‘Mooiste’ sieralg voor het eerst gespot in West-Europa

Roland Luts, een vrijwilliger van Micrasterias, de Sieralgenwerkgroep van Natuurpunt, vond de Micrasterias thomasiana variëteit pulcherrima in de Aspermansvijver in het Limburgse Maasmechelen. De sieralgenvariëteit is oorspronkelijk beschreven uit Australië en tot nu waren er geen waarnemingen bekend uit West-Europa. Het is daarnaast ook een echt juweeltje.

Micrasterias thomasiana pulcherrima is uiterst zeldzaam. De Aspermansvijver ligt in de vallei van de Ziepbeek, aan de rand van het  Limburgs plateau en wordt beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos. Tot voor enkele jaren waren de oevers sterk verbost en lag er een dikke sliblaag op de bodem. In 2015 is het ven opgekuist, waardoor de biodiversiteit aan sieralgen sterk toenam.

Afbeelding

(foto: Roland Luts)

In ‘Kunstvormen van de Natuur’ uitgegeven in 1904, deelde Ernst Haeckel, de peetvader van de ecologie, alle levende organismen in op basis van hun esthetisch uiterlijk. Daarmee wou hij de mensen dichter bij de natuur brengen. De sieralgen, een groep microscopische groenwieren die enkel in zoetwater voorkomen behoorden volgens hem tot de hoogste categorie van “kunstvormen uiterst rijk en gevarieerd in vorm en structuur”.

Bij de sieralgen wordt de schoonheid vooral bepaald door een opvallende twee- tot meerstralige symmetrie en de ‘versieringen’ van de celwand in de vorm van uitsteeksels, knobbels, tanden en stekels. De variatie is groot, tussen soorten en zelfs binnen eenzelfde soort. Zo komt Thomas’ ridderkruis (Micrasterias thomasiana) voor in 3 verschillende variëteiten.

De meest algemene is de variëteit notata, tegelijk de meest eenvoudige van uitzicht. Minder algemeen is de typevariëteit. Deze is  gekenmerkt is door ‘vleugels’ aan de basis van de celhelften. De derde variëteit is de meest gevarieerde en wordt daarom aangeduid als variëteit pulcherrima – letterlijk: ‘de mooiste’. Naast de vleugelvormige uitstulpingen zijn de diep ingesneden lobben getooid met drie rijen tanden.

Tekst: Jos Gysels, Micrasterias, de sieralgenwerkgroep van Natuurpunt
Foto: Roland Luts