Herstel de Zeeparkduinen in De Panne

Zonevreemde duinen. Met de stijgende zeespiegel moeten we ze inzetten ter bescherming van het achterland. Fauna en flora raken daarenboven niet aan -al nipt berekende- instandhoudingsdoelen. In het Zeepark, oude strandcamping in De Panne, plant men nu vakantiehuisjes en een hotel. De Zeeparkduinen werden eerder niet beschermd in kader van het Duinendecreet, omdat er zich toen een in gebruik zijnde camping op bevond. Door de stopzetting van de camping-activiteit is de situatie nu veranderd en beantwoordt dit duingebied van ruim 6 hectare, dat zich uitstrekt tussen het Noordzeestrand en het natuurreservaat "de Houtsaegerduinen", aan de criteria voor bescherming in kader van het Duinendecreet (en ook van de Europese Habitatrichtlijn, omwille van habitattype 2120 "Witte duinen"). Tijd om ‘zonevreemde duinen’ niet langer vogelvrij te maken.

Tussen De Panne en Sint-Idesbald (gemeente Koksijde) strekt zich ten zuiden van de Kustbaan, hier Nieuwpoortlaan genoemd, het ongeveer 90 hectare groot natuurreservaat en beschermd landschap ‘de Houtsaegerduinen’ uit. Aan de overkant van de Kustbaan, tussen die Kustbaan en het Noordzeestrand, liggen er ook nog een 10-tal hectare duinen. Helaas werden die duinen door het in 1976 goedgekeurd Gewestplan Veurne-Westkust bestemd als gebied voor verblijfsrecreatie omwille van de aanwezigheid van een camping. Omdat zich hier in 1993 een nog in gebruik zijnde, vergunde camping bevond, werden die duinen ook niet beschermd in kader van het Duinendecreet. In 2016 sloot Camping Zeepark echter definitief zijn deuren en keurde de Gemeente De Panne een gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan goed dat de bestemming van slechts een beperkt deel van die duinen, namelijk 3,1 hectare, wijzigde van verblijfsrecreatiegebied naar de bijzonder vage bestemming “overig groen” en de bestemming verblijfsrecreatie van 5,6 hectare duinen bevestigde. Bovendien laat het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan “zeepark” ook toe dat in dat duingebied flatgebouwen zouden worden opgericht. Sindsdien hebben bouwpromotoren bouwprojecten ontwikkeld die gelukkig nog niet zijn vergund.

Kunnen de Zeeparkduinen nog gered worden?

“Bouwproject gelukkig nog niet vergund”, want de Zeeparkduinen verdienen beter dan ontsierd te worden door de zoveelste bebouwing waarop en waarrond dan wat laagjes “schaamzand” en “schaamgroen” zouden worden gelegd om het geheel het uitzicht te geven van een nep-duinlandschap. Meer dan ooit tevoren is anno 2022 het besef gegroeid van de noodzaak van het behoud en het herstel van de open ruimte en in het bijzonder van de kustduinen. De Zeeparkduinen liggen tussen het Noordzeestrand en de Kustbaan en vormen een natuurlijke bescherming tegen mariene overstromingen die in tijden van klimaatopwarming en steeds sneller stijgende zeespiegel kan tellen. Bovendien houdt het duinenmassief ook insijpelend neerslagwater vast waardoor een zoete grondwaterlens zich vormt die het hinterland beschermt tegen verzilting. Bebouwing en verhardingen verminderen de oppervlakte zand waarin het neerslagwater kan indringen en de zoete grondwaterbel versterken. 

Explosie van biodiversiteit in de Zeeparkduinen

Sinds de sluiting van de camping, zo’n zes jaren geleden, heeft de natuur op de leegstaande kampeerplaatsen al aardig aan terrein gewonnen: typische duinplanten zoals blauwe zeedistel, zeewinde, zeewolfsmelk, zeeraket en duindoorn verschijnen op talrijke plekken en o.a. de zeer zeldzame kuifleeuwerik broedt er. Door het afbreken van de paar resterende nutsgebouwen en uitbreken van de voormalige wegenis van de verlaten camping kan het geheel gebied hersteld worden als een dynamisch stuivend duinlandschap, waarvan er maar veel te weinig overblijven aan onze uiterst verstedelijkte Vlaamse kust. Het herstel van de Zeeparkduinen zou ook de verbinding van het natuurreservaat “de Houtsaegerduinen” met het Noordzeestrand herstellen, wat zowel voor het duinecosysteem als voor de natuurbelevingswaarde van wandelaars een enorme meerwaarde zou betekenen. 

Achterhaald gewestplan bedreigt de Zeeparkduinen

Ter hoogte van de Zeeparkduinen is het gewestplan achterhaald en het Gemeentelijk RUP Zeepark een gemiste kans. De Zeeparkduinen bieden een unieke kans om over een afstand van bijna een halve kilometer natuur en landschap te herstellen. Dat kan door de site van de voormalige camping Zeepark planologisch in zijn geheel te herbestemmen naar natuurgebied en te onteigenen. Het belang van de bescherming en het herstel van de Zeeparkduinen overtreffen het lokaal niveau en wij roepen de Vlaamse regering op om hier haar verantwoordelijkheid te nemen voor de natuur, voor de zeewering, voor het zoet grondwater en voor de recreant die van de duinen wil genieten.

Tekst: Bart Vanwildemeersch (West-Vlaamse Milieufederatie) en Sarah Tilkin (namens de Kustwerkgroep Natuurpunt)