Een bloeiende toekomst voor de begraafplaats van Vlierbeek
01 november 2023
Reeds jaren is Natuurpunt actief in de abdij van Vlierbeek en de omliggende vallei in Kessel-Lo om er de natuur kansen te geven. Om natuur in gebieden te vrijwaren en te herstellen, werken we met een beheerplan met concrete beheerdoelstellingen. Zo’n plan is een leidraad om de natuurwaarden in verschillende gebieden te beschermen.
Bijzonder aan Vlierbeek is het onroerend erfgoed op de site. Ook voor onroerend erfgoed worden plannen opgemaakt, waarbij de erfgoedwaarden centraal staan. Om die reden wordt voor Vlierbeek een geïntegreerd beheerplan erfgoed-natuur opgemaakt. Op die manier wordt vastgelegd hoe het natuurlijke en het menselijke erfgoed samen in stand kunnen worden gehouden.
Een belangrijke stap in de opmaak van het geïntegreerd beheerplan is het opstellen van een inventaris van de soorten die binnen een gebied voorkomen, met andere woorden, hoe het er met de biodiversiteit gesteld is. Dit is een uitstekende manier om zicht te krijgen op de natuurwaarden. Voor Vlierbeek zijn de inventarisaties achter de rug. De resultaten tonen aan dat het beheer door Natuurpunt de natuur er een enorme boost heeft gegeven.
De droge graslanden van de begraafplaats steken er met kop en schouders bovenuit uit als goed ontwikkelde vegetaties. Door het ontbreken van bemesting en een zeer lang beheer van maaien en afvoeren ontstonden zeer soortenrijke vegetaties met gewoon struisgras, gewone rolklaver, gewone reigersbek, schapenzuring, gewone veldbies, Sint-janskruid, gewoon biggenkruid en muizenoor.
Een bijzondere soort hier is grote tijm. Dit is een kwetsbare Rode-lijstsoort in Vlaanderen en historisch bekend van de aanpalende Schoolberg. Daar is de soort op dit moment helaas verdwenen, maar ze groeit dus wel op de begraafplaats. Hoe ze er terechtkwam is niet helemaal duidelijk. Misschien heeft de plant zich hier uit zichzelf genesteld (natuurlijke vesting), of misschien is de soort hier ooit aangeplant en heeft ze zich spontaan vermeerderd. Hoe het ook zij, we spreken hier alvast van de inheemse grote tijm in een natuurlijke graslandvegetatie, wat toch een uitzonderlijke situatie is in Vlaanderen.
Het vroegere intensieve maaibeheer door de onderhoudsploeg van de begraafplaats belette de uitbreiding van de plant. Dat was ook nefast voor veel andere bloeiende kruiden en de insecten die hiervan afhangen, waaronder zeldzame dagvlinders als bruin blauwtje en kleine vuurvlinder.
Gelukkig wordt er sinds 2 jaar gefaseerd gemaaid. De terreinploeg van Stad Leuven maait in een eerste ronde de helft van de natuurlijke graslanden; de andere helft volgt één maand later. Op die manier zijn steeds hogere, bloeiende nectarplanten in het gebied aanwezig. De zone met grote tijm wordt nog later in het najaar gemaaid, om ervoor te zorgen dat de plant kan zaad vormen.
De resultaten zijn alvast veelbelovend: grote tijm breidt zich uit en in september vlogen hier nog volop icarusblauwtje en bruin blauwtje. Dit beheer wordt verankerd in het geïntegreerd beheerplan. Op termijn worden ook de meest waardevolle, oude monumentale graven gerestaureerd. Een garantie voor een karaktervolle plek in Kessel-Lo.
