Ed Stikvoort/Saxifraga

Invasieve planten in de duinen

22 apr 2024

Categorieën

Natuurbericht

De Vlaamse kustduinen vormen een uniek ecosysteem met heel wat bijzondere en beschermde dieren en planten. Denk maar aan de rugstreeppad, het duinviooltje, de heivlinder en heel wat soorten orchideeën. Helaas behoren kustduinen tot de meest bedreigde natuurtypes in Europa. Ze hebben het hoogste aandeel habitats in slechte conditie volgens Europese doelstellingen. Onder meer uitheemse woekerplanten vormen er een bedreiging: rimpelroos, mahonie, boksdoorn en hemelboom overwoekeren duinhabitats, ten koste van inheemse biodiversiteit.

De hardnekkigste versus de toekomstige boosdoeners

In 2022 vond een experten workshop plaats in het kader van het Europese LIFE DUNIAS-project*. Tijdens de bijeenkomst lag een sterke focus op kennisdeling en werden via input van de deelnemers volgende oefeningen gemaakt:

1. Er werd een risicoanalyse uitgevoerd over uitheemse woekerplanten die duinhabitats aan de Atlantische kustregio’s bedreigen. Zo werd een lijst opgesteld met soorten die de grootste bedreiging vormen voor kustduinen. Hiertoe behoren onder meer struikaster, hemelboom, rimpelroos, mahonie en watercrassula.
2. Er werd een horizonscan uitgevoerd om potentieel nieuwe probleemplanten voor kustecosystemen in kaart te brengen. Enkele soorten die uit deze risicoanalyse kwamen als mogelijke toekomstige bedreiging voor Vlaamse kustduinen zijn hottentotvijg (Carpobrotus edulis), ijskruid (Mesembryanthemum cordifolium), vijgcactus (sp. opuntia sp.) en stekelnootje (Acaena novae-zelandiae).

Experten uit 9 Europese landen droegen bij aan het eindrapport.

Saxifraga-Jan van der Straaten

Rimpelroos is een opvallende invasieve plant in de duinen.

Aan de slag met de resultaten

De resultaten van de workshop werden al dankbaar benut tijdens het LIFE DUNIAS-project: bijkomende soorten die een grote bedreiging vormen voor kustduinen werden geïntegreerd in de exotenmodule van www.waarnemingen.be. De horizonscansoorten gebruiken we bij de inventarisatie van het aanbod van tuincentra en plantenkwekerijen in en rond het projectgebied- en bij de opmaak van lijsten met ‘te-vermijden- soorten’ voor bijv. lokale beheerders of gemeentes.

Saxifraga-Willem van Kruijsbergen

Hottentotvijg komt courant voor in Zuid-Europa en is een aandachtssoort voor onze kustduinen.

Zelf op zoek naar woekerplanten in onze duinen!

Iedereen kan zijn of haar steentje bijdragen aan het project: vind je zelf een uitheemse plant in de duinen, voer deze dan in op www.waarnemingen.be. Vanaf mei 2024 start een nieuwe woekerplantenchallenge via de app ObsIdentify. Doe mee en pronk met al jouw woekerplantenkennis!

*LIFE DUNIAS: In dit Europese natuurherstelproject worden duingebieden langs de volledige Vlaamse kuststrook vrijgemaakt van struikachtige invasieve uitheemse soorten. Het Agentschap voor Natuur en Bos pakt, samen met 15 partners, deze woekerplanten aan. Volg de vooruitgang van het project via de website www.natuurenbos.be/lifedunias, Facebook en/of Instagram.

Het volledige rapport kan je hier lezen.

Tekst: Reinhardt Strubbe (LIFE DUNIAS) en Tim Adriaens, Sam Provoost, Bram D’hondt (INBO)