Afbeelding
Dominique Verbelen

Eerste Belgische vogelkrullen groot succes om draadslachtoffers te doen dalen

17 jul 2015
Categorieën
Natuurbericht

In december 2013 stelden bewoners van de Doornikse Heirweg in Oudenaarde vast dat het regelmatig gewonde of dode meeuwen ‘regende’ in hun straat. Vrijwilligers van Natuurpunt en buurtbewoners konden door een intensieve opvolging het probleem gedetailleerd in kaart brengen.

Tussen oktober en maart houden meeuwen er de gewoonte op na om samen de nacht door te brengen op ‘slaapplaatsen’. De meeuwen komen kort voor schemerduister op de slaapplaats aan. Soms gaat het om enkele honderden maar de aantallen kunnen oplopen tot meer dan 100.000. Ook de Donkvijver in Oudenaarde werd sinds begin jaren ’90 gebruikt als een slaapplaats, vooral door Kokmeeuwen en Stormmeeuwen. De aantallen schommelden er tussen 2.000 en 5.000. Recent werd vastgesteld dat de slaapplaats zich had verplaatst naar de industriezone ‘De Bruwaan’, waar de meeuwen de nacht doorbrengen op de platte daken van enkele grote gebouwen. In het ochtendlijk schemerduister wordt de slaapplaats verlaten. Het gros van de meeuwen vliegt dan van de industriezone naar de Donkvijver en kruist hierbij de hoogspanningsleiding langs de Doornikse Heirweg. In de schemer zijn de dunne kabels echter nauwelijks zichtbaar en vlogen heel wat meeuwen tegen de kabels aan. Gevolg: tussen 1 december 2013 en 31 januari 2014 werden ca. 70 draadslachtoffers gemeld. Het gros overleed aan de verwondingen, een beperkt aantal kon worden gerevalideerd in het Opvangcentrum voor Vogels en Wilde Dieren in Merelbeke.

Natuurpunt nam contact op met Elia, de beheerder van deze hoogspanningsleiding, om uit te zoeken hoe aan dit knelpunt kon worden verholpen. Er bestaan immers gerichte oplossingen om het risico op botsingen aanzienlijk te verkleinen. Zo kunnen de kabels worden voorzien van ‘bakens’: ronde (vaak wit of rood gekleurde) bollen die de zichtbaarheid van de hoogspanningslijn kunnen verhogen waardoor het aanvaringsrisico voor vogels significant kan worden verlaagd. De hoogspanningslijnen kunnen ook worden uitgerust met opvallende ‘vogelkrullen’, een maatregel die al goed is ingeburgerd in Frankrijk en Spanje. Gezien de geringe draagkracht van de kabels werd in Oudenaarde gekozen voor de (lichte) vogelkrullen. Elia installeerde op 9 en 10 december 2014 een groot aantal spiralen op deze ‘zwarte lijn’, in de hoop hiermee het aantal slachtoffers drastisch te verlagen. Voor Elia was dit een primeur in België.

Afbeelding
evergem_n_section_3_photo_24_1.jpg

Om het resultaat van deze ingreep te kunnen evalueren, volgden buurtbewoners en vrijwilligers van Natuurpunt vanaf dan dagelijks de situatie op. Op 1 april 2015 - het moment waarop de slaapplaats nog nauwelijks werd gebruikt omdat de meeuwen dan op hun broedlocaties aanwezig zijn -  maakte Natuurpunt de balans op. En die was uitermate positief: tussen 10 december 2014 en 31 maart 2015 werden slechts twee slachtoffers gemeld. Van ca. 70 in dezelfde periode in 2013-2014 naar 2 in 2014-2015: een succes.

In 2013 gaf Elia de opdracht om alle gevaarlijke ‘zwarte lijnen’ te identificeren.  Deze studie werd uitgevoerd door Natuurpunt, AVES, Vogelbescherming Vlaanderen en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. In totaal kreeg 3,4% van het Belgische hoogspanningsnetwerk van Elia de categorie ‘hoog risico’ toegekend. Medewerkers van Natagora en Natuurpunt bezochten vervolgens elk van deze risicolijnen en stelden een ranking op. Aan de hand van meerdere criteria, waaronder deze ranking, kan Elia een planning maken rond het aanbrengen van veiligheidsbakens en/of vogelkrullen.

Momenteel werden nog geen andere hoogspanningsleidingen uitgerust met bakens of vogelkrullen, maar in enkele nieuwe projecten is dit intussen voorzien. Natuurpunt hoopt dan ook dat ELIA hier verder werk zal van maken. De studie in Oudenaarde toont immers aan dat kleine maatregelen een enorm verschil kunnen maken.

Tekst en foto’s: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie