Grote spitskop wordt vaste Belg onder de sprinkhanen

In de provincie Henegouwen werden voor de eerste keer verschillende exemplaren van de Grote spitskop tegelijk op één locatie gezien. Tot nu toe ging het in ons land om sporadische zwervers van deze zuidelijke sprinkhaansoort. Het blijft uitkijken hoe de Grote spitskop zijn hoge vlucht in ons land voortzet en op welke plaatsen de soort zich blijvend weet te vestigen.

Almaar meer zuiderse soorten kunnen zich in onze contreien handhaven als gevolg van het wijzigend klimaat. Warmteminnende vlinders, libellen en sprinkhanen bereiken ons land en een aantal daarvan stichten nieuwe, blijvende populaties. Sinds 2009 werden de eerste zwervers van de Grote spitskop in België gevonden, telkens in de meest warme, zuidelijke regio’s (zoals de Viroinvallei en de streek van de Gaume). Vorig jaar nog werd het eerste exemplaar voor Vlaanderen gezien in een voortuin in Diepenbeek. In alle gevallen ging het om luid zingende, eenzame mannetjes van wie de opvallende zang tot vele tientallen meters ver kan dragen. Dit jaar werd in de Gentse zeehaven opnieuw een exemplaar aangetroffen. Het ging om een zwijgzaam volwassen dier met een duidelijk zichtbare legboor: het eerste gedocumenteerde vrouwtje voor België.

Deze maand ontdekten waarnemers in de provincie Henegouwen op twee verschillende locaties verschillende dieren samen, zowel mannetjes als vrouwtjes. Het gaat telkens om warme, zonbeschenen plaatsen zoals een terril of oude zandgroeve. Dit is de eerste keer dat er meer dan één exemplaar op dezelfde locatie wordt aangetroffen. Op één plek gaat het zelfs over enkele tientallen individuen. Dit lijkt het bewijs dat de soort op minstens twee plaatsen in ons land in een kleine populatie voorkomt. Of ze daar in de toekomst zal standhouden en of ze verder uitbreidt, zal de tijd uitwijzen.

Afbeelding

Verspreiding van de Grote spitskop volgens burgerwetenschapswebsite www.waarnemingen.be

De Grote spitskop kende de laatste decennia een opvallende uitbreiding naar het noorden. Het oorspronkelijk verspreidingsgebied van de soort ligt in Centraal- en Zuid-Europa, waar ze voorkomt langs rivieroevers en vochtige, grazige, hoger opgaande vegetaties. Het is een forse sprinkhaansoort met lange vleugels, ze kan dus op relatief korte tijd grote afstanden afleggen. Het is niet ondenkbaar dat de soort op eigen houtje nog meer nieuwe plaatsen in ons land zal koloniseren. Daarnaast werden in onze buurlanden (Groot-Brittannië en Nederland) gevallen vastgesteld waar de soort onopzettelijk meeliftte met transport. Ook op die manier kunnen nieuwe gebieden worden bereikt.

Er werd al langer verwacht dat de Grote spitskop zich in de nabije toekomst definitief in ons land zou vestigen, en een verdere uitbreiding met nieuwe populaties is aannemelijk. Nog tot in oktober kan je de soort aantreffen. Ze is uitgesproken nachtactief. Wie een exemplaar ziet of hoort, kan dat melden via www.waarnemingen.be, liefst met foto of een geluidsopname. Zo kan de verspreiding van de soort op de voet worden gevolgd.

Tekst: Annelies Jacobs, Natuurpunt Studie
Foto's: Annelies Jacobs