Klein nimfkruid (Najas minor) is een waterplant die heldere en kalkrijke, matig voedselrijke tot voedselrijke, stilstaande tot zwak stromende wateren verkiest. Deze bijzondere plant wortelt op de bodem van de waterpartij. De plant kan zich zowel verspreiden via zaden of door middel van vegetatieve vermeerdering (stukken plant die afbreken, zich verspreiden en ontwikkelen tot een nieuwe plant). Het broze karakter van klein nimfkruid zorgt er voor dat er gemakkelijk stukken plant afbreken. Deze fragmenten worden vervolgens verplaatst door het water, en kunnen zo nieuwe gebieden gaan koloniseren. Zaden kunnen meedrijven met het water, maar kunnen ook verspreid worden door watervogels.
Klein nimfkruid was altijd al een zeer zeldzame verschijning in ons land. Historisch werd deze plant hoofdzakelijk gevonden in kanalen in de Kempen. Ook in Wallonië was er één groeiplaats gekend. Zowel in Wallonië als in Vlaanderen verdween deze plant. De laatste bevestigde waarneming in ons land dateert van eind jaren ’80, in “Het Goor” in Westmeerbeek. Nadien werd de plant als verdwenen beschouwd in België. Ook in onze buurlanden is de plant erg zeldzaam. In Nederland werd de soort ook als verdwenen beschouwd, maar inmiddels is deze terug gekend van twee locaties. Waarom deze plant uit de Lage Landen verdween, daar bestaat geen zekerheid over. Wellicht had de soort te lijden onder de achteruitgang van onze waterkwaliteit als gevolg van vermesting Buiten de Lage Landen komt de plant verder voor in Midden–Europa, maar ook daar blijft het een zeldzame verschijning. Ironisch genoeg is deze plant een invasieve exoot in Noord-Amerika.
Het grotere broertje van klein nimfkruid is groot nimfkruid (Najas marina). Naast het feit dat de plant een stuk forser is, zijn de bladeren van het groot nimfkruid eerder recht (zie foto), terwijl die van klein nimfkruid steeds naar binnen toe krullen. Groot nimfkruid is eveneens zeldzaam in ons land en groeit voornamelijk in ondiepe vijvers of meren. De soort wordt onder andere verspreid via viskweek

Op 25 september kwam klein nimfkruid letterlijk en figuurlijk weer boven water drijven in ons land. Twee goede vrienden, Elias en Sebastiaan, waren na een wandeling in het natuurreservaat Neerhelst – De Botten even gestopt aan het kanaal Bocholt–Herentals, om er een aantal waterplanten te determineren. Met behulp van een lange stok visten ze de pakketten drijvende waterplanten op uit het kanaal om deze beter te kunnen bekijken. Hun vangst bestond hoofdzakelijk uit grof hoornblad en aarvederkruid. Ze merkten echter ook geheel toevallig iets eigenaardigs op. Tussen de afgebroken stukken van het aarvederkruid en grof hoornblad zat namelijk ook een plant verstrengeld die ze niet meteen konden thuisbrengen. Het deed hen denken aan groot nimfkruid, maar dan net even anders. Na even sleutelen en navraag te doen bij enkele vrienden leek het er steeds meer op dat het om klein nimfkruid zou gaan. Vol ongeloof lazen ze dat deze soort al bijna 40 jaar niet meer werd waargenomen in België. Na drie keer alle kenmerken dubbel te checken groeide het besef dat het inderdaad klein nimfkruid was. De spanning en het ongeloof sloegen langzaamaan om in blijdschap en enthousiasme. De verlossende goedkeuring op waarnemingen.be en bevestiging van experts in de dagen nadien maakten het helemaal af! Zo blijkt dat het altijd kan lonen om zelfs op drukbezochte plaatsen eens goed naar de planten te kijken. En al zeker waterplanten worden nog te weinig bekeken. Er valt altijd wel wat te ontdekken, ook in eigen land!
Bij deze willen we eveneens een warme oproep doen om altijd aandachtig te zijn en waarnemingen door te geven op de website www.waarnemingen.be, je weet maar nooit wat je zal tegenkomen.
Tekst: Sebastiaan Keersmaekers & Elias Tibax (studenten Milieubeheer & Biologie)

Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief