Gieren vragen Brussel (EU) om hulp
Zondag ontdekte Bart Heirweg van Natuurpunt een groep van 97 vale gieren boven Oudenaarde. Een zeer uitzonderlijk fenomeen in Vlaanderen. Normaal moet je naar de Pyreneeën of de Balkan reizen om zo’n schouwspel te zien. Voedseltekort in Spanje dwingt deze enorme vogels (ze hebben een spanwijdte van 2,5 meter) naar de Lage Landen af te zakken.
Zaterdag al merkte een vogelkijker een groep van 18 vale gieren boven Ruisbroek. Maar dit was slechts een voorbode van wat zou komen. Zondag kwamen er via de Natuurpunt Vogellijn verschillende waarnemingen binnen uit de provincies Antwerpen, Limburg, Henegouwen en Oost-Vlaanderen. Het hoogtepunt lag in Oudenaarde met een groep van 97 !! gieren.
Geen leven zonder dood
Terwijl de ornithologen uit hun dak gaan voor dit waanzinnig tafereel, heerst er tegelijkertijd een bedrukte stemming. De reden waarom dergelijke giergroepen naar de Lage Landen afzakken is dramatisch. Sinds kort zijn door de overheid van Aragon (Spanje) geen “muladares” meer toegelaten. Die muladares zijn plaatsen in open veld waar de boeren hun dood vee konden achterlaten, een favoriete voedselstek voor vele honderden gieren en andere aaseters zoals de raaf en de rode wouw. In 2000 waren er nog zo’n 200 muladares in gebruik. Nu worden de krengen verplicht afgevoerd naar verwerkingsinstallaties. Sinds de nieuwe wet van kracht werd gaat het razendsnel bergaf met de gieren. Het aantal broedparen slinkt zienderogen, op heel wat plaatsen worden uitgeputte, verhongerde of zieke gieren gevonden. Andere vogels, zoals de reuzengroep die vandaag in Oost-Vlaanderen werd gesignaleerd, gaan zwervend op zoek naar voedsel. Helaas, vaak zonder succes. Want ook deze zwervers zullen niet stuiten op de verhoopte kadavers en mogelijk wacht ook hen een trieste hongersdood. Vale gieren zijn in hoofdzaak aaseters die zelden hun prooi zelf te doden.
Door Europa vangen gieren bot
Waarom kwam die wet er dan? Een aangescherpte Europese richtlijn wil het uitbreken van besmettelijke veeziekten voorkomen. Aragon implementeerde deze richtlijn wel zeer streng door meteen alle muladares te sluiten. Nochtans laat de Europese regelgeving ter zake de nodige ruimte om die kadaveropslagplaatsen open te houden. Indien vier procent van de kadavers die naar de muladares worden afgevoerd, wordt getest op besmettelijke veeziektes en de uitslag is negatief, dan mogen die vaste plaatsen waar de veehouders hun dode beesten kunnen neerleggen van Europa open blijven.
Spanje heeft een cruciale rol in de bescherming van de vale gier. Uit cijfers van BirdLife International blijkt dat 91% van de Europese populatie en bijna 25% van de wereldpopulatie in Spanje broedt. Ook andere sterk bedreigde roofvogelsoorten zoals de rode wouw, de aasgier en de monniksgier komen door deze maatregel in nauwe schoentjes.
In Aragon kijkt men nu hoopgevend naar de Europese Commissie in Brussel. Aan de ene kant pompt Europa vele miljoenen euro’s in een betere bescherming van aasetende roofvogels (o.a. door een verbod op het uitleggen van met strychnine vergiftigde prooien en door succesvolle herintroductieprogramma’s), terwijl het anderzijds zou toestaan dat de voornaamste voedselbron van deze aaseters niet meer beschikbaar is.
