In november 2023 onthulde Minister van Energie Tinne Van der Straeten in Oostende het "Nature Inclusive Design" van het Prinses Elisabeth eiland. Het natuurinclusief design bevat zeven maatregelen om het energie-eiland met aandacht voor de natuur te ontwikkelen. “We gaan van gestapelde betonblokken naar een structuur die het zeeleven verwelkomt, zowel onder water als in de lucht,” aldus de minister.
Welke maatregelen kunnen onze Noordzeenatuur ondersteunen?
Aan de buitenste stormmuren worden richels aangebracht waarop onder meer de kwetsbare drieteenmeeuw kan rusten en broeden. In het water worden ook panelen aangebracht met een structuur waar verschillende kleinere mariene organismen zich kunnen aanhechten. Ook kleinere visjes kunnen daar schuilen.
Verder wordt voorzien in lijnen met oestermanden om de populatie Europese platte oester een boost te geven. Rond het eiland wordt ook een stenentapijt aangelegd waar verschillende diersoorten kunnen foerageren, schuilen en rusten. Dit stenentapijt bootst de oorspronkelijke grindbedden na. Daarnaast worden er op verschillende plaatsen grote stenen geplaatst, waardoor de omgeving rond het eiland aantrekkelijker wordt voor mariene organismen. Oestertafels moeten ervoor zorgen dat er oesterriffen gevormd kunnen worden.
Start van de bouw van het eiland met natuurinclusief design
In april 2024 werd de eerste van 23 caissons afgewerkt voor vertrek richting zee. De grote betonnen bouwblokken vormen de buitenmuren van het toekomstige energie-eiland. De bouw van het eiland zou moeten beginnen in de zomer van 2025 en voltooid worden in 2026. Elementen voor de biodiversiteit zullen geleidelijk worden toegevoegd vanaf 2025.
De federale overheid maakt 10 miljoen euro aan middelen vrij voor de medefinanciering van het natuurinclusief ontwerp, verspreid over de verschillende maatregelen. Natuurpunt is tevreden dat de subsidie van 10 miljoen bij KB werd goedgekeurd. Om de broedrichels van drieteenmeeuw te financieren, is een subsidieaanvraag ingediend bij LIFE, het financieringsinstrument van de EU voor milieu en klimaatactie. Dit project werd in 2024 goedgekeurd. Het Europese LIFE-programma heeft aangekondigd dat het 3,56 miljoen euro zal toekennen aan het vogelbeschermingsprogramma voor het Prinses Elisabeth Eiland. Het design van de broedrichels werd ontwikkeld in samenwerking met experten in natuurbehoud en marien milieu.
Naast de installatie van de maatregelen zal ook voldoende budget moeten vrijgemaakt worden voor monitoring. Langdurige monitoring helpt ons om te beoordelen welke maatregelen positieve effecten hebben op de Noordzeenatuur en waar bijsturing nodig is.
Award voor co-creatietraject Natuur Inclusief Design van het energie-eiland
Als onderdeel van haar werk om natuurinclusief ontwerp te integreren in het Prinses Elisabeth eiland, leidde Elia een co-creatieproces waarbij publieke en private organisaties, universiteiten, adviesbureaus en NGO’s (ook Natuurpunt) betrokken waren. Dit proces heeft in juni 2024 de Blue Innovation Swell Award gewonnen, een erkenning voor projecten die gebaseerd zijn op een sterke samenwerking tussen verschillende partners. Tijdens het co-creatietraject werden de maatregelen gezocht en gevonden die de grootste en beste positieve impact zouden hebben op het ecosysteem rond het toekomstige energie-eiland. Natuur Inclusief Design voor offshore structuren moet de norm worden in de toekomst. Het Prinses Elisabeth eiland kan en moet hand in hand gaan met de natuur, van ontwerp tot ontmanteling.
Alleen maar goed nieuws voor de Noordzeenatuur?
Het natuurinclusief design van het energie-eiland vormt een stap in de goede richting. Het is jammer dat deze criteria voor natuurinclusief design niet meegenomen zijn in de aanbesteding voor de windparken in de Prinses Elisabeth zone. Dit windpark zal vlak bij het energie-eiland gerealiseerd worden. Natuurpunt vraagt om deze criteria expliciet als noodzakelijke voorwaarden te stellen of met een voldoende gewicht te hanteren bij de gunning van projecten voor de optimalisatie van de Oostelijke Zone.
Daarnaast vragen we om 10% van ons deel van de Noordzee exclusief voor natuur te reserveren. Momenteel wordt elke vierkante centimeter van onze zeebodem gebruikt, maar ook in zee verdient natuur een oase van rust. En dat kan! Laat de locatie van het marien reservaat samenvallen met de bodembeschermende maatregelen en de plekken waar de meeste potentie is voor grindbedherstel. Een herstelde zeebodem met riffen van oesters en mossels is niet alleen een kraamkamer voor een weelde aan prachtige zeedieren, het verbetert ook de visvangst buiten het marien reservaat.
Auteur: Sarah Tilkin (Beleidsmedewerker Noordzee voor Natuurpunt)
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief