbouwers en natuurbeschermers van Damme gaan in gesprek met elkaar.
Altijd al willen weten hoe die ene vogel heet die jou ‘s morgens op de boerderij begroet?
Een constructief ontmoetingsmoment tussen lokale landbouwers en natuurbeschermers in het Pajottenland.
Wetenschappelijke benadering en menselijke gevolgen
Lokale landbouwers en natuurbeschermers van Zwevegem gaan in gesprek met elkaar.
Webinar: een inkijk in de administratie van een landbouwer.
Bestuurders op bootcamp: de bestuurders van Natuurpunt en ABS geven het goede voorbeeld.
Natuurbeheerplannen voor landbouwers
Natuurpuntboerderij ‘t Meersenhof zet speciaal voor landbouwers de deuren open
Gras uit natuurgebieden en houtsnippers van knotbomen als basis voor goede compost
Natuur en landbouw: vrienden of gezworen vijanden
Landbouw en natuur doorheen de geschiedenis
Gegidste wandeling Assbroekse Meersen
Op 18 maart 14u organiseren we een verbindende activiteit over landbouw en natuur doorheen de geschiedenis. De Assebroekse Meersen was vroeger een veengebied, dat geëvolueerd is naar een cultuurlandschap. In de 19e/20ste eeuw werden ondiepe greppeltjes, zogenaamde laantjes, gegraven om het gebied als hooiland te gebruiken. Ze zorgen voor een snellere ontwatering van het grasland na neerslag. Bovendien voorkomen de laantjes verzuring gezien neerslagwater mineraalarm en licht zuur is.
Deze landbouwinnovatie (structureel aanleggen van hooiland) die de Vlaamse graaf teweegbracht, gaf Vlaanderen een enorme economische boost. Dit landbouwsucces was -weinig gekend- de basis voor Brugge als "het Venetië van het noorden". Brugge als handelsmetropool is immers aanvankelijk gebaseerd op de verkoop in Brugge van jaarlijks aanwezige voedseloverschotten (als gevolg van die landbouwinnovaties). De rest van het Venetië-verhaal komt pas later.
Waar we in Vlaanderen terecht trots zijn op onze belforten, begijnhoven, Vlaamse wandtapijten en Vlaamse primitieven, is er onderliggend aan al deze (culturele) rijkdom dus ook een interessant stukje landbouwgeschiedenis te vertellen.
En net zoals de Fransen hun gotische kathedralen koesteren, koesteren wij in Vlaanderen onze oude hooilanden. Momenteel vooral vanuit een natuurbehoudinvalshoek. Maar dit is evengoed een landbouwverhaal.
De kern van het gebied werd heringericht door het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en beslaat ongeveer 100 ha. De bedoeling van de herinrichting is de unieke natuurtoestand en bodemeigenschappen te beschermen. De bodem is vrij uniek in Vlaanderen, nl. een moeraskalklaag onder een venige bodem. Voor het behoud van de venige bodem is een hoge waterstand nodig, daarom werd de laantjesstructuur terug aangelegd en wordt het gebied in de zomer bevloeid via de aanpalende Meersenbeek.
Kom het samen met ons ontdekken!
Sluit 18 maart om 14u aan bij de (gratis) gegidste wandeling en laat je inspireren door de geschiedenis van de Assebroekse Meersen!
Afspreekpunt: Kerk Ver-Assebroek, Pastoor Verhaegheplein 13, Assebroek
Afstand +- 3 km
Waterdicht schoeisel is aan te bevelen
Doelpubliek: landbouwers en actieve natuurbeschermers
Gids: Wim Slabbaert (ANB)
Samen op bootcamp weekend
Bootcamp Damme
Lokale landbouwers en natuurbeschermers van Damme gaan in gesprek met elkaar.
- Een wedstrijd voor landbouwers
Ga samen met andere landbouwers de uitdaging aan en kom te weten wat er nu precies in jouw boerenland schuil gaat. Met de App ObsIdentify weet je met één klik op jouw smartphone welke wilde plant, dier of paddenstoel je precies voor ogen hebt. Op deze manier kan je jouw kennis van weidevogels of planten uit de akker(rand) verder uitbreiden en kan je morgen met trots vertellen wat er allemaal rond jouw boerderij terug te vinden is!
HOE WERKT HET?
Scan de QR code, download de App ObsIdentify en maak een account aan. Nadien kan je deelnemen aan de wedstrijd. Maak met de App een foto van die plant, die vlinder of dat gekke insect en de App vertelt jou onmiddellijk wat het is.
Samen met andere landbouwers neem je het op tegen elkaar. Tot 31 juli krijg je de kans om zoveel mogelijk verschillende soorten op foto te identificeren. De winnaar met de meeste aantal soorten krijgt als prijs een professionele verrekijker.
Daag gerust ook collega-landbouwers uit om op pad te gaan. Zo kom je snel te weten wie van jullie de meeste waarnemingen kan verzamelen en ontdekken jullie samen wat er schuilgaat in jullie boerenland!
(Stik)stof tot nadenken
Wetenschappelijke benadering en menselijke gevolgen
Start
ma 13 juni '22
20:00 - 22:00
Waar
Vrijetijdscentrum Maarkedal
Maalzaakstraat 21
9680 Maarkedal
De activiteit
Op deze info avond gaan we dieper in op de menselijke gevolgen en wetenschappelijke context van het complexe stikstofdossier.
Hoe kwam dit tot stand? Op wat is het gebaseerd? En leidt dit verhaal naar een structurele oplossing?
Drie sprekers benaderen het stikstofdossier vanuit hun eigen invalshoek.
Programma
20h00 – 20h10: welkomstwoord
20h10 – 20h30: Met Els (BOEK) willen we de menselijke impact schetsen van 2014 tot 2022. De onzekerheid, de twijfels en bij sommigen het sluiten van hun levenswerk belichten in al zijn menselijke aspecten. Deze negatieve impact moet kost wat kost vermeden worden, en onderstreept het belang van goede en consistente beleidsmaatregelen. Uitstelgedrag fnuikt het vertrouwen en zorgt voor veel onzekerheden.
20h30 – 22h00:
Waarom zijn er zoveel inspanningen nodig om het stikstofprobleem aan te pakken? David (ILVO) bespreekt de stikstofcyclus, de belangrijkste processen die aan de grondslag liggen van stikstofemissies en de ecologische effecten van een overmaat van stikstof in het milieu. Hij gaat ook in op de afbakening van de Habitatrichtlijngebieden en de daarin te beschermen habitats. Wouter (VITO-digitaal) bespreekt waarom de Habitatrichtlijn Vlaanderen ertoe aanzet een stikstofbeleid uit te werken. Ook duidt hij met cijfers en kaarten de toestand en de evoluties van de uitstoot en de depositie van stikstof in Vlaanderen, met duiding bij de metingen en modellen.
22h00 - … : Napraten met een drankje
De organisatie van deze activiteit is in samenwerking met '360° Open Ruimte in de Vlaamse Ardennen'. Met deze activiteit brengen we verduidelijking en nuance in het stikstofdossier en roepen we op tot respectvolle dialoog.
Goed geïnformeerd en met aandacht voor elke betrokkene zoeken we samen naar constructieve oplossingen voor complexe uitdagingen.
Inschrijven verplicht
Schrijf je hier in.
Webinar: Een inkijk in de administratie van een landbouwer
Gebrek van kennis over elkaars leefwereld - zowel op technisch als menselijk vlak - draagt bij aan de breuk tussen landbouw- en natuursector. Daarom dragen wij bij aan kennisuitwisseling over elkaars activiteiten en bezorgdheden.
Veel mensen zien regelmatig landbouwers aan het werk op het veld of tussen hun dieren. Maar daar stopt het werk voor de boer nog niet. Landbouwers zijn namelijk onderhevig aan een groot pakket regelgeving en moeten aan veel administratieve lasten voldoen. Kennis van deze administratie kan leiden tot (wederzijds) begrip tussen landbouwers en natuurbeschermers, en komt ten goede aan een betere verstandhouding.
In dit webinar geeft Lieven De Stoppeleire (ABS vzw) een inkijk in de administratieve wereld van een landbouwbedrijf.
Bestuurders op bootcamp
De bestuurders van Natuurpunt en ABS geven het goede voorbeeld
De bestuurders van beide organisaties gingen op ‘bootcamp’. Eerst gingen de ABS en Natuurpunt bestuurders op speeddate met elkaar. Zes minuten kregen ze om elkaar te leren kennen aan de hand van slim gestelde vragen. Dan ging de bel en was het tijd om te wisselen van gesprekspartner. Ondanks dat er sommigen wat kritisch waren over het concept, was het na die zes minuten telkens moeilijk om de duo’s uit elkaar te halen.
In groep bespraken we wat de bevindingen waren van de deelnemers. Opvallend is dat iedereen het zeer aangenaam vond om met de ander in gesprek te gaan. Uit de speeddates kwam ook naar boven dat ABS’ers positief verbaasd waren dat Natuurpunters sympathie hebben voor landbouwers en zich ongerust voelen over de landbouwers hun inkomen. Omgekeerd waren Natuurpunters onder de indruk van de gedrevenheid en stielkennis van ABS’ers.
Na een pauze in de zon ging het volgende gedeelte van start. In een workshop identificeerden de aanwezigen de drie grootste bedreigingen en kansen voor samenwerkingen tussen landbouw- en natuursector in het veld. Opmerkelijk is dat deze bedreigingen overeen stemden met de grootste kansen. Unaniem werd besloten dat we het meest moeten inzetten op kennisdeling van elkaars leefwereld – zowel op technisch als menselijk vlak. Op tweede plaats komt het inzetten op (gemeenschappelijke) positieve communicatie over samenwerkingen tussen natuur en landbouw. Ten derde werd besloten dat het belangrijk is om concrete werven te realiseren zoals meerwaardecreatie voor extensieve graslanden. Er is nood aan landbouwmodellen die een financiële meerwaarde bieden voor deze graslanden. Het moet verder kunnen gaan dan enkel Italiaans grasland, ook andere types, zoals historisch permanent-, kruidenrijk- en extensief grasland. Landbouwers willen inzetten op een bedrijfsvoering met economische return die goed is voor biodiversiteit, en die rendabel is los van premies.
De dag werd afgesloten met een gezamenlijke maaltijd. Het werd duidelijk dat de goesting bij iedereen aanwezig is om samen aan de slag te gaan. Dit geeft alvast moed dat het in de toekomst ook anders kan gaan!
Webinar natuurbeheerplannen voor landbouwers
Omdat Vlaanderen zo versnipperd is, hebben veel landbouwers percelen die gelegen zijn naast natuurreservaten. Deze natuurgebieden moeten een natuurbeheerplan hebben en uitvoeren. Daarvoor stelde de Vlaamse overheid veel regels op, die in 2017 werden aangepast. Maar wat is een natuurbeheerplan nu precies en wat is de reden van haar bestaan? Aan welke regels moet zo’n beheerplan voldoen? Wie mag een natuurbeheerplan opstellen en uitvoeren? En hoe werken de subsidies?
In dit webinar beantwoorden we transparant bovenstaande vragen.
Opendeurdag Kalkense Meersen
Natuurpuntboerderij ‘t Meersenhof zet speciaal voor landbouwers de deuren open
Zaterdag 19 februari stelde ’t Meersenhof in de Kalkense Meersen haar boerderij open voor landbouwers. De boerderij wordt uitgebaat door Natuurpunt, en stalt er in de winter een deel van haar Galloway-koeien om te kalven. Op deze, voor landbouwers, vertrouwde omgeving kon op een gemoedelijke en spontane manier een dialoog gestart worden.
De Kalkense Meersen liggen naast de Schelde en zijn intussen een 15-tal jaar toegewezen aan het Sigmaplan. Het Sigmaplan werd destijds door de Vlaamse Overheid goedgekeurd om Vlaanderen beter te beschermen tegen overstromingen uit de Zeeschelde. Dat bleek in het verleden al een noodzaak, maar wordt in de toekomst nog urgenter door de stijging van de zeespiegel en de toename van intensere regenbuien.
Tegelijk met de klimaatuitdagingen is Vlaanderen verplicht om Europese natuurdoelstellingen te behalen. De realisatie van Natura 2000-gebieden wordt hier simultaan meegenomen. Dit Sigmaplan heeft uiteraard zijn impact op de landbouw, want overstromingsbeveiliging kan je slechts realiseren op vlakke en laaggelegen gronden in de valleien van een rivier. Daarom heeft de Vlaamse overheid het flankerende landbouwbeleid in het leven geroepen en wil ze getroffen landbouwers begeleiden en compenseren om de zware gevolgen te verzachten. In het gebied van de Kalkense Meersen kunnen landbouwers met hun vragen terecht bij de mensen van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Waterwegen en Zeekanaal (W&Z) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).
Landbouw en natuur zijn in dit gebied enorm met elkaar verweven. Toch zijn de grootste spanningen op vandaag verdwenen in het gebied omdat de meeste gronden reeds geruild of onteigend zijn. Op vandaag zit men in de fase om de doelstellingen te realiseren op het terrein en kan er vooruit gekeken worden naar de toekomst.
De samenkomst liet alle vrijheid om elkaars leefwereld verder te verkennen en eventuele bezorgdheden te uiten naar elkaar. Respect en begrip voor eenieders standpunten stonden hierbij centraal en het samen verwerven van bepaalde inzichten kon op veel bijval rekenen. In meerdere gesprekken kwam naar voor dat landbouw, noch natuur, tegenpolen waren van elkaar. Veelal vonden ze elkaar op meerdere raakvlakken, maar werd de druk van buitenaf als grootste bedreiging beschouwd.
Ruimtelijk kan nu op teveel plaatsen gebouwd worden, daar waar men vroeger met ‘het boerenverstand’ nooit zou overwogen hebben om er te gaan bouwen. De lokale inwoners, zo ook op de Aard, hebben doorheen de eeuwen leren leven met de natuur, en hielden altijd rekening met elkaar.
De stormwinden en de geleden schade van de avond voordien kwam in vele gesprekken aan bod. Schade aan gebouwen en bomen zorgden voor veel leed. In de regio staan veel kraakwilgen. Het vergt een speciale manier om deze te gaan knotten. Hier moeten ervaren landbouwers en natuurliefhebbers hun krachten bundelen om hun kennis aan de jongere generaties door te geven. Zo kan er opnieuw verbinding ontstaan tussen mensen met een passie voor het platteland.
Met twee voeten in de aarde, of die zaterdag dan letterlijk tussen het hooi van de koeien, werd vooruitgeblikt op de toekomst. Als mensen ook in de toekomst gevoed moeten worden, dan zullen landbouw en natuur het niet zonder elkaar, maar met elkaar moeten doen. Miscommunicatie kwam naar voor als een stoorzender voor een goede verstandhouding. Deze verkeerde opvattingen liggen dan vaak aan de basis waarom het soms mis ging in het verleden. Ook in de toekomst zal open communicatie verder aandacht blijven vragen om het vertrouwen terug te vinden elkaar!
Demonstratie boerderijcomposteren
Gras uit natuurgebieden en houtsnippers van knotbomen als basis voor goede compost
7 december 2021 zette de familie Cerpentier de deuren van hun bedrijf open voor een thematisch uitwisselmoment. Vanuit hun visie en ervaring deelden ze hun kennis rond een goed nutriënten- en bodembeheer. De dag stond in het teken van boerderijcompost, waarmee het bedrijf nu een aantal jaar ervaring heeft opgebouwd. De familie neemt met dit initiatief een pioniersrol op zich. In het verleden werden ze geconfronteerd met een aantal uitdagingen op hun bedrijf, die met deze composteringstechniek op een innovatieve manier worden opgelost.
Concreet heeft de familie te veel knotwilgen om deze allemaal voor eigen huishoudelijk gebruik te gaan verzagen. Jaarlijks wordt het riet uit de grachten rond hun akkers en weilanden geruimd, en mag deze organische massa niet op de weide blijven liggen. Zo kwam het idee naar voor om het hout en riet te gaan composteren.
Het bedrijf werkte reeds samen met de lokale natuurbeheerders voor het begrazen en maaien van weides. Wanneer de weersomstandigheden niet goed zijn om te hooien, werd het gemaaide gras soms als problematisch ervaren. Sowieso moet het gras toch uit het gebied verwijderd worden. Door deze grasstroom toe te voegen aan de compostering komen enkele voordelen naar voor: enerzijds vormt het gras de groene materiaalstroom die essentieel is voor een goed composteringsproces, anderzijds worden door de hoge temperaturen (70°C) alle onkruidzaden afgedood. Tot slot wordt ook een deel van hun stalmest aan het compost toegevoegd als stikstofbron.
Compostering berust op een afbraak- en omvormingsproces door een aerobe (in aanwezigheid van zuurstof) microbiële activiteit. De voordelen van compost zijn gekend en bewijzen zich dagelijks in de praktijk:
- Opbouw van organische stof in de bodem
- Bijdrage aan de ziekteweerbaarheid van de bodem
- Hergebruik van organische reststromen
- Verbeteren van de bodemstructuur
De compost heeft ideaal een verhouding van 60% bruin materiaal en 40% groen materiaal. Grote stukken houterig materiaal dienen zoveel mogelijk verkleind te worden. Bij het aanleggen van de compostruggen worden de houterige/lichtere materialen best onderaan gelegd. Zo kan de uitwisseling van O2 en CO2 goed plaatsvinden tot in het midden van de rug en vormt de onderste 10 cm een buffer om eventueel nutriëntenverlies op te vangen. Uit praktijkonderzoek blijkt heel weinig of geen nutriëntenverlies (ammoniakemissie of nitraatuitspoeling) op te treden. Dit komt omdat de stikstof microbieel wordt omgezet naar organische stikstof, en anderzijds een hoog koolstofgehalte in houterig materiaal aanwezig is. Het composteringsproces draagt dus ook bij tot de goede landbouwtechnieken.
Een rijpe compost bereik je na 2 a 3 maanden.
Momenteel werkt OVAM verder rond de juridische aspecten van compost. Zo is het voortaan mogelijk om met 3 landbouwexploitaties te gaan samenwerken en organische materialen te verzamelen. Wel is op dat ogenblik een certificering noodzakelijk, wat voor een individuele landbouwer die composteert niet noodzakelijk is.
De familie Cerpentier en Durme vzw hebben al meerdere jaren een samenwerkingsverband. De landbouwfamilie heeft een alternatief gevonden voor de houtsnippers en het riet, maar was op zoek naar meer groene massa. Door te spreken met elkaar, en elkaars bezorgdheden te begrijpen, heeft deze samenwerking ertoe geleid dat dit mooie composteringsverhaal kon worden gerealiseerd!
Landschapsintegratieproject Burreken (Vlaamse Ardennen)
Water voor landbouw en natuur in West-Vlaanderen?
Een verhaal van samenwerken aan gedeelde doelen
Podcast radio Agribex
Natuur en landbouw: vrienden of gezworen vijanden
Door de corona-perikelen kon de landbouwbeurs Agribex helaas niet doorgaan in 2022. Een gemiste kans voor ons project om met een breed publiek van landbouwers in contact te komen!
Naar aanleiding van Agribex werd wel een mooie podcast opgenomen met als centrale vraag 'Kunnen landbouw en natuur hand in hand gaan?'. In deze podcast werden landbouw en natuur recht tegenover elkaar gezet, en werden de degens gekruist. Zijn het effectief gezworen vijanden, of zijn er toch meerdere punten van overeenkomst? De conclusie was verbazend. Landbouw en natuur kunnen elkaars partner zijn in een gemeenschappelijke strijd in het behoud van open ruimte.
De studiogasten zijn Johan Colpaert (Fedagrim), Hendrik Vandamme (ABS) en Freek Verdonckt (Natuurpunt).
Geef eens een compliment aan een boer(in)
Wij verzamelen complimenten aan boer(inn)en die hun steentje bijdrag aan onze natuur of het landschap. Laat je hart dus spreken en stuur ons jouw compliment in. Nadien verspreiden wij ze onder de landbouwers. Aan zij die echt in hun pen willen kruipen: wie het meest inspirerende compliment instuur, krijgt van ons een exemplaar van de literaire klassieker Boerenpsalm (Felix Timmermans) cadeau.
"Bedankt landbouwers voor het onderhoud van de knotbomen, de favoriete woonplaats van de steenuilen" - Sanne doet een eerste duit in het zakje.
Filmvoorstelling 'Grutto!' - hoe weidevogels en boeren samen overleven
De voorstelling is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt.
Verplicht inschrijven via https://www.natuurpunt.be/.../filmvoorstelling.../subscribe
Deuren open: 19.30 uur, start: 20 uur
CC Daverlo, Dries 2, Brugge.
Wat deze soorten gemeen hebben, is dat ze hun nest op de grond maken in vochtige tot natte graslanden. Daardoor zijn ze helaas kwetsbaar voor roofdieren of bewerkingen op het land zoals maaien van gras. Ook droogte speelt hen parten omdat de bodem dan te hard wordt om er wormen en ander voedsel uit te halen met hun gevoelige snavel. De aantallen grutto’s, maar vooral ook het landbouwsysteem veranderden de laatste jaren in sneltempo. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw is de populatie grutto’s met bijna 70% afgenomen.
Deze natuurdocumentaire vertelt op unieke wijze het magistrale verhaal van onze grutto die symbool staat voor de rol van biodiversiteit in onze huidige samenleving. Een indrukwekkende reis in tijd en ruimte waarin vogels én boeren hun best doen om te overleven.
Gratis filmvoorstelling in Brugge: reserveer je tickets!
Dit project wordt gefinancierd met de steun van de Vlaamse Overheid
