Méér dan 100 soorten wilde bijen op de campus Gasthuisberg van UZ Leuven

Natuurpunt maakte in 2021 en 2022 een beheerplan op voor de campus Gasthuisberg en de campus Pellenberg van UZ Leuven. De voorgestelde visie en beheermaatregelen in het plan zijn gebaseerd op bestaande gegevens en op nieuw uitgevoerd terreinonderzoek naar flora en fauna. Het nieuw uitgevoerd terreinonderzoek richtte zich vooral  op soortgroepen waar nog weinig over bekend was: wilde bijen op campus Gasthuisberg en vleermuizen op campus Pellenberg. Bovendien werd er een zogenaamde Quickscan opgemaakt voor de campus Pellenberg.

Campus Gasthuisberg

Voor het onderzoek naar wilde bijen is in 2022 in totaal 6 dagen geïnventariseerd op de campus Gasthuisberg van UZ Leuven. Het doel was  om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van diversiteit aan bijen die nestelen en hun voedsel verzamelen in en rond de campus. Bijen hebben ruwweg 2 hoofdbenodigdheden: geschikte voedingsplanten en geschikte nestplaatsen. Uit onze inventarisaties bleek dat veel bijensoorten die ondergronds nestelen, een geschikte nestplaats vinden in de zuidgerichte taluds aan de buitenrand van de campus. De (bijna verticale) steilwanden in leem met voldoende open bodem zijn dan ook een grote troef van het gebied. Verschillende zeldzame en bedreigde soorten kwamen hier hun nestjes maken. Wilde bijen vinden bovendien voedsel in de heggen en bossen met inheemse bomen en struiken, in de bloemenborders of in de extensief beheerde graslanden en gazons. 
 

Tijdens onze inventarisaties in 2022 werden er in totaal 99 bijensoorten waargenomen in en rond de campus Gasthuisberg van UZ Leuven. Samen met de waarnemingen uit de database van waarnemingen, zijn er momenteel 107 soorten in en rondom de campus waargenomen. De volledige lijst is hier te vinden.  

Zelden vinden we zo’n lange lijst aan bijzondere bijensoorten in verhouding tot de grootte van het onderzoeksgebied. Deze resultaten zijn te danken aan de veelheid aan verschillende habitats die interessant zijn voor wilde bijen en de korte afstanden tussen de uiterst interessante steilwanden met nestgelegenheid enerzijds en voldoende voedselplanten anderzijds. Zo werden er verschillende soorten waargenomen die typisch zijn voor bloemrijke glanshaverhooilanden en struisgraslanden, zoals goudpootzandbij, kleine roetbij en roodpotige groefbij. Van andere soorten is dan weer geweten dat ze graag nestelen in (lemige) steilwanden, zoals dwerggroefbij, glanzende groefbij, vierbandgroefbij, zwarte sachembij en roodbruine groefbij.

Van de waargenomen soorten worden 9 soorten in Waarnemingen.be als zeldzaam beschouwd en 7 als zeer zeldzaam. Enkele van deze soorten staan als kwetsbaar (valse rozenzandbij en dwerggroefbij), bedreigd (zwarte sachembij en roodbruine groefbij) of ernstig bedreigd (vierbandgroefbij) op de Belgische Rode Lijst voor wilde bijen. 

Campus Pellenberg

Op de Campus Pellenberg werd er iets anders te werk gegaan. Zo voerde Natuurpunt Studie een uitgebreide inventarisatie uit op 23 augustus 2022 om de biodiversiteit in kaart te brengen en de mogelijkheden van het park Pellenberg te onderzoeken. De focus lag die dag op planten, wilde bijen en dagvlinders. Daarnaast werd er in 2021 en 2022 uitgebreid onderzoek gedaan naar de aanwezige soorten vleermuizen. Zo werden er in totaal 8 soorten vleermuizen waargenomen en weten we nu beter waar ze foerageren en verblijven.
Alle nieuwe gegevens werden samengelegd met de reeds beschikbare data in waarnemingen.be, zodat een zogenaamde Quickscan opgemaakt kon worden. Een Quickscan maakt een overzicht van de onderzoeksgraad, biodiversiteit en verschillende categorieën beheerrelevante soorten (rode lijsten, habitattypische soorten, soorten van de Europese habitat- en vogelrichtlijn, (invasieve) exoten). Hieruit bleek dat er ondanks de bijna 6.000 recente waarnemingen van de campus nog onvoldoende geweten is over de aanwezige soortendiversiteit van veel soortgroepen.

Het volledige rapport van het inventarisatie-onderzoek, zowel op campus Gasthuisberg als campus Pellenberg, kan je hier lezen.

Wens je als bedrijf of openbaar bestuur graag een Bijenplan te laten opmaken voor je bedrijventerrein of openbaar groen, neem dan contact met ons via [email protected].

Tekst: Win Vertommen (Natuurpunt Studie)