Jonge oeverzwaluwen vliegen uit in de Kleiputten Terhagen

De voorbije maanden woonde er opnieuw een grote kolonie oeverzwaluwen in de Kleiputten Terhagen, met ongeveer 200 getelde nesten één van de grootste Vlaamse kolonies.

De grootste Vlaamse kolonie, met 800 nesten zit in een 200 meter lange zandwand in het natuurreservaat de Kuifeend ten noorden van Antwerpen. Een wand aangelegd door vrijwilligers van Natuurpunt.

In tegenstelling tot de andere zwaluwensoorten zoeken oeverzwaluwen niet het gezelschap van de mens op.

Hoge, steile en onbegroeide wanden zijn een absolute voorwaarde voor de oeverzwaluw om tot broeden te komen.

In die wanden schrapen ze met hun snavel een gang uit met een diepte van ruim een halve meter.  Net zoals de andere zwaluwensoorten zijn het trekvogels die in Afrika overwinteren.

Bij gebrek aan natuurlijke oeverwanden langs rivieren zijn oeverzwaluwen elk jaar opnieuw afhankelijk van tijdelijke wanden, in de Rupelstreek voornamelijk steile wanden van oude of nieuw gegraven kleiputten. Vorig jaar streek de kolonie neer in de steile wand van een oude kleiput langs het Keibrekerspad.

Deze kleiput, eigendom van Steenbakkerijen Wienerberger wordt momenteel opgevuld. Tijdens het jaarlijks overleg met Steenbakkerijen Wienerberger in september 2019 in verband met het Project Rugstreeppad hebben we gemeld dat de kolonie oeverzwaluwen dit jaar opnieuw in die wand zou kunnen neerstrijken, wat eind april inderdaad gebeurde.  

De huidige kolonie bestaat uit 3 deelkolonies, en het deel met de meeste nestgangen zat vrij dicht bij de huidige opvullingen. Meteen werd contact opgenomen met Steenbakkerijen Wienerberger om het bedrijf op de hoogte te brengen van de nieuwe situatie, met daarbij de vraag dat de contractors, die aan de opvullingen werken de zone boven de kolonies zouden mijden. Enerzijds door er geen opvullingen te doen en anderzijds door boven de kolonie een zone af te bakenen met parkeer- en rijverbod voor de af- en aanrijdende vrachtwagens. We zijn bijzonder tevreden dat deze maatregelen werden opgevolgd.

Nu 3 maanden later hebben honderden jonge oeverzwaluwen de nestgangen verlaten en jagen ze samen met hun ouders volop op vliegende insecten boven waterrijke gebieden, zoals het natuurgebied Kleiputten Terhagen en de oude baggerput in het buurgebied van de oude kleiputten en tevens in waterrijke gebieden aan de overkant van de Nete, zoals het Battenbroek en het Zennegat.

Midden juni werden we er door een attente buurtbewoonster van op de hoogte gebracht dat er een kolonie oeverzwaluwen nesten gebouwd had in de schuine wand van een bouwput van het bedrijf WaterLink aan de Mechelse steenweg in gemeente Rumst.

Ter plaatse telden we ongeveer een 50-tal nestgangen in de schuine wand van de bouwput. Ook hier werd contact opgenomen met het bedrijf en waren we verheugd te vernemen, dat er geen werken gepland waren aan de kant van de bouwput, met de kolonie oeverzwaluwen. Inmiddels hebben ook daar de meeste jonge oeverzwaluwen de nestgangen verlaten.

Tekst: Erik De Keersmaecker – Natuurpunt Rupelstreek/Vogelwerkgroep Rupel