Leuven hotspot voor wilde bijen

Onderzoekers van Aculea, de werkgroep wilde bijen en wespen van Natuurpunt, en Natuurpunt Studie hebben in het teken van het project ‘Bijen in Leuven’ 109 soorten wilde bijen geteld. Uit de studie willen ze lessen trekken om Leuven, maar ook andere Vlaamse steden, bijvriendelijker te maken.

Hoewel Vlaamse steden over het algemeen beschouwd worden als grauwe plekken met weinig wilde natuur bleek uit eerder onderzoek van de KU Leuven dat de biodiversiteit in steden soms groter is dan in landbouwgebieden op het platteland. Daarbij beschikt de stad Leuven in het bijzonder sowieso al over heel wat groene oases zoals de Abdij Keizersberg, de Ruelensvest en de Kruidtuin. Het doel van de onderzoekers was om een overzicht te maken van de soorten wilde bijen in de binnenstad van Leuven. Met deze kennis kan de werkgroep niet enkel het stadsbestuur maar ook een breder publiek beter informeren over het belang van de aanwezigheid van wilde bijen, en de nood aan bescherming. Zo zijn bijen bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de bestuiving van maar liefst één derde van ons voedsel. Daarbij hebben hun leefgebieden vaak ook heel wat te bieden voor fiets- en wandelfanaten. Het project gaf Natuurpunt verder ook de kans om advies te geven aan de groendienst van de stad. Op deze manier kunnen zij belangrijke leefgebieden van de wilde bijen op een duurzamere manier beheren.

Afbeelding

De Ruelensvest in Leuven. Waar vroeger kort gemaaide gazons waren, liggen nu bloemrijke graslanden waar in 2013 en 2014 niet minder dan 44 soorten wilde bijen zijn vastgesteld. (foto Jens D’Haeseleer)

Hoe gingen de onderzoekers nu precies te werk? Allereerst werden er excursies en determinatiedagen georganiseerd waar vrijwilligers op zoek gingen naar wilde bijen. De resultaten waren overwegend positief: tal van groenzones in de stad Leuven herbergen heel wat wilde bijensoorten. Dankzij de aanwezigheid van verschillende natuurgebieden in de nabije omgeving zoals het Meerdaalwoud en de Dijlevallei, mogen we er bovendien van uit gaan dat de diversiteit buiten de stadwallen nog groter is.            

Afbeelding

Vrouwtje Koolzwarte zandbij. Deze soort is zeer zeldzaam in Vlaanderen en werd in de Kruidtuin aangetroffen. In dit groengebied vonden we 46 soorten wilde bijen, enorm veel en onverwacht. (foto Jens D’Haeseleer.)                                                                                                  

Toch kan het hier en daar nog beter. Zo moet een minder intensief maaibeheer door de stadsdiensten ervoor zorgen dat belangrijke bijenplanten de kans krijgen om tot bloei te komen. Sterker nog: zulke maatregelen zijn vaak een pak efficiënter en vooral veel duurzamer dan de aanleg van de speciale ingezaaide ‘bloemenweides’ die tegenwoordig erg in trek zijn. Het volstaat al om gazons af en toe te maaien, met afvoer van het maaisel. Het gebruik van meststoffen en pesticiden wordt best zo veel mogelijk beperkt. Verder moeten populaire nestplaatsen als dode bomen en oude muurtjes zo veel mogelijk onaangeroerd blijven. Omdat de meeste wilde bijensoorten onder de grond nestelen moet ook verharding onder de vorm van bijvoorbeeld betonnen paden zo vaak mogelijk vermeden worden.

Aculea en Natuurpunt Studie werden voor het project ‘Bijen in Leuven’ financieel ondersteund door de provincie Vlaams-Brabant, in het kader van de campagne Koesterburen.

Tekst: Jorg Lambrechts, Natuurpunt Studie

Het eindrapport van de studie vind je hier: http://www.natuurpunt.be/sites/default/files/documents/publication/2014-17_bijen_in_leuven_klein.pdf

Wil je zelf mee op excursie, op zoek naar wilde bijen? Raadpleeg dan zeker de activiteitenkalender op de website van Aculea: http://www.aculea.be/activiteiten.html