Europese Unie gaat beschermingsstatus wolf verlagen: zware klap voor wetenschap en biodiversiteit

Wat is er vandaag beslist?

In het najaar van 2023 kwam de Europese Commissie (onder impuls van Ursula Von Der Leyen) met een voorstel om de beschermingsstatus van de wolf onder de conventie van Bern te verlagen van strikt beschermd naar beschermd. Woensdag 25 september 2024 keurde een meerderheid van de Europese lidstaten dat voorstel goed (nadat Duitsland op het laatste moment haar stem veranderde van tegen naar voor). 26 september zal de positie formeel aangenomen worden op de bijeenkomst van de Europese Raad, net op tijd voor de Europese Commissie om haar voorstel in te zenden aan het secretariaat van de Conventie van Bern (deadline 1 oktober). De Europese Unie zal als blok voor het voorstel stemmen op de bijeenkomst van het Standing Committe van de Conventie van Bern begin december (waar het een meerderheid heeft). hiermee wil de Europese Commissie meer flexibiliteit geven aan nationale en regionale overheden om problemen aan te pakken (lees: meer mogelijkheden voor bejagen van wolven).

Zijn wolven nu minder beschermd?

Nee, wolven in Europa zijn nog even strikt beschermd als voor 25 september. Je mag ze niet doden, bejagen, verstoren, enz. Dat wordt bepaald door de Europese Habitatrichtlijn, die onverminderd van kracht is. Het verlagen van de beschermingsstatus van wolf in de Conventie van Bern is wel een eerste stap die noodzakelijk is als men de beschermingsstatus van de wolf in de Europese Habtitatrichtlijn wil verlagen. 

Zullen wolven in Vlaanderen binnenkort/over enkele jaren bejaagd worden?

Dat is onwaarschijnlijk. Eerst moet de Habitatrichtlijn (de hoeksteen van de Europese natuurbescherming) geopend wordt voor wijzigingen en zelfs als de beschermingsstatus van de wolf verlaagd wordt in de Habitatrichtlijn (van bijlage 4 naar bijlage 5), blijft het de bedoeling om tot een goede staat van instandhouding van wolven te komen. Met het kleine aantal wolven dat we in Vlaanderen hebben, is er weinig marge om wolven te bejagen én een goede staat van instandhouding te behouden.

Waarom is dat volgens Natuurpunt een foute beslissing?

• Deze beslissing opent de deur (op termijn) naar het doden van wolven als valse oplossing voor het beschermen van vee, (zeker in landen waar er minder regelgeving en minder onderzoek naar het aantal wolven is)
• Ze negeert de wetenschappelijke feiten dat doden van wolven het aantal aanvallen van wolven op vee niet vermindert, zoals ook aangetoond in het rapport van de Europese Commissie zelf
• Ze negeert ook de wetenschappelijke feiten dat de wolvenpopulatie nog steeds herstellende is en dus ook het feit dat de basisdoelen van zowel de Conventie van Bern als de Habitatrichtlijn - bedreigde diersoorten laten herstellen - nog niet bereikt zijn
• Twee jaar geleden stemde de EU nog tegen eenzelfde voorstel van Zwitserland omdat er geen wetenschappelijke data was om een verlaging van de beschermingsstatus te rechtvaardigen. Die zijn er dus nog steeds niet.
• De lidstaten bekrachtigen nu een persoonlijk gemotiveerde beslissing die wetenschappelijk bewijs negeert, waardoor ze Europees Commissievoorzitter Ursula Von Der Leyen toestaan haar politieke macht te gebruiken voor persoonlijke wraak tegen wolven en om haar achterban van landbouwers te pleasen. Sinds haar (onbeschermde) pony Dolly in 2022 gedood werd door een wolf, heeft ze haar invloed gebruikt om EU wetgeving te veranderen via achterkamerdeals. 
• Dit ondergraaft de geloofwaardigheid van de EU als trekker en voorvechter van natuurbescherming op het internationale niveau (onder andere voor COP16 van de Convention on Biological Diversity dit najaar), wat een slag betekent voor natuurbescherming op wereldschaal. Hoe kunnen we andere landen vragen hun leeuwen, olifanten of tijgers te beschermen als we zelf onze big five niet willen beschermen?
• Wat gevierd mag worden als een van de grootste successen van de Europese natuurbescherming, de comeback van de wolf van bijna uitgestorven, wordt nu in gevaar gebracht.
• Het verleggen van de focus naar bejagen om schade te vermijden, brengt het verdere herstel van de wolvenpopulaties in gevaar, het ondermijnt decennia van inspanningen voor bescherming en hypothekeert vooral de inspanningen om vreedzaam samenleven tussen mens en grote carnivoren te bevorderen.
• Bovendien negeert deze beslissing de oproep van meer dan 300 ngo's en honderdduizenden mensen om wetenschappelijke aanbevelingen te volgen en vooral in te zetten op inspanningen om samenleven met grote carnivoren mogelijk te maken via preventieve maatregelen.

Hier lees je de reactie van Europese koepelorganisaties voor natuurbescherming:

• Persbericht EEB / Persbericht Birdlife
• Artikel Euractiv