LIFE in Dassenaarde
LIFE wil de jarenlange inzet van vrijwilligers en terreinploegen een duwtje in de rug geven. We kunnen op een aantal plaatsen ‘mismeesteringen’ uit het verleden wegwerken of externe bedreigingen wegnemen. In de zomer 2015 zijn er een aantal LIFE-werken lopende (Vorsdonkbroek, Demerbroeken, Wijngaardberg, Zwarte Bos). We bekijken even de werken die in Dassenaarde bij Diest staan te gebeuren.
Iedereen die al op Werkfolk is geweest, weet het, Dassenaarde is al prachtig. De beboste heuvelrug die afloopt naar de natte valleigronden. Kempische rood bonte koetjes in de wei en bloemen die elk weiland anders kleuren. Geen ingevallen weekendhuisjes, geen storten, wat moet er dan nog verbeterd worden? In Dassenaarde kan vooral nog kwaliteitswinst geboekt worden in de verschillende hoeken van het landschap.
Soortenrijke grachten en waterpartijen in Dassenaarde
De moerassprinkhaan vindt zijn gading in de natte hooilanden
Meer leven in het water
De historische vervuiling van het Zwart Water laat zijn sporen na in de valleigronden. De sterke groei van pitrus en moerasstruisgras die soms het uitzicht bepalen, kunnen op verschillende vormen van verstoring duiden: sterk wisselende waterstanden, verzilting, eutrofiëring door het vrijkomen van stikstof. Ook heeft de vorige pachter onoordeelkundig aan het grachtensysteem gemorreld. Alle grachten werden apart en loodrecht op het Zwarte Water aangesloten, wat een mooie afwatering geeft in droge periodes, maar een perfecte inlaat vormt voor vuil water in hevige regenperiodes. Het oude leigrachtsysteem, met een lange centrale gracht die elk weiland traag maar consequent van zijn regenwater ontdoet, werd door Natuurpunt reeds in enkele stappen hersteld. Deze LIFE-werken moeten de definitieve inrichting geven. De grachten het verst verwijderd van enkele vervuilpunten, zien er nog zeer mooi uit. Met bijvoorbeeld het zeldzame stomp fonteinkruid, dat duidt op mineraalrijk maar nutriëntenarm grondwater, niet meer te vinden in een hedendaags landbouwlandschap. We plaatsen ook enkele terugslagkleppen die vervuilde delen scheiden van de heldere delen van de grachten. Ook het oppervlakkig ruimen van de grachten behoort tot een terugkerend onderdeel van het weilandenbeheer. Aanvullend op de begrazing wordt het weiland gemaaid met de nieuwe softrak om de pitrusbulten terug te dringen. Op een echte sanering van de beekoevers door Tessenderlo Chemie en de Vlaamse overheid blijft het wachten en hopen.
Ook het slib en strooisel in het ‘Groot ven achter de berg’ wordt gedeeltelijk geruimd. De zeldzame tangpantserjuffer kwam de voorbereidingen controleren. Zij weet nog niet dat haar tuin er op vooruit zal gaan.
Variatie moet er zijn
Hogerop richting Dassenaardeheuvel wordt dit najaar gewerkt aan de kwaliteit van enkele warme heidestukjes met gerafelde randen naar het bos. De strooisellaag van de voormalige Amerikaanse eiken aan ‘De vijf wegen’ wordt verwijderd met een aangepaste ‘choppermaaier’. De machine maait de vegetatie tot net op of in de bodem, waarna het strooisel wordt afgevoerd. Daarna worden de stukken met inzet van een herder of met tijdelijke rasters begraasd met schapen.
De eerder trieste aanblik op de vegetatieloze strooisellaag. een 'tussenfase' in het omvormingsbeheer
Waarom niet niets doen en de natuur zijn gang laten gaan?
Met alle aandacht op de werken is het soms een misvatting dat dit niet gebeurt, terwijl nietsdoen een wezenlijk onderdeel van het natuurbehoud is. Elk natuurreservaat heeft gebiedsdelen waar niet wordt ingegrepen. Ook al was het historisch gebruik anders. En die delen worden in verhouding groter naarmate het natuurgebied groter en meer aaneengesloten wordt. Zelfs al moesten we niet naar de inzet van middelen en arbeid kijken, wat wel zeer sterk het geval is. In Dassenaarde wordt het bos aan de overkant van het Zwart Water met rust gelaten na het verwijderen van de populieren in 2012. De tijd zal zorgen voor een divers elzenbroekbos. Ook in de aansluitende Vallei van de Drie Beken, beheerd door het ANB, worden grote stukken broekbos volledig losgelaten. We hebben echter het ‘nadeel’ dat onze landschappen, ontstaan zijn in wisselwerkig met eeuwenlang gewroet van vele boerenhanden. Vele soorten hebben hun bestaan te danken aan die voorspelbare maar consequente dynamiek. Vele planten of dieren zijn van nature niet de sterkste, maar spelen het slimste in op de ‘stress’ die hun wordt aangedaan (zoals maaien, begrazen, ruimen van poelen,..). Hun echte habitat zonder de mens is dikwijls nog moeilijk achterhaalbaar, omdat het in onze streken of zelfs in Europa reeds lang verdwenen is.
Alhoewel klein in oppervlakte, hoeft dit erfgoedlandschap van Dassenaarde zich niet weg te stoppen in de lijst van Europa’s hoog gewaardeerde natuurgebieden (Natura 2000-netwerk).
