Grootschalig veenherstel in de Laakvalleien dankzij Interreg ADMIRE

Een vallei onder druk

De Laakvalleien, gelegen in de Zuiderkempen, waren ooit een prachtig, nat veengebied. De natuur was er zo rijk dat 200 jaar geleden de veenbloembies hier nog voorkwam – een plantje dat ondertussen volledig uit België is verdwenen. Een lange geschiedenis van menselijk ingrijpen heeft dit landschap zwaar beschadigd. De aanleg van het Albertkanaal, talloze afwateringsgrachten en de vele weekendvijvers die in de jaren '60 en '70 werden gegraven, hebben het gebied sterk verdroogd. Hierdoor is het veen, dat essentieel is voor de biodiversiteit, op veel plaatsen volledig gedegradeerd. 

Nog niet helemaal verloren

Ondanks de verdroging bewijst een recent onderzoek van Natuurpunt Studie naar ongewervelden dat het potentieel voor herstel nog aanwezig is. Zo werden onder andere verschillende soorten “piraten” ontdekt, waaronder de bospiraat en de poelpiraat. Deze spinnensoorten danken hun naam aan hun jachtmethode: ze jagen op het wateroppervlak. Hun aanwezigheid is een belangrijk signaal dat het gebied nog steeds natte zones heeft die als basis kunnen dienen voor grootschalig herstel.

Op naar een levende vallei

Om de achteruitgang van het veen door verdroging te stoppen, focussen de herstelwerken in het Interreg ADMIRE project op het verhogen van de waterstand. Er werd een landschapsecologische systeemanalyse uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen, waarin het huidige voorkomen van veen en de impacten hierop onderzocht werden. Hieruit konden de nodige herstelmaatregelen bepaald worden. Om het gebied te herstellen worden dus talrijke afwateringsgrachten en weekendvijvers gedempt. Deze ingrepen herstellen de natuurlijke waterhuishouding en de verstoorde veenbodem, en bestrijden tegelijk de invasieve Amerikaanse stierkikker.

Deze ingrepen in deelgebieden Roost en Hambroek zijn een cruciale eerste stap. Het is het begin van een langetermijnvisie waarin het volledige watersysteem van de Laakvalleien wordt hersteld. De effecten op de biodiversiteit worden nauwgezet opgevolgd door te kijken naar de terugkeer van typische planten en ongewervelden zoals spinnen, loopkevers en zweefvliegen. Zo hoopt Natuurpunt dit unieke landschap stap voor stap te herstellen, zodat de Laakvalleien opnieuw een natte, venige, levende vallei worden, vol bijzondere natuur.

Meer info over het project vind je hier

In Interreg ADMIRE werken 10 Vlaamse en Nederlandse partners samen om veenherstel te realiseren in de grensregio. Dit wordt mogelijk gemaakt door Interreg Vlaanderen-Nederland met steun vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Wil je op de hoogte blijven van het project? Volg ons op LinkedIn of schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Tekst: Cyr Mestdagh (Natuurpunt Beheer) en Leo Norda (Universiteit Antwerpen)