Afbeelding
Gedoornde slakkenhuisbij
Kurt Geeraerts

Maak kennis met de typisch West-Vlaamse wilde bijen

1 jul 2024
Categorieën
Natuurbericht

Natuurpunt Studie, de vier West-Vlaamse regionale landschappen en Provincie West-Vlaanderen komen naar buiten met een nieuw rapport waarin ze 15 soorten typische wilde bijen voorstellen die in de provincie West-Vlaanderen voorkomen. Aan deze 15 symboolsoorten koppelen ze allerlei aanbevelingen en maatregelen die genomen kunnen worden om de overlevingskansen van deze bijen zo groot mogelijk te maken. Dit rapport kadert in het West-Vlaams Kruisbestuiversplan en intussen zijn al 22 gemeenten mee ingestapt als kruisbestuiversgemeente.  

Intussen weten heel wat mensen dat er meer soorten bijen bestaan dan enkel de honingbij. In West-Vlaanderen zijn tot nu toe 228 soorten wilde bijen gekend. Maar een containerbegrip als wilde bijen doet eigenlijk oneer aan de grote diversiteit binnen deze groep. Al deze bijen kennen een heel verschillende ecologie. Ze nestelen op de meest diverse manieren, ze hebben uiteenlopende diëten en vertonen alle mogelijke vormen van sociaal gedrag. Uitgerekend deze diversiteit wil het rapport in de kijker zetten door 15 verschillende bijen een gezicht te geven. 

Door de keuze voor deze 15 soorten met elk hun ecologie en mogelijke beheermaatregelen, kunnen acties in de provincie veel meer opgehangen worden aan een koestersoort. Alle 64 gemeentebesturen kunnen in het rapport lezen welke koestersoorten in hun gemeente voorkomen of verwacht worden. Dit ondersteunt niet alleen wervende communicatie- en sensibiliseringsacties om het brede publiek vertrouwd te maken met deze mascottesoorten, maar het resulteert ook in specifiekere inrichtings- en beheermaatregelen. Heel veel andere bijen en insecten surfen hierop mee. Voor openbare besturen is dit rapport dus een handig instrument om die maatregelen te nemen die er toe doen. Maar ook inwoners, landbouwers, scholen en bedrijven springen liefst mee op de kar. 

Afbeelding
Kustbehangersbij
Kurt Geeraerts
De kustbehangersbij, een West-Vlaamse symboolsoort.

Selectie van de symboolsoorten

Op basis van de 228 bijensoorten waarvoor betrouwbare waarnemingen bestaan in de database www.waarnemingen.be werden twee lijsten opgesteld. 

1. Typisch West-Vlaamse bijen. Hiertoe behoren 19 soorten waarvoor minstens 33% van de 1*1 kilometerhokken met waarnemingen, in de provincie West-Vlaanderen ligt. Vijf soorten werden enkel in de provincie West-Vlaanderen aangetroffen. Dat heeft te maken met de unieke kusthabitat die specifieke soorten herbergt zoals duingroefbij en kustbehangersbij.  
2. Zeldzame bijensoorten. Een set van 34 zeldzame of bedreigde soorten op Vlaams niveau en die ook in West-Vlaanderen voorkomen. 

Om tot een keuze van te bespreken symboolsoorten voor de provincie West-Vlaanderen te komen, werden drie principes toegepast:
1. Een soort moet ofwel typisch zijn voor de provincie ofwel zeldzaam zijn. 
2. Er moeten specifieke maatregelen voor deze soort kunnen opgesteld worden.  
3. De maatregelen moeten in meer dan 1 gemeente of regio toegepast kunnen worden.

Voor elk van deze 15 symboolsoorten werd een hoofdstuk opgesteld met daarin: herkenning van de soort, een uitgebreide beschrijving van de ecologie, informatie over de verspreiding op verschillende schalen (inclusief een verspreidingskaart van de provincie West-Vlaanderen), een reeks specifieke acties voor landbouwers, gemeentebesturen en particulieren en tenslotte ook een lijst van bijen die tevens profiteren van de voorgestelde maatregelen. 

Afbeelding
Typisch West-Vlaamse bijen
Natuurpunt Studie

West-Vlaams Kruisbestuiversplan

De vraag voor dit rapport ontstond vanuit het West-Vlaams Kruisbestuiversplan, een ambitieus project waarbij de provincie, de West-Vlaamse regionale landschappen en 22 steden en gemeenten onze bijen en insecten een boost willen geven. 
Het plan zet in op kennisopbouw, ervaringsuitwisseling, sensibilisering en ondersteuning op het terrein. De vier West-Vlaamse regionale landschappen rollen een provinciebrede werking rond bijen en insecten uit. Zo organiseren ze onder meer het jaarlijks bijensymposium, opleidingen voor groendiensten, inspiratietrips voor beleidsmakers. Daarbovenop wordt voorbepaalde gemeenten begeleiding op maat voorzien door de regionale landschappen. Intussen zijn 22 gemeenten mee ingestapt als kruisbestuiversgemeente. 

De komende twee jaar inventariseert Natuurpunt Studie ook verder de diversiteit aan wilde bijen in de provinciale domeinen. Op die manier wordt verder gebouwd aan de kennis over wilde bijen in West-Vlaanderen. Er zijn namelijk nog heel wat regio’s met een lage onderzoeksgraad en dat onderzoek levert nu al geregeld interessante vondsten op. 
We zijn er dan ook van overtuigd dat dit rapport mee kan bijdragen aan het herstel van insectenpopulaties in West-Vlaanderen. 

Het volledige rapport kun je hier lezen.
Hier vind je meer informatie over het West-Vlaams kruisbestuiversplan.

Tekst: Jens D’Haeseleer (Natuurpunt Studie) & Yannick Verstraete (Regionaal landschap Houtland & Polders / West-Vlaams Kruisbestuiversplan)

Afbeelding
West-Vlaanderen zoemt
Provincie West-Vlaanderen