Natuurpunt legt omgevingsvergunning op de rooster bij Grondwettelijk Hof
Natuurpunt, de Bond Beter Leefmilieu, Ademloos en stRaten-generaal trekken naar het Grondwettelijk Hof tegen verschillende bepalingen in de nieuwe omgevingsvergunning. De organisaties blijven voorstander van de integratie van de bouw- en milieuverguning, maar een aantal 'extraatjes' zoals het permanent karakter van de nieuwe vergunningen en ook een gekortwiekte natuurtoets vallen moeilijk te rijmen met het grondwettelijk recht op een gezond leefmilieu.
De nieuwe omgevingsvergunning werd initieel aangekondigd als een win-winoperatie. Door de integratie van stedenbouwkundige- en milieuvergunning zouden aanvragen niet alleen sneller en met minder rompslomp voor de aanvrager worden behandeld, ook zou het milieu beter worden beschermd. Maar gaandeweg evolueerde het opzet naar een versoepeling van de regels ten koste van het leefmilieu en de betrokkenheid van burgers. Dat is moeilijk te rijmen met het recht op een gezond leefmilieu.
Natuurpunt en BBL uitten deze bezorgdheden in de verschillende adviesraden. Zelfs de Raad van State signaleerde dat meer aandacht moest worden besteed aan het grondwettelijk recht op een gezond leefmilieu, het zogenaamde standstill-beginsel in de Belgische grondwet. Dit stelt dat de bescherming van ons milieu er niet op achteruit mag gaan. Met de publicatie van het decreet omgevingsvergunning in oktober 2014, werd duidelijk dat deze bezorgdheden niet werden verholpen. De Vlaamse wetgever hield voet bij stuk en hield vast aan een omgevingsvergunning die permanent wordt, inspraak en participatie aan banden legt, en de toepassing van natuurtoetsen en milieueffectenbeoordelingen afzwakt.
Mens en natuur kunnen slechts een bepaalde milieudruk dragen. Met tijdelijke vergunningen heeft de overheid het totaal aan milieudruk zelf onder controle, en kan ze ten allen tijden opteren om kostenloos bepaalde vergunningen niet te verlengen (nvdr. systeem van hervergunning). Maar door voortaan permanente vergunningen uit te delen, geeft ze die vrijheid grotendeels uit handen. Ook laat ze toe dat tijdelijke vergunningen die verleend werden na 2002, worden omgezet naar permanente vergunningen. Wanneer dit niet gepaard gaat met een controlemechanisme dat dezelfde garanties biedt, vormen permanente vergunningen een bedreiging voor mens en milieu. En net hier wringt het schoentje.
Natuurpunt is immers van mening dat de voorgestelde maatregelen te zwak zijn geformuleerd en de bewijslast/verantwoordelijkheid van de ondernemer volledig wordt overgebracht naar de overheid. Vergelijk het met de autokeuring; elke keer dat je wordt opgeroepen, moet je als bestuurder bewijzen dat de auto nog aan alle regels voldoet. Zo was het tot nu toe voor de milieuvergunning, om de twintig jaar (meestal sneller) kwam de exploitant bij de overheid langs om aan te tonen dat ze aan alle (milieu)regels kon voldoen. Als de overheid overtuigd was, kon het bedrijf verder voor de volgende 20 jaar. Net zoals je na de keuring met een gerust gemoed veilig de baan op kan. Stel je voor dat het keuringsbewijs permanent is. Dan kan je thuis zitten wachten tot de overheid de tijd vindt om langs te komen en je wagen te evalueren. Voor je het weet rijden er gevaartes rond die in 33 jaar geen evaluatie meer ondergingen. Met een permanente omgevingsvergunning vreest Natuurpunt hetzelfde. De goede leerlingen zullen blijven innoveren maar de grip op de cowboys neemt af en de verantwoordelijkheid die ze telkens moeten nemen blijft uit.
Verder perkt de omgevingsvergunning de toepassing van de Europese natuurtoets (de zogenoemde passende beoordeling) fors in. Die toets is voortaan enkel verplicht bij fysieke ingrepen zoals de bouw van een constructie, maar niet bij andere wijzigingen (bv. het rijden van voertuigen doorheen een gebied of het verhogen van het aantal dieren in een bestaande stal). Problematisch is ook de regel die toelaat dat lopende vergunningen makkelijk kunnen omgezet worden naar permanente vergunningen, zelfs al is de milieutoets al tien jaar oud. Tot slot is de natuurtoets ook steevast aan de orde bij hervergunning (na afloop van de milieuvergunning), maar ook dat komt met de permanente vergunning te vervallen.
Natuurpunt was en blijft nog steeds voorstander om de stedenbouwkundige en milieuvergunning te integreren, maar de 'extraatjes' zoals het permanente karakter van de nieuwe vergunningen en het afzwakken van de natuurtoets zijn er net te veel aan.
