In memoriam Marcel Verbruggen
Na een leven voor het natuurbehoud, overleed vorige week ereconservator van “De Zegge” Marcel Verbruggen. Al zijn verwezenlijkingen opsommen zou onbegonnen werk zijn, maar een aantal ervan hebben ongetwijfeld iets betekend dat ver buiten “zijn” Kempen mensen heeft geïnspireerd om op de barricaden te gaan staan om natuurwaarden in hun omgeving trachten te vrijwaren tegen allen die ze om een of andere reden wilden vernietigen.
De eerste liefde van Marcel Verbruggen was ongetwijfeld het fotograferen van zeldzame en minder zeldzame vogels, meestal op hun nest en toen nog in zwart wit. Zijn bijzonder kwaliteitsvolle foto’s waren dan ook zeer gegeerd in allerlei publicaties van die tijd. We schrijven de jaren vijftig en zestig van vorige eeuw. Maar al gauw begreep hij dat filmen de toekomst was en vooral dat hij met die films een veel groter publiek kon bereiken dan met foto’s. Het was dan ook logisch dat de toenmalige BRTN, waar Vlaamse natuurprogramma’s makkelijker aan bod kwamen dan nu, bij hem terechtkwam. Het was het begin van een periode waarin de kijkers wekelijks getrakteerd werden op reeksen zoals “Allemaal beestjes”, “SOS Natuur”, en later “Leven en laten leven” waarin telkens filmbeelden van Marcel werden getoond om een of andere actie te ondersteunen of om een quizvraag in te leiden.
Maar intussen zat ook de actievoerder in Marcel Verbruggen niet stil. Los van de grote natuurverenigingen De Wielewaal en Natuurreservaten, was hij de koppige en vaak succesvolle bezieler van acties zoals “Boomalarm”, het schrappen van het geplande duwvaartkanaal, de afschaffing van de vogelvangst en nog zoveel andere. Onder meer “Boomalarm”, toen een ingenieur van de toenmalige “Bruggen en Wegen” het idee had opgevat om alle bomen langsheen gewestwegen te kappen voor de veiligheid van de autobestuurders, was een van de eerste protestacties die ook resultaat kende! De actie “Plant een boom” in het jaar van het natuurbehoud 1970 was wellicht een rechtstreeks gevolg van het landschappelijk en natuurbelang dat Marcel aankaartte met “Boomalarm”.
Maar in natuurbehoudskringen zal de naam Marcel Verbruggen natuurlijk altijd verbonden blijven met “De Zegge”, het moerasgebied dat hij wist te redden uit de klauwen van een grootschalige landbouwkundige operatie waarbij het hele “Geels gebroekt” dreigde te worden drooggelegd. Hij wist de “Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde” (eigenaar van de Zoo) ervan te overtuigen om een deel, de kern van het huidige reservaat, aan te kopen en het toe te vertrouwen aan Marcel als conservator. Zeer snel groeide dan bij hem het besef dat het niet volstaat om fiere eigenaar te worden van een brok waardevolle natuur maar dat die ook beheerd moet worden om de doelsoorten te behouden en er nieuwe aan te trekken. En zo zullen de meeste natuurbeschermers van vandaag Marcel ook kennen: als de onverdroten werker in “zijn” reservaat die, als een beheerteam op zich, bijna dagelijks te zien was met klein of groot alaam om links of rechts een ingreep te doen.
Voor zij die hem maar een of een paar keer ontmoetten, was Marcel Verbruggen waarschijnlijk een wat norse man met wie je maar moeilijk contact kreeg. Karaktertrek die hij gemeen had met Paul Houwen, de man die De Blankaart redde voor het nageslacht. Maar wie het genoegen had met hem samen te werken , zag een totaal andere mens. Iemand die zijn doorzettingsvermogen en onverzettelijkheid totaal inzette voor dat waar wij allen mee bezig zijn: het behoud en het uitbreiden van natuurwaarden. Vandaag zouden we dat strijden voor meer biodiversiteit noemen. In het overlijdensbericht wordt er naar verwezen dat Marcel een steen verlegd heeft in een rivier op aarde. Het zijn er meerdere geweest en de stroom zal nooit meer dezelfde weg gaan.
Walter Roggeman, erevoorzitter Natuurpunt
