Het belang van bomen in de stad: 3 + 30 + 300 in Gent

Bomen zijn onmisbare basisinfrastructuur van de stad en met Natuurpunt Regio Gent willen we dit thema hoog op de agenda voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen zetten. Samen met Gents MilieuFront (GMF) en Breekijzer vzw onderzochten we voor de Gentse wijken het zicht op bomen, het boomkruinoppervlak en de wandelafstand tot aan een park. De resultaten zijn duidelijk: er zijn te weinig bomen in Gent en er zijn grote verschillen per wijk. Als we willen dat Gent ook morgen voor iedereen een aangename stad is, hoort de vergroening vooral in het straatbeeld een versnelling hoger te schakelen.

Tekst: Pieter Vangansbeke, bestuurder

3 + 30 + 300

In het kader van de gemeenteraadsverkiezingen eisen we met Natuurpunt Regio Gent meer aandacht voor bomen in de stad (zie ook ons memorandum). Zicht op bomen draagt bij aan het mentale welzijn van inwoners, voldoende boomkruinen in de stad zorgen voor zuivere lucht en verkoeling tijdens hittegolven, en toegankelijk groen zorgt ervoor dat mensen meer bewegen. Bovendien draagt toegankelijk groen bij aan sociale verbinding. Daarnaast zorgen bomen in de stad, als woonplaats en voedselbron voor insecten en vogels, natuurlijk ook bij aan hogere biodiversiteit. Kortom, bomen zijn essentiële basisinfrastructuur voor een duurzame, aangename stad, zeker in tijden van klimaatverandering.

Als leidraad om voor iederéén in de stad voldoende groen te voorzien, ontwikkelde de Nederlandse professor Cecil Konijnendijk de 3+30+300-regel: 3 bomen zichtbaar vanuit elk raam, 30 procent boomkruinoppervlak in elke wijk en voor iedereen op 300 meter wandelafstand een toegankelijke groene plek. Deze 3+30+300-regel is wetenschappelijk goed onderbouwd en erg duidelijk, waardoor ze internationaal snel aan populariteit wint. Ook de Vlaamse overheid (meer bepaald het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en het Departement Zorg) omarmde intussen deze basisprincipes.

Op 8 mei organiseerden we samen met GMF en Breekijzer een lezing van professor Konijnendijk in een goed gevuld auditorium van de UGent. In de namiddag namen we de professor ook mee op een wandeling in de wijk Ekkergem, waarbij we samen met buurtbewoners en beleidsmakers uit verschillende domeinen (groenbeheer, stadsontwikkeling, gezondheidszorg, …) geslaagde praktijkvoorbeelden en praktische uitdagingen rond vergroening bekeken. Zowel de wandeling als de lezing kon rekenen op een erg brede interesse, wat opnieuw het belang en de urgentie van dit thema aantoont. In het kader van de lezing brachten we met de drie organiserende verenigingen ook een onderzoeksrapport uit waarin we op basis van bestaand kaartmateriaal onderzochten in welke mate Gent voldoet aan de drie onderdelen van de regel.

Leidraad voor een ambitieus stadsbeleid

Professor Konijnendijk gaf aan dat deze cijfers vergelijkbaar zijn met veel andere centrumsteden in West-Europa en dat deze cijfers moeten gezien worden als een opportuniteitskaart voor een ambitieuzer groenbeleid in de stad. Als bomen hoger op de prioriteitenlijst staan, zijn er ook in historische steden nog erg veel mogelijkheden om bijkomende bomen aan te planten. 

Het Gentse stadsbestuur heeft al langer een beleidslijn rond stedelijk groen, op basis van een eigen groennorm met gelijkaardige principes als de 3+30+300-regel. Vooral op vlak van toegankelijk groen op wijkniveau (‘300’) is er de voorbije jaren vooruitgang geboekt. Maar op het vlak van bomen in het straatbeeld (‘3’ en ‘30’) is er nog heel wat werk aan de winkel en is er dringend nood aan een trendbreuk. Om ervoor te zorgen dat Gent ook morgen voor iedereen een aangename stad is, moet het aandeel grote bomen dringend omhoog, vooral in de dichtbevolkte centrumwijken.